پروتستانتیسم

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

مذهب پروتستان شاخه ای از مسیحیت است که مبانی آن نخستین بار توسط مارتین لوتر مطرح شد. پروتستان ها امروز در بسیاری از کشورها از جمله در آلمان فرانسه و آمریکا سکونت دارند.

واژه انگلیسی پروتستان به معنی معترض و مخالف سرسخت است و این دلیل به پیروان مکتب دینی پروتستانیسم اطلاق می شود که آنها در مقابل شماری از قوانین کلیسای کاتولیک روم ایستادند.

[ویرایش] تاریخچه

در سال 1529 میلادی، شاهزادهای آلمانی طرفدار دو مکتب کلیسای روم و کلیسای لوتران در دومین جلسه معروف به "Diet of Speyer" گرد هم آمدند. فردیناند شاهزاده اتریش با کمک اکثریت کاتولیک موفق به اجرای طرحی شد که براساس آن هرگونه تغییرات 'دیگر' در قانون اساسی دینی ایالات ممنوع شد. همچنین طبق این طرح تمامی حقوق ملکی و امور عبادی در مناطق پروتستان به کاتولیک ها واگذار می شد، درحالی که پروتستانها در ایالات کاتولیک از چنین حقی محروم بودند.

شاهزاده های شش ایالت و چهارده شهر آزاد طرفدار کلیسای لوتران که توان وتو کردن این تصمیم را نداشتند، 'اعتراض نامه' معروف خود را تدوین کردند. آنها در 19 آوریل این اعتراض نامه را به امپراطور چارلز پنجم، برادر فردیناند، تقدیم کرند و با این اقدام لقب برجسته پروتستان را برای خود به ارمغان آوردند که از آن زمان تاکنون بخش عمده ای از عالم مسیحیت را به خود جذب کرده است. در اوایل قرن 21 حدود شمار پیروان مکتب پروتستانیسم به 350 میلیون نفر می رسید.

[ویرایش] انشعاب

شاخه‌های اصلی پروتستانتیسم.

پروتستانتیسم یکی از سه شاخه اصلی مسیحیت است، که ریشه در اصلاحگرایی (رفورمیسم) قرن 16 دارد و پیروان آن از کلیسای کاتولیک روم یا اورتدوکس شرقی پیروی نمی کنند. اصلاحگرایی پایه شاخه های متعددی از مذاهب پروتستان بود.

هواداران مارتین لوتر کیساهای پروتستان آلمان و اسکاندیناوی را تأسیس کردند؛
جان کالوین و اصلاحگرایان رادیکالتر نظیر هولدریخ زوینگلی کلیساهای اصلاحگرا را در سویس تأسیس کردند،
جان ناخ که از شاگردان کالوین بود کلیسایی از این دست رادر اسکاتلند تأسیس کرد.

شاخه مهم دیگری از مکتب دینی پروتستانیسم که کلیسای انگلیس و کلیسای اسقفی نمونه بارز آن هستند، در قرن 16 در انگلستان ظهور کرد. این فرقه اکنون از نظر الهیات و ارکان پرستش بیش از سایر فرق پروتستانیسم به کلیسای کاتولیک روم نزدیک است. اصول اعتقادی فرقه های مذهبی پروتستان به طور قابل توجهی باهم متفاوت است، اما همه آنها بر این تأکید دارند که در توضیح مسایل اعتقادی و دستورات دینی رهنمودهای انجیل در اولویت قرار دارد؛ رحمت الهی از طریق ایمان و نه از طریق اعمال توجیه می شود؛ و همینطور همه مؤمنان در مقام کشیش هستند.

مکتب پروتستان دستور العمل های خود را مستقیما از کلام خدا استخراج می کند، ور در عبادت نیز رابط آنها با خدا، که کمال خشش است، تنها مسیح است؛ در حالی که پیروان کلیسای کاتولیک روم از تعالیم کلیسای خود پیروی می کنند، و در عبادت نیز از طریق توسل به مریم عذرا و قدیسان به راز و نیاز با مسیح می پردازند (در اینجا باید به این نکته توجه داشت که بر اساس تعالیم انجیل مرده چیزی نمی داند و ارتباط با مردگان، از طریق حرف زدن یا رازونیاز با شخص مرده، مکروه است).

سه اصل اساسی پروتستانیسم از این اصل کلی آزادی اوانجلیکال، و رابطه مستقیم فرد مؤمن با مسیح سرچشمه می گیرد: 1.) تنها انجیل سرچشمه تعالیم است 2.) تنها از طریق رحمت مسیح رستگاری حاصل می شود 3.) همه مؤمنان در مقام کشیش هستند. - دانشنامه جدید دینی The New Schaff-Herzog ، جلد چهارم، صفحه 419.

منظور از اینکه تنها انجیل سرچشمه تعالیم است، این است که مؤمنان هیچ نیازی به وحی تو الهام اضافی و اصول اعتقادی جدید که مغایر 'کلام مقدس خدا'باشد ندارند.

[ویرایش] مارتین لوتر

متولد 1483، آیلبرن، ساکسونی آلمان، از سخصیت های کلیدی مکتب پروتستانیزم بود و امروزه پروتستانها بر این باورند که لوتر آنها را از اسارت کلیسای روم رهاند. با ین حال لوتر تنها نیم راه رافت. همکار وی فیلیپ ملانگتون و مربی وی فون کارل استات از کسانی بودن که فعالانه راه لوتر را ادامه می دادند. آنها در اثر تهدیدات موجود مجبور شدند به سویس فرار کنند و در آنجا آثاری را منتشر کردند که به نوشته های اورلاموند معروف شد. آنها در ای آثار مباحثی را ترویج کردند که به گفته آنها مارتین لوتر در انتشار آن کوتاهی کرده بود. مارتین لوتر بیشتر به این خاطر مشهور است که انجیل را از دست کلیسای روم نجات داد. او تا جایی که امکان داشت تعلیمات انجیل را تصرفات آنهایی که خود را مظهر تقوی می دانستند پاک کرد. گفتنی است لوتر دشمن سرسخت یهودیان بود.

[ویرایش] دیگر اصلاحگران پروتستان:

[ویرایش] جان هاس

اهل پراگ، متولد 1401، او در دانشگاه به مطالعه آثار وایکلیف (Wycliffe) پرداخت، و با آنکه همه تفکرات دینی وی را قبول نداشت، هر دوی آنها از این این اقدام کلیسا که خود را به تعالیم کتب مقدس منسوب می کرد سخت برآشفته بودند وبه همین خاطر به مخالف سرسخت قدرت پاپ مبدل شدند.—قهرمانان اصلاحگری، 1951، ص 11)

[ویرایش] جروم

اهل پراگ، متولد 1365 میلادی، که علیه فساد اخلاقی کشیش ها جنگید. توماس بیلنی. بیلنی متولد 1459 در نورویچ انگلستان، که یک اصلاحگر نه چندان نامدار انگلیسی است. او از کالج ترینیتی دکترای حقوق گرفت و در سال 1519 به عنوان کشیش فعالیت مدهبی خود را رسما آغاز کرد. او نیز همانند لوتر بر این باور بود که اعمال نیک به تنهایی کسی رانجات نخواهد داد.

[ویرایش] توماس کارترایت

رهبر فرقه پاکدینان(پیوریتان) بود. این فرقه از پروتستانهاى انگلستان بودند که زمان ملکه اليزابت عليه سنن مذهبى قيام نمودند وطرفدار سادگى در نيايش بودند. فرقه پاکدینان از وضعیت آن زمان اور در کلیسای انگلستان راضی نبود؛ آنها مشتاقانه در صدد این بودند که اصلاحات پروتستانی را در سطح وسیعتری اجرا کنند. در سال 1569، کرسی الهایات دانشگاه کمبریج را به دست آورد. هنگامی که ملکه انگلستان به عنوان رئیس کلیسای انگلیس انتخاب شد، شکل عبادت را اصلاح کرد که اجازه می داد واعظان تنها کلاه چهارگوش، خرقه، گردن پوش، یا ردای کتانی بپوشند. در مارس 1566 علمای دینی لندن مجبور شدند که لباس اجباری را بپوشند. از تعداد 110 کشیش، 37 نفر اعتراض کرند، و همین باعث شد بسیاری از کلیساها خالی بماند.

[ویرایش] پروتستانهای بنیادگرا

این فرقه در فاصله 1910 تا 1915 شکل گرفت، این گرو بر حقیقتی که در معنای تحت الفظی انجیل وجود داشت تأکید داشتند. بعد از محاکمه اسکوپز که به محاکمه میمون معروف شده است، پروتستانهای بنیادگرا آشکارتر عقاید خود را ترویج کرند و خود را از مسیحیت لیبرال متمایز کردند. محاکه میمون که در سال 1925 در دیتون در ایالت تنسی آمریکا صورت گرفت، یک معلم به خاطر تدریس تئوری تکامل تدریجی داروین که مغایر با قوانین ایالتی بود به پرداخت 100 دلار جریمه محکوم شد.