Persona nomo

El Vikipedio

Persona nomo estas plena nomo kiu estas nomata al iu. Ili ofte konsistas el personnomo kaj familinomo. Ofte estas, apud oficiala nomo, alnomo kaj ĉjonomo aŭ njonomo. Pro artemo aŭ kaŝemo, kelkaj verkistoj decidas uzi plumnomon. Ankaŭ en Vikipedio, oni uzas specialajn nomojn.

Diversaj kulturoj havas regulojn por personaj nomoj. Ili ofte zorgas pri heredo de nomo de gepatroj, aŭ de edzoj.

[redaktu] Listoj de personaj nomoj

Anglaj personaj nomoj
Arabaj personaj nomoj
Brazilaj personaj nomoj
Ĉinaj personaj nomoj
Hebreaj personaj nomoj
Hispanaj kaj hispanlingvaj personaj nomoj
Hungaraj familiaj kaj personaj nomoj
Islandaj personaj nomoj
Italaj personaj nomoj
Japanaj personaj nomoj
Latinaj personaj nomoj
Polaj personaj nomoj
Rusaj personaj nomoj

[redaktu] Personaj nomoj en la mondo

En maldensaj socioj homo ofte havas nur unu nomon. Tiu nomo povas origini spontane, pro okazintaĵo eksterordinara. Bonajn ekzemplojn oni povas vidi en la filmo "Dances with Wolves" (Dancas kun lupoj). Ofte havi nomon signifas esti membro de la (malgranda) socio. La nomon oni povas ricevi post nasko (kristanisme, en bapto), post inicio aŭ ŝanĝi post okazintaĵo.

Alia maniero estas kunmeti nomojn uzante du vortojn kai fari nomojn tiamaniere. Ekzemple malnovaj ĝermanaj aŭ germanaj nomoj:

Fried-helm, Sig-bert, Sig-mar, Sieg-fied, Fried-rich, Hein-rich, Diet-rich, Rich-hard, Hart-mut, Hart-mann, Herr-mann, Mann-fred, Hel-mut, Gisel-her, Gisel-bert, Bert-hold, Bert-ram, Volk-mar, Volk-her, Wil-helm, Wil-fried, Fried-helm, Helm-mut

Alia maniero estas variigi radikon, ekzemple estas arabe kun la radiko-literoj H-M-D:

Muhammad, Mahmud, Hamid, Hammad, Ahmad.

Oni ankaŭ povas uzi malsamajn radiko-leterojn ĉiam per la egala modelo Mu- -a- -i-, ekzemple nomoj de kalifoj:

Mu'tasim, Muntasir, Musta'in, Muhtadi, Mu'tamid, Mu'tadid, Muktafi, Muqtadir, Muttaqi, Mustakfi, Muqtadi, Mustazhir, Mustarshid, Muqtafi, Mustanjid, Mustadi, Mustansir, Musta'sim, Mustansir, Mustakfi, Mu'tadid, Mu'tasim, Musta'in, Mustanjid, Mustamsik

[redaktu] Patronomo

Sed, se socio kompleksiĝas, tiu ne sufiĉas. Solvo estas uzi nomon de patro aldonante vorton signifantan "filo de" aŭ "filino de". Ekzemple en gaela lingvo (O', Mac), araba kaj hebrea (Ibn, Bin, Ben), ĝermana (-son, -sohn), slavaj (-oviĉ, -ić), turka (-oğlu).

McCartney, McDonald, McLaine, McNamara
O’Brian, O’Connor, O’Hara, O'Neill
Ben Gurion, Bin Laden, Ibn Khaldun, Ibn Sina,
Adamson, Johnson, Mendelssohn, Morisson
Djindjić, Mesić, Mickiewicz, Ŝostakoviĉ
Kaptanoğlu, Kerimoğlu, Tohuroğlu, Tosunoğlu

Foje oni tradukas en Esperanto tiun partiklon per -id.

Rimarku, ke oni ne uzas la nomon de la patrino, nur de la patro

En la komenco, tiuj modeloj estas dinamikaj: la dua nomo de filo estis malsama ol tiu de lia patro. En societoj, kie familio akiris grandan havaĵaron kaj potencon, estis grava sciigi la familian rilaton inter gekuzoj, avoj kaj aliaj disaj parencoj. Tial la patronoma modelo fiksiĝis kaj nomo de patro aŭ iom mita praulo iĝis nomo de familio aŭ klano. Sed, ankoraŭ en Islando, modelo -son / -dottir estas dinamika, en la resto de mondo fiksa. En araba tiamaniere "Ibn" povas esti dinamika aŭ fiksa! En Rusio -oviĉ / -ovna ankoraŭ estas dinamika kaj oni uzas personnomojn kun patronomoj en la familiara lingvo, sed en la oficiala uzo havas ankaŭ familinomoj fiksaj (Ekzemple, Miĥail (personnomo) Sergejeviĉ ("filo de Sergio", laŭ lia patro) Gorbaĉov (fiksa familinomo). En la serbokroata lingvo -ić aŭ -ović estas fiksa. En la slavaj lingvoj familinomoj ŝanĝas kun genro. Vira -ov iĝas virina -ova kaj -ski iĝis -ska au -skaja. En almigraj landoj, kelkaj personoj viraj kun deveno slava havas familinomoj kun -ova aŭ -ska, ĉar ili enmigris kun patrino kaj burokrato ignoranta ne volis ŝanĝi familinomon.

[redaktu] Nomoj de deveno

Alia kutima metodo pri krei familinomojn estas deveno. Arabe tiu iĝis kun –i aŭ –aŭi. Ekzemple persona de Mekao iĝis Mekkaŭi aŭ persona de tribo Kureish, ke estas tribo de profeto Mohammed, iĝis Kureishi, ekzemple verkisto Hanif Kureishi. En la lingvoj ĝermanaj –er iĝis nomo de familio, ekzemple de Oppenheim venis la familio Oppenheimer kaj de Adenau Adenauer. Ĉar multaj judoj venis de urbetoj kun nomo –heim ("hejmo"), ricevante familinomo -heimer, en Novjorko heimy iĝis fivorto pri ofendi judojn. Mem en usona angla New York-anoj iĝis New Yorker. En Afganio -zai iĝis familinomo pri tribo, ekzemple: Karzai, Nurzai.