Armenia - Հայաստան

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Հայաստանի Հանրապետություն
Hayastani Hanrapetut'yun
República de Armenia

Lema: non ten

Idioma

Armenio

Capital

Iereván

Coordenadas da capital

40° 16' N, 44° 34' E

Cidade máis grande

Iereván

Presidente

Robert Kotcharian

Primeiro ministro

Andranik Markaryan

Área Total

29 800 km²

Poboación (est. 2003)

3 326 448

Independencia

da Unión Soviética

23 de setembro de 1991

Moeda

Dram

Hora

UTC +5

Himno nacional

Mer Hayrenik (A Nosa Patria)

TLD (Internet)

.AM

Código telefónico

374

Armenia é un país localizado no Cáucaso, resultante da desagregación da Unión Soviética. Limita ao norte con Xeorxia, ao leste co Acerbaixán, ao sur con Irán e co enclave acerbaixaní de Nakhicheván, e a oeste con Turquía. Capital: Iereván.

[editar] Xeografía

O terreo é principalmente montañoso, con ríos de fortes correntes e poucos bosques. As montañas do Cáucaso atravesan o país do leste ao oeste. O clima é continental de altura: veráns quentes e invernos fríos. O punto máis alto é o Monte Ararat, con 4095 m de altura sobre do nivel do mar.

[editar] Historia

Armenia foi un imperio rexional cunha cultura rica nos anos que antecederon o século I. No 301, Armenia foi o primeiro estado en adoptar formalmente o cristianismo como relixión oficial de estado, doce anos antes de Roma. Oscilou entre diversas dinastías, mais despois dunha sucesión de ocupacións (parta (iraní), romana, árabe, mongol e persa), a Armenia enfraqueceu substancialmente. No 1454, o Imperio Otomano e a Persia Safavida dividiron a Armenia entre si.

[editar] Independencia

No 1813 e 1828, a Armenia actual (que consta dos Khanatos de Ereván e de Karabakh) foi temporariamente incorporada ao Imperio Ruso. O mesmo voltou a suceder coa incorporación da Armenia na URSS no 1920, na condición de RSS da Armenia, despois de existir brevemente como estado independente.

[editar] Xenocidio armenio

Durante os anos finais do Imperio Otomano (1915-1923), unha gran proporción dos armenios que vivían na Anatolia oriental (chamada polos armenios "Armenia Occidental") morreron no coñecido como xenocidio armenio, un esforzo de deportación e erradicación foi levado a cabo polos otomanos co patrocinio do estado turco. As estimacións do número de armenios que foron asasinados durante eses acontecimentos varían entre 200 000 e 1 800 000. A morte desas persoas lémbrana os armenios en todo o mundo o 24 de abril.

[editar] Guerra por Nagorno-Karabakh

Armenia continúa envolvida nun longo conflito co Acerbaixán a propósito do Nagorno-Karabakh, un enclave poboado por armenios que incluiu Stalin no Azerbaixán soviético. Armenia e o Acerbaixán comezaron a loitar polo enclave en 1998 e a guerra estalou despois de obteren os dous países a independencia da Unión Soviética en 1991. En maio de 1994, cando se acordou un alto o fogo, as forzas armenias controlaban non só o Nagorno-Karabakh senón tamén un anaco do propio Acerbaixán. As economías de ambos os dous lados víronse afectadas pola súa incapacidade en facer calquer tipo de progreso substancial cara á resolución pacífica do conflito, e mais por bloqueos económicos mutuos.