Schengenakkoorden

Van Wikipedia

De Akkoorden van Schengen zijn overeenkomsten tussen een aantal Europese landen om vrij reizen mogelijk te maken. De akkoorden werden in Schengen getekend en staan ook bekend als het Verdrag van Schengen.

Op 14 juni 1985 ondertekenden de regeringsleiders van België, Nederland, Luxemburg, Duitsland en Frankrijk het Akkoord van Schengen. Ze kwamen overeen de personencontrole aan hun gemeenschappelijke grenzen af te schaffen. Zo ontstond een gebied zonder binnengrenzen dat bekend staat als Schengenruimte. Schengen is het dorp op het Luxemburgse drielandenpunt, waar het akkoord werd ondertekend.

In 1986 is de Europese Akte gesloten door de twaalf toenmalige leden van de Europese Gemeenschap. Deze Europese akte houdt in dat er vanaf 1993 een interne Europese markt is met vrij verkeer van kapitaal, goederen, diensten en personen. Deze Akte draagt sommige bevoegdheden van Lidstaten over aan instellingen van de Europese Unie.

De Schengenlanden voerden een gemeenschappelijk visumbeleid in voor het Schengengebied en spraken af dat zij doeltreffende controles aan de buitengrenzen zouden invoeren. Controles aan de binnengrenzen kunnen gedurende een beperkte periode worden verricht indien de openbare orde of de nationale veiligheid dit vereisen. De praktische implementatie van de afspraken is geregeld in de Schengen Uitvoeringsovereenkomst.

De Schengenruimte is geleidelijk uitgebreid en omvat nu (in 2006) dertien EU-landen, IJsland en Noorwegen. De overeenkomst maakt sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Amsterdam integraal deel uit van de EU-verdragen. Ierland en het Verenigd Koninkrijk hebben in de EU-verdragen een zogenaamde opt-out op het gebied van Schengen en nemen daarom geen deel aan de afspraken over grenscontroles en visa.

Omdat voor nieuwe lidstaten geen opt-outs op de EU-verdragen werden toegestaan (de euro en Schengen zijn dus verplicht), tekenden zij op 1 mei 2004 ook voor het Schengenverdrag. De Europese Raad heeft op 6 december 2006 besloten dat de grenscontroles met betrekking tot de nieuwe Oost-Europese lidstaten en Malta tussen december 2007 en maart 2008 worden afgeschaft [1]. Cyprus heeft laten weten dan nog niet klaar te zijn voor opheffing van de grenscontroles.

Nadat de EU en Zwitserland op 26 oktober 2004 een overeenkomst tekenden betreffende de toetreding van Zwitserland tot het Schengengebied, volgde op 5 juni 2005 nog een referendum in Zwitserland. De Zwitserse bevolking stemde in met toetreding. Het verdrag treedt voor Zwitserland, net als voor de nieuwe lidstaten, begin 2008 in werking. Omdat Zwitserland geen deel uitmaakt van de Europese Economische Ruimte blijft douanecontrole op goederen echter bestaan.

Burgers van de lidstaten die het akkoord hebben ondertekend hebben geen visum nodig om binnen de Schengenruimte te reizen. Met een visum voor eender welk Schengenland kan men vrij in de Schengenruimte reizen. Het standaard toeristenvisum (C-visum) is 3 maanden geldig en dient te worden aangevraagd bij het land dat het hoofddoel van verblijf is (of indien dat onbekend is: het land van eerste aankomst).

De politie van Schengenlanden mag tien kilometer over de grens van een ander Schengenland rijden. De politie van een Schengenland mag ook hoogstens 45 minuten zonder toestemming wapens dragen in een ander Schengenland.

De Schengenlanden hebben recht op tijdelijke ontheffing van het verdrag als er sprake is van bijzondere omstandigheden. Zo is voor Duitsland tijdens het WK voetbal in 2006 het verdrag tijdelijk opgeschort om voetbalhooligans en relschoppers aan de grens te kunnen weren.

Inhoud 1 Lidmaatschap en inwerkingtreding 1.1 Lidmaatschap 1.2 Uitzonderingen 1.3 Inwerkingtreding 2 Kritiek 3 Bronnen en referenties

[bewerk] Lidmaatschap en inwerkingtreding

Hieronder in chronologische volgorde de data van lidmaatschap van en toetreding tot het Schengenakkoord. Voor elk land geldt dat de datum van lidmaatschap anders is dan de datum van toetreding.

[bewerk] Lidmaatschap

• 14 juni 1985 - België, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg, Nederland
• 27 november 1990 - Italië
• 25 juni 1992 - Portugal, Spanje
• 6 november 1992 - Griekenland
• 28 april 1995 - Oostenrijk
• 19 december 1996 - Denemarken, Finland, Zweden, Noorwegen, IJsland
• 1 mei 2004 - Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije, Tsjechië
• 16 oktober 2004 - Zwitserland (Geratificeerd door een referendum op 5 juni 2005 (54.6% ja tegen 45.4% nee))

[bewerk] Uitzonderingen

De volgende territoria van de lidstaten worden niet gedekt door het verdrag:

• Helgoland van Duitsland
• Spitsbergen van Noorwegen (Maar het Jan Mayen eiland is wel gedekt door het verdrag)
• Groenland en de Faeröer eilanden van Denemarken

[bewerk] Inwerkingtreding

• 26 maart 1995 - België, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg, Nederland, Portugal, Spanje
• 26 oktober 1997 - Italië
• 1 december 1997 - Oostenrijk
• 26 maart 2000 - Griekenland
• 25 maart 2001 - Denemarken, Finland, Zweden, Noorwegen, IJsland
• Begin 2008 - Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije, Tsjechië, Zwitserland

Liechtenstein, als onderdeel van de Europese Economische Ruimte, past het vrij verkeer van personen van de Europese Unie toe, maar is (nog) niet toegetreden tot het Schengenakkoord, dus blijven de grenscontroles bestaan. Liechtenstein wil echter wel toetreden tot of een samenwerkingsakkoord tekenen met de Schengenlanden. Besprekingen hierover begonnen in 2005. Vooralsnog is slechts overeenkomst bereikt over vereenvoudiging van de controles.

San Marino noch Vaticaanstad hebben overeenkomsten gesloten met de EU over het vrije verkeer van personen, en beide maken geen deel uit van de Schengenzone. Echter, dankzij bilaterale overeenkomsten met Italië (dat wel deel uitmaakt van de Schengenzone) worden er geen grenscontroles gehouden tussen de Schengenzone en hun grenzen.

Grenscontroles blijven bestaan bij de grens van Schengen met Andorra.

[bewerk] Kritiek

Het Schengenverdrag heeft van de zijde van mensenrechtenorganisaties kritiek ontvangen omdat het één van de bouwstenen is van wat de organisaties het 'fort Europa' noemen waarbij bepaalde groepen mensen worden uitgesloten. Niet alleen wordt de basis onder uitsluiting van mensen om zich in het Schengengebied te begeven betwist ook wordt gesteld dat als gevolg van de verscherpte bewaking van de buitengrenzen van het Schengengebied migranten risico's gaan nemen om Europa binnen te komen en daarbij het leven laten.

Bronnen en referenties:

De tekst op deze pagina of een eerdere versie daarvan is afkomstig van de website van de Europese Unie