Schengen-samstarfið

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

██ Samningurinn hefur tekið gildi.

██ Samningurinn hefur ekki tekið gildi.

██ Yfirlýstur áhugi um að taka þátt.

Schengen samstarfið er samstarf Evrópuríkja á sviði landamæraeftirlits og löggæslu sem byggir á Schengensamningnum. Markmið samstarfsins er að auðvelda ferðir fólks innan Schengensvæðisins með því að afnema persónueftirlit (vegabréfaskoðun) á innri landamærum þess en styrkja jafnframt eftirlitið á sameiginlegum ytri landamærum svæðisins. Schengenríkin hafa einnig samræmt þær reglur sem gilda um vegabréfsáritanir þannig að áritun gefin út í einu aðildarríki gildir í þeim öllum. Hinn meginþáttur samstarfsins felst í aukinni lögreglusamvinnu ríkjanna til þess að berjast gegn alþjóðlegri glæpastarfsemi. Til þess var Schengen upplýsingakerfið sett á fót en lögregla í öllum aðildarríkjum hefur aðgang að því og geymir það upplýsingar um eftirlýsta einstaklinga, framsalsbeiðnir o.s.frv.

Alls hafa 28 Evrópuríki skrifað undir Schengensamninginn, það eru öll aðildarríki Evrópusambandsins, fyrir utan Bretland og Írland, og Noregur, Ísland og Sviss að auki. Hinsvegar hefur samningurinn ekki tekið gildi ennþá nema í 15 ríkjum, hann hefur ekki tekið gildi í nýju ESB ríkjunum sem gengu í sambandið 2004 og 2007 og Sviss.

Norðurlöndin fimm hafa átt með sér álíka samstarf, Norræna vegabréfasambandið, um afnám vegabréfsskoðunar vegna ferða milli þeirra síðan 1954. Það var ekki síst til þess að varðveita það sem Noregur og Ísland afréðu að taka þátt í Schengen með hinum Norðurlöndunum þrátt fyrir að vera ekki í ESB.

Upphaflegi Schengensamningurinn var undirritaður af fimm ríkjum (Belgíu, Frakklandi, Hollandi, Lúxemborg og Þýskalandi) 14. júní 1985 um borð í skipi á ánni Moselle rétt hjá þorpinu Schengen í Lúxemborg. Samstarfið var upphaflega óháð Evrópusambandinu og fór þá sérstök framkvæmdanefnd með völdin innan þess en árið 1999 var Schengensamstarfið fellt undir stofnanir ESB og tók þá ráðherraráðið við þeim völdum sem framkvæmdanefndin hafði áður. Þetta þýðir að þau Schengenríki sem ekki eru í ESB (Noregur, Ísland og Sviss) hafa engin formleg völd þegar ákvarðanir eru teknar sem varða samstarfið og hafa í raun aðeins kost á því að taka upp þær reglubreytingar sem því fylgja eða segja sig úr því ella.

[breyta] Aðildarríki

aðildarríki	undirritun	gildistaka
Belgía	14. júní 1985	26. mars 1995
Frakkland	14. júní 1985	26. mars 1995
Holland	14. júní 1985	26. mars 1995
Lúxemborg	14. júní 1985	26. mars 1995
Þýskaland	14. júní 1985	26. mars 1995
Portúgal	25. júní 1992	26. mars 1995
Spánn	25. júní 1992	26. mars 1995
Ítalía	27. nóvember 1990	26. október 1997
Austurríki	28. apríl 1995	1. desember 1997
Grikkland	6. nóvember 1992	26. mars 2000
Danmörk	19. desember 1996	25. mars 2001
Finnland	19. desember 1996	25. mars 2001
Noregur	19. desember 1996	25. mars 2001
Ísland	19. desember 1996	25. mars 2001
Svíþjóð	19. desember 1996	25. mars 2001
Eistland	1. maí 2004	-
Kýpur	1. maí 2004	-
Snið:LVA Lettland	1. maí 2004	-
Snið:LTU Litháen	1. maí 2004	-
Malta	1. maí 2004	-
Pólland	1. maí 2004	-
Slóvakía	1. maí 2004	-
Slóvenía	1. maí 2004	-
Tékkland	1. maí 2004	-
Ungverjaland	1. maí 2004	-
Sviss	16. október 2004	-
Snið:BGR Búlgaría	1. janúar 2007	-
Rúmenía	1. janúar 2007	-