Strontium

In 1790 was Adair Crawford in staat om het mineraal strontianiet te onderscheiden van verschillende bariummineralen. Acht jaar later ontdekte Martin Heinrich Klaproth het element zelf en in 1808 werd het voor het eerst met behulp van elektrolyse geïsoleerd door Humphry Davy.

Het element is vernoemd naar de Schotse plaats Strontian waar strontiumhoudende mineralen voor het eerst werden ontdekt.

[bewerk] Toepassingen

Strontium wordt voornamelijk gebruikt in het glas van kleuren televisie's. Andere toepassingen zijn:

Productie van magneten
Raffinage van zink
Strontiumtitanaat beschikt over een zeer hoge lichtbrekingsindex en wordt daarom gebruikt in optische stellages.

Tenslotte wordt strontium gebruikt in vuurwerk omdat het bij verbranding een intense scharlakenrode kleur heeft.

[bewerk] Opmerkelijke eigenschappen

Zoals alle aardalkalimetalen reageert strontium erg heftig met water en zuurstof. Het verbrandt in aanwezigheid van zuurstof en bij temperaturen vanaf 650 K ook in stikstof atmosferen. Daarbij vormt het respectievelijk strontiumoxide en strontiumnitride. Het is een breekbaar metaal en opmerkelijk zachter dan calcium.

Tegenwoordig wordt strontium gebruikt in een geregistreerd nieuwe generatie geneesmiddel tegen osteoporose (strontiumranelaat). Strontium wordt na inname opgenomen in het lichaam waarna het wordt ingebouwd in een klein deel van het botkristaloppervlak. Op deze plek laat strontium zien in staat te zijn cellen (osteoclasten) die verantwoordelijk zijn voor botafbraak af te remmen in hun activiteit. Tegelijk worden andere cellen (osteoblasten) gestimuleerd tot het aanmaken van de nieuw botweefsel. Resultaat is dat er per saldo meer nieuw, sterk en flexibel bot wordt aangemaakt. In wetenschappelijke studies is aangetoond dat dankzij dit dubbele werkingsmechanisme vrouwen met osteoporose bij behandeling minder neiging hebben tot botbreuken. Er zijn meer middelen tegen osteoporose geregistreerd (bv. de bifosfonaten, hormoontherapie) en ook zij hebben effect op de daling van het aantal botbreuken door osteoporose aangetoond.

Ook in enkele soorten tandpasta zit strontium dat bescherming geeft tegen tandbederf.

[bewerk] Verschijning

Op aarde is strontium een algemeen voorkomend element. De meest voorkomende verschijningsvormen zijn als het mineraal celestiet (SrSO₄) en strontiumcarbonaat (SrCO₃). Celestiet komt vaak geconcentreerd voor in de aardkorst en is daarom aantrekkelijk voor de winning. Strontiummijnen worden vooral in het noorden van Engeland en Schotland aangetroffen.

[bewerk] Isotopen

Meest stabiele isotopen
Iso	RA (%)	Halveringstijd	VV	VE (MeV)	VP
⁸⁴Sr	0,56	stabiel met 46 neutronen
⁸⁵Sr	syn	64,84 d	EV	1,085	⁸⁵Rb
⁸⁶Sr	9,86	stabiel met 48 neutronen
⁸⁷Sr	7,00	stabiel met 49 neutronen
⁸⁸Sr	82,58	stabiel met 50 neutronen
⁸⁹Sr	syn	50,53 d	β	1,497	⁸⁹Y
⁹⁰Sr	syn	28,78 j	β	6,697	⁹⁰Y

Er komen op aarde vier stabiele strontiumisotopen voor, waarvan ⁸⁸Sr met zo'n 82% het meest. Er zijn ongeveer 15 radioactieve isotopen bekend. ⁹⁰Sr met een halfwaardetijd van ongeveer 29 jaar is een product van kernproeven en ongelukken met nucleaire installaties]] en kan gezondheidsproblemen veroorzaken omdat het in botten calcium vervangt. ⁸⁹Sr wordt in de geneeskunde onder andere voor pijnbestrijding gebruikt bij botmetastasen door bijvoorbeeld prostaatkanker.

[bewerk] Toxicologie en veiligheid

In zuivere vorm reageert strontium heftig met water en zuurstof. Daarom moet het onder olie worden opgeslagen. In het menselijk lichaam wordt strontium geabsorbeerd alsof het calcium is. Stabiele isotopen leveren in dat geval geen grote problemen op, maar radioactieve wel omdat hierdoor verschillende vormen van kanker kunnen ontstaan en allerlei botziektes.