فرانسه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

در متن این مقاله یا بخش از هیچ منبعی نام برده نشده‌است. شما می‌توانید با افزودن منابع بر طبق شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌پدیا کمک کنید.

République française
جمهوری فرانسه


(پرچم فرانسه)	(نشان ملی فرانسه)

شعار ملی: فرانسوی: Liberté, Égalité, Fraternité
(فارسی: آزادی، برابری، برادری)

سرود ملی: سرود مارسییز

پایتخت
- مختصات جغرافیایی

بزرگ‌ترین شهر

زبان رسمی

نوع حکومت
• رئیس جمهور
• نخست‌وزیر

جمهوری متحد
ژاک شیراک
دومینیک دو ویلپن

تاریخ تشکیل

۸۴۳ (پیمان وردون)
(جمهوری پنجم: ۱۹۵۸)

مساحت
• کل^۱

• خاک اصلی^۲

‪۶۷۴٬۸۴۳ km² ‫(۴۰ام)

‪۵۵۱٬۶۹۵ km²^۳ ‫(۴۷ام)

‪۵۴۳٬۹۶۵ km²^۴ ‫(۴۷ام)

جمعیت
(۱ ژانویه, ۲۰۰۶)
• کل^۱
• خاک اصلی^۲
• تراکم جمعیت^۲

(اطلاعات از INSEE)

‪۶۳٬۵۸۷٬۷۰۰ ‫(۲۰ام)
‪۶۱٬۰۴۴٬۶۸۴ ‫(۲۰ام)
‪۱۱۲/km² ‫(۶۸ام)

تولید ناخالص داخلی
• کل
• سرانه

داده‌های ۲۰۰۵
۱٫۸۱۶بیلیون دلار (۷ام)
۲۹٬۹۰۰ دلار (۲۴ام)

شاخص توسعه انسانی
(۲۰۰۳)

۰٫۹۳۸ (۱۶ام) – بالا

واحد پول

یورو (€)^۵, CFP Franc^۶

منطقه زمانی
• در تابستان

CET (UTC+1)^۲
CEST (UTC+2)^۲

دامنه اینترنتی

.fr^۷

پیش‌شماره تلفنی

+33

^۱ تمام اراضی جمهوری فرانسه شامل تمام بخشها و اراضی آنسوی دریاها به استثنای اراضی سرزمین آدلی (Terre Adélie) در جنوبگان که با امضای قرارداد جنوبگان در سال ۱۹۵۹ حاکمیت فرانسه بر آن ملغی شده‌است.
^۲ فقط اراضی فرانسه در خاک اروپا.
^۳داده‌های مؤسسه جغرافیای ملی فرانسه.
^۴داده‌های ثبت خشکی‌های فرانسه که شامل دریاچه‌ها، تالابها، یخچالهای طبیعی با مساحتی بیش از ۱ کیلومتر مربع و مصب رودخانه‌های بزرگ نمی‌شود.
^۵کل جمهوری فرانسه به استثنای اراضی فرانسه در اقیانوس آرام
^۶فقط اراضی فرانسه در اقیانوس آرام.

^۷ علاوه بر ‎.fr چند پسوند دامنهٔ اینترنتی دیگر هم برای بخشها و اراضی خارج از خاک اصلی استفاده می‌شود:

.re, .mq, .gp, .tf, .nc, .pf, .wf, .pm, .yt

فرانسه همچنین از ‎.eu که میان کشورهای اتحادیه اروپا مشترک است استفاده می‌کند.

ویرایش

فرانسه کشوری است که بخش اصلی آن در اروپای غربی است و چند جزیره و ناحیه در دیگر قاره‌ها دارد. بخش اصلی فرانسه از جنوب تا شمال بین دریای مدیترانه تا دریای شمال و کانال مانش و از شرق به غرب بین رود راین و اقیانوس اطلس قرار دارد. فرانسوی‌ها به بخش اصلی فرانسه بخاطر شکل جغرافیایی آن «شش‌ضلعی» می‌گویند. فرانسه از کشورهای عضو اتحایه اروپاست و در شورای امنیت سازمان ملل نیز دارای حق وتو است. اقتصاد فرانسه مقام پنجم جهان را دارد.

[ویرایش] تاریخ

نوشتار اصلی را ببینید: تاریخ فرانسه

نیاکان فرانسوی‌‌ها گول ‌ها (Gaulois) بودند و تبار سلتی داشتند. اینان تا زمان ژولیوس سزار فرمانروای توانای روم فرانروایی بومی خود را داشتند تا سرانجام به دست سزار سرنگون شدند و کشورشان بخشی از امپراتوری روم شد.

[ویرایش] سیاست

حکومت این کشور جمهوری است. قوه مقننه از دو مجلس قانون‌گذاری (مجلس ملی با ۴۹۱ نماینده) که به واسطه انتخابات عمومی برای مدت ۵ سال انتخاب شده و (مجلس سنا با ۲۹۵ نماینده) که برای مدت ۹ سال انتخاب می‌‌شوند، متشکل می‌‌گردد. اعضای مجالس فوق به صورت غیرمستقیم و توسط نمایندگان مجلس ملی، شورای عمومی ایالات و شورای شهرداری‌ها انتخاب می‌شوند. رئیس جمهور می‌تواند با مشورت نخست وزیر مجلس ملی را منحل کند.

قانون اساسی فعلی کشور در سال ۱۹۵۸ تهیه شده است.

بر اساس آخرین تقسیمات کشور فرانسه از ۹۶ شهرستان (یا دپارتمان) تشکیل گردیده که زیر نظر دولت مرکزی اداره شده و تحت نظارت شورای انتخابی محلی فعالیت می‌ نمایند. هر ناحیه به کانتون‌ها و بخش‌هایی تقسیم ‌شده و هر بخش از شورای شهر و شهردار خاص خود برخوردار می‌‌باشد.

فعالیت احزاب در فرانسه آزاد است. از جمله مهم‌ترین احزاب کشور فرانسه می‌‌توان به احزاب سوسیالیست، مجمع جمهوری‌خواهان (گلیستها)، حزب کمونیست، اتحاد دموکراتیک فرانسه و حزب رادیکال اشاره نمود.

[ویرایش] تقسیمات کشوری

جغرافیا : مساحت کشور فرانسه برابر با ۵۵۰۰۰۰ کیلومتر مربع وسیع‌ترین کشور اروپای باختری است (نزدیک یک پنجم مساحت اتحادیه اروپا) و منطقه دریایی وسیعی را در اختیار دارد (منطقه اقتصادی که در ۱۱ میلیون متر مربع گسترده شده است). سطح فرانسه شبیه به یک شش ضلعی است.

وسعت مقایسه ای: مساحت فرانسه حدود یک سوم وسعت ایران است

فرانسه اروپایی به ۲۲ ناحیه تقسیم شده است و ۹۶ شهرستان دارد که به نظم الفبایی شماره گذاری شده‌اند (آخرین ارقام پلاکهای اتومبیلها).

به این تعداد شهرستان‌های ماورای دریاها (DOM) شامل گوادلوپ، مارتینیک، گویان و رئونیون می‌‌شوند و چهار سرزمین ماورای دریاها (TOM) شامل پلی‌نزی فرانسوی، کالدونیای نو، والیس و فوتونا، زمینهای جنوبی و قطب جنوب فرانسوی و مناطق کلکتیوی دارای جایگاه خاص یعنی مایوت و سن پی‌یر و میکلون افزوده می‌‌شوند.

کشورهای هم مرز بلژیک، لوگسامبورگ، آلمان، سوییس، ایتالیا، اسپانیا، موناکو و آندورا. بریتانیا نیز از طریق تونل زیر مانش یا قایق با فرانسه همسایه است.

[ویرایش] شهرهای اصلی

ارتفاعات: وضعیت جغرافیایی فرانسه یکی از متنوع‌ترین وضعیت‌ها در اروپا است: دشتها، کوهستانهای قدیمی، سلسله جبال کوههای مرتفع، جلگه هها، ساحلهای اقیانوسی و مدیترانه‌ای در این کشور وجود دارند.

دشتها دو سوم مساحت کل فرانسه را تشکیل می‌دهند.

رشته کوههای اصلی: آلپ (که قله آن مون بلان بلندترین قله اروپای باختری است و ۴۸۰۷ متر ارتفاع دارد)، پیرنه، ژورا، آردن، رشته کوه مرکزی وله وژ.

ساحل‌های مرزی فرانسه را به چهار دریا متصل می‌کنند: دریای شمال، دریای مانش، اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه. فرانسه دارای ۵۵۰۰ کیلومتر ساحل مرزی است.

آب و هوا:

نگاره ماهواره‌ای ناسا از فرانسه

فرانسه از آب و هوایی معتدل و چهار فصل برخوردار است که بر حسب نواحی کمی متفاوتند:

برتانی و نورماندی: آب و هوای اقیانوسی مرطوب (زمستان ملایم ۷ درجه و تابستان خنک ۱۶ درجه)

اکیتن: آب و هوای اقیانوسی و مدیترانه‌ای (زمستان ۵ درجه و تابستان ۲۲ درجه با بارانهای فراوان در بهار)

شرق و شمال غرب: آب و هوای نیمه قاره یی زمستان سرد و برفی: (۱ درجه و تابستان گرم و توفانی: ۲۰ درجه)

جنوب: آب و هوای مدیترانه یی (زمستان ملایم ۶ درجه و تابستان گرم: ۲۰درجه)

ویژگی آب و هوا در مناطق کوهستانی زمستان طولانی و برفی و تابستانی گرم و توفانی با تفاوتهای بزرگ بسته به دامنه‌ها و عوامل ریز آب و هوایی است.

محیط زیست: مناطق کشاورزی و جنگل ۴۸ میلیون هکتار یعنی ۸۲ درصد فرانسه اروپایی را می‌‌پوشاند. پوشش جنگلی به تنهایی ۲۷ درصد کشور را در بر می‌‌گیرد و بعد از سوئد و فنلاند سومین پوشش را در اتحادیه اروپا تشکیل می‌‌دهد. در حالی که ۱۳۶ نوع درخت در فرانسه شناخته شده است که در یک کشور اروپایی امری استثنایی محسوب می‌‌شود. تعداد حیوانات بزرگ جنگلی نیز افزایش یافته است: تعداد گوزن در ۲۰ سال دو برابر و تعداد آهو سه برابر شده است. برای حفظ و ارتقای میراث طبیعی فرانسه، دولت ۶ پارک ملی، ۱۲۸ ذخیره طبیعی، ۴۳۰ منطقه حفاظت شده طبیعی و ۲۹۹ پایگاه حفاظت شده ساحلی ایجاد کرده است. به این تعداد باید ۲۹ پارک طبیعی ناحیه یی را با وسعت ۷ درصد کشور فرانسه افزود. ۱۱/۲۲ میلیارد یورو برای حفاظت محیط زیست به عبارتی ۳۸۰ یورو به ازای هر نفر هزینه. می‌‌شود. مدیریت آبها و فاضلابها سه چهارم این هزینه کل را تشکیل می‌‌دهد

منابع طبیعی: ذغال سنگ، آهن،‌ بوکسیت،‌ روی،‌ پوتاس، الوار، ماهی

[ویرایش] اقتصاد

فرانسه مرحله گذار از یک اقتصاد مدرن و مرفه همراه با مالکیت و مداخله عمیق دولت به یک اقتصاد مبتنی بر مکانیزم بازار منتقل می‌شود. دولت سوسیالیست، بسیاری از شرکتهای بزرگ، بانکها و بیمه‌ها را خصوصی اعلام نمود. اما چندین شرکت عمده از جمله ایرفرانس، فرانس تله‌کوم، رنو و تالس در اختیار دولت است و در برخی از امور بویژه قدرت، حمل و نقل عمومی و صنایع دفاعی دولت حاکمیتی دارد. بخش ارتباطات راه دور برای بخش خصوصی بتدریج آزاد شده است. رهبران فرانسوی نظام سرمایه داری را می‌پذیرند که در آن عدالت اجتماعی از طریق قوانین، سیاستهای مالیاتی و تأمین اجتماعی اعمال می‌شود و اختلاف درآمد و تأثیر بازار آزاد بر بهداشت و رفاه عمومی را کاهش می‌دهد .

