Dictatuur

Van Wikipedia

Een dictatuur is een staatsvorm waarin absolute macht doorgaans bij één persoon of een kleine groep mensen berust, de dictator.

[bewerk] Kenmerken

In de meeste dictaturen is er sprake van systematische onderdrukking van tegenstanders van de dictator en andere andersdenkenden, bijvoorbeeld door ze gevangen te nemen of zelfs te vermoorden. Een onafhankelijke rechtspraak waarop men een beroep kan doen is misschien in theorie (nog) aanwezig maar in de praktijk is ze uitgeschakeld en ondergeschikt aan de wil van de dictator. Een dictatuur wordt ook meestal geassocieerd met misstanden en zelfverrijking door de dictator en zijn medewerkers. In het algemeen is een dictatuur het tegengestelde van een democratie.

Naast de eenpersoonsdictaturen zijn er ook dictaturen waarin een kleine groep mensen het voor het zeggen heeft. Voorbeelden zijn de diverse junta's die in Zuid-Amerika aan de macht zijn geweest, onder andere in Argentinië. Ook de vroegere Sovjetunie waar de communistische partij (in de praktijk) de enig toegestane partij was.

Vaak komen dictaturen tot stand door een militaire staatsgreep.

In sommige gevallen, zoals bijvoorbeeld Adolf Hitler in nazi-Duitsland, kan een dictator een democratisch gekozen persoon zijn. Eenmaal aan de macht schakelde Hitler de democratische instituties geleidelijk aan uit.

Bij de meeste oorlogen die in de 20e eeuw en 21e eeuw in de wereld zijn gevoerd, was ten minste één dictatuur betrokken.

[bewerk] Herkomst van het woord

Het woord komt van het Latijnse werkwoord dictare, wat bevelen betekent. In het oude Rome benoemde de Senaat soms in noodsituaties iemand tot dictator. Die persoon had dan voor bepaalde duur alle macht - hij had het letterlijk voor het zeggen. Tot zijn bevoegdheden behoorde ook het beschikken over leven en dood. Na de crisis trad de dictator af en nam de senaat de regeringsmacht weer in handen. De term dictator had toen nog niet de negatieve bijklank die hij nu wel heeft. In de eerste eeuw v. Chr. dwong Julius Ceasar de senaat hem tot 'dictator voor het leven' te benoemen. Zijn opvolgers die eveneens 'dictator voor het leven' waren, de 'Ceasars' of keizers, hadden absolute macht en leken hiermee veel op het moderne begrip van een dictator.

[bewerk] Varianten

De dictatuur kent verscheidene varianten:

• dictatuur (Rome), voor de Romeinse variant;
• totalitaire dictatuur, voor de variant die zich legitimeert op basis van een ideologie;
• autocratie, voor de moderne variant met één dictator;
• meerpersoonsdictatuur, voor de moderne variant met meerdere dictators (zie ook eenpartijstaat, militaire dictatuur of junta).

{{{afb_links}}}	Staatsvorm	{{{afb_rechts}}}	{{{afb_groot}}}
Absolutisme · Aristocratie · Cesaropapie · Constitutionele monarchie · Democratie · Diarchie · Dictatuur · Eenpartijstaat · Federatie · Islamitische republiek · Monarchie · Oligarchie · Parlementaire democratie · Plutocratie · Pontificaat · Republiek · Staat · Theocratie · Vorstendom