Warschau
Van Wikipedia
|
||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||
Warschau (Pools: Warszawa) is de hoofdstad en met ongeveer 1.692.000 inwoners (2005) de grootste stad van Polen. De stad ligt in het historische landsdeel Mazovië aan de Wisła, waarbij het centrum op de linkeroever ligt en het stadsdeel Praga op de rechter. De agglomeratie telt ongeveer 2.879.000 inwoners (2005) en is na die van Katowice de grootste van het land. Het is ook de hoofdstad van het woiwodschap Mazovië.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Hoofdartikel: Geschiedenis van Warschau Warschau behoort niet tot de oudste steden van Polen, maar is wel een oude stad. Volgens een legende stamt de naam Warszawa af van twee geliefden, de visser Wars en het meisje Sawa, die de stad zouden hebben gesticht. Een andere variant op deze legende spreekt van twee broers. De eerste vermelding dateert van 1241. Aanvankelijk was het de hoofdstad van het vorstendom Mazovië, maar in 1596 verplaatste de Poolse koning zijn residentie van Kraków naar het centralere Warschau. Tijdens de Poolse delingen (1795-1918) maakte Warschau deel uit van het Russische rijk, enkele gebouwen herinneren nog aan die tijd. Tijdens de Pools-Russische oorlog van 1920 werd het Rode Leger tot staan gebracht voor de poorten van Warschau en tot de terugtocht gedwongen door het Poolse leger (met hulp van Franse adviseurs). Dit ging de geschiedenis in als het "Wonder aan de Weichsel" omdat de rest van Europa behoed zou zijn voor het bolsjewisme.
De Tweede Wereldoorlog verliep tragisch voor de stad: het omvangrijke joodse getto werd vernietigd na de joodse opstand in 1943, en de stad werd goeddeels verwoest tijdens en na de opstand van Warschau van 1944. Na afloop van de laatste opstand werden alle overgebleven inwoners de stad uit gedreven. De bevolking daalde van 1,3 miljoen in 1939 tot 420.000 in september 1945.
In de naoorlogse tijd is het oude centrum (Stare Miasto) echter in oude stijl herbouwd en de stad staat nu op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. De nauwgezette restauratie ging de geschiedenis in als het "Wonder van Warschau".
[bewerk] Bezienswaardigheden
Het hart van de oude stad is de Rynek Starego Miasta, het oude marktplein, omgeven door kleurige huizen, die tussen 1949 en 1963 minutieus herbouwd werden onder leiding van een Russische architect. Ook andere straten en een deel van de oude omwalling (met het bastion Barbakan) werden hersteld.
Aan de rand van de oude stad bevindt zich het Slotplein (Plac Zamkowy) met het Koninklijk Paleis (17e eeuws, herbouwd) en de aan koning Sigismund III Wasa gewijde gedenkzuil. Sigismund was de koning van Polen die Warschau