Zen-budhismo
El Vikipedio
Zen-budhismo (Japane: Zen, 禅; Ĉinie: Chán, 禪; Koree: Seon, 선) estas branĉo de la mahajana tradicio de budhismo.
Zeno estas esperanta vorto transprenita el la japana nomo de la tradicio. Ankaŭ la moderna angla vorto zen havas la saman originon. Tamen la radikoj de la tradicio, kaj de la vorto, estas en barata budhismo. La sanskrita nomo estas dhyana, la palia estas jhana. Tiu vorto estis pruntita en la ĉinan lingvon, kie ĝi nun havas la formon ch'an (Wade-Giles) aŭ chán (pinyin) (禪). Pli malfrue la ĉinan vorton transprenis la vietnama kiel thien, la korea kiel seon (선), kaj la japana lingvo kiel zen (禅). En la orientaziaj lingvoj, la nomoj volas diri "meditado" ĝenerale; en la hindaj tamen, jhana/dhyana signifas tre altan nivelon de koncentrado, helpa sed ne sufiĉa por la fina liberiĝo.
[redaktu] Historio
Laŭtradicie pr. 520 p.K. Bodhidharmo, la 28-a majstro en Hindia sinsekvo, kunportis el Irano en Ĉinion skolon "Lankâ", kiu estus fundamento de Chán. Tamen la vera fondinto estis Hongren (602-674).
En Japanio la plu ekzistantaj Zen-skoloj estas: Rinzaj, Soto, kaj Obaku. Nomita laŭ ties ĉina majtro Linji (japane: Rinzaj), Rinzaj-skolo ekondukitis Japanion en 1191 fare de Eisai, kies disĉiplo Dogen el tio evoluigis la skolo Soto-Zen . Obaku enigitis en 17-a jarcento de Ingen, ĉina monaĥo.
[redaktu] Terminoj
[redaktu] Ekstera ligo