صنایع: از جمله مهم‌ترین صنایع کشور می‌‌توان به صنایع فلزکاری، ماشین‌آلات، شیمیایی، وسائط نقلیه، مواد غذایی و مشروبات، منسوجات و البسه، هواپیماسازی، کشتی‌سازی، پتروشیمی، الکتریکی، اتمی و جنگ‌افزار اشاره نمود.گندم، جو، سیب‌زمینی، چغندرقند، سیب، ذرت، برنج، انگور، ماهی، گاو و خوک نیز مهم‌ترین محصولات کشاورزی و دامپروری کشور را تشکیل می‌‌دهند.

سرانه زمین مزروعی برای هر نفر بالغ بر۳۲/۰هکتار است. تولید سالیانه گوشت گاو ۴۰۰/۱ هزار تن، گوشت خوک ۵۰۰/۱ هزار تن، گوشت گوسفند۹۰۰/۱۵۴ تن و ۸۰۶ هزار تن صید ماهی است. تولید سالیانه نیروی الکتریسیته نیز معادل ۱/۲۴۱ میلیارد کیلووات ساعت است.

معادن: مهم‌ترین معادن کشور نیز آهن، بوکسیت، پتاس، زغال سنگ، نیکل، نمک، نفت، گازطبیعی، سولفور، موادخام ساختمانی، روی و سرب، فسفات، پیریت و اورانیوم می‌‌باشد.ذخایر زیرزمینی نفت فرانسه نیز بر۵۰میلیون بشکه بالغ می‌‌گردد.

نیروی کار: نیروی کار کشور بالغ بر۵۰۰/۲۰ هزارنفر است که ۳۶٪ آن در صنایع و ساختمان، ۱۰٪ در بخش کشاورزی، ماهیگیری و جنگلداری و ۵۴٪ در بازرگانی و تجارت مشغول به فعالیت می‌‌باشند. واحد پول فرانسه، فرانک (FF) معادل۱۰۰ سانتیم و ۹۵/۴ واحد آن معادل یک دلار است.

حمل و نقل: درکشور فرانسه بالغ بر۸۴۰ هزارکیلومتر راه آسفالته و بزرگراه وجود دارد. طول راه‌آهن مورد استفاده نیز بالغ بر ۵۵۵،۴۲ کیلومتر بوده و ارتباطات هوایی بین‌المللی این کشور توسط شرکتهای هواپیمایی ایرفرانس، (UTA) و پروازهای داخلی توسط ایر- اینتر صورت می‌‌پذیرد. سالانه بالغ بر ۸۴۰/۲۶ هزار توریست از این کشور دیدن می‌کنند.

جهانگردی با ۷۰ میلیون توریست در سال ۱۹۹۸، فرانسه اولین کشور توریستی جهان، قبل از اسپانیا ،آمریکا ،ایتالیا، انگلستان، چین و مکزیک قرار دارد.

فرانسه با درآمدی برابر ۱۸۰ میلیارد فرانک در صنعت توریسم، دومین کشور پردرآمد صنعت جهانگردی بعد از آمریکاست.

هر ساله ۱۲ میلیون نفر فقط برای بازدید از موزه و کاخ لوور، موزه اورسی و کاخ ورسای به پاریس می‌‌آیند در حدود ۳۹۰۰ موزه، دهها میلیون نفر را در سال به خود جذب می‌کند. ۵ /۶ میلیون نفر سالانه از برج ایفل دیدن می‌کنند.

روز ملی فرانسه چهاردهم ژوئیه است.

[ویرایش] فرهنگ

نوشتار اصلی را ببینید: فرهنگ فرانسه

برخی آثار مهم فرهنگی و تاریخی این کشور عبارت‌اند از:

[ویرایش] جستارهای وابسته

	کشورهای اتحادیه اروپا
آلمان \| اتریش \| اسپانیا \| استونی \| اسلوواکی \| اسلوونی \| ایتالیا \| ایرلند \| بلژیک \| بلغارستان \| بریتانیا \| پرتغال \| چک \| دانمارک \| رومانی \| سوئد \| فرانسه \| فنلاند \| قبرس \| لاتویا \| لهستان \| لوکزامبورگ \| لیتوانی \| مالت \| مجارستان \| هلند \| یونان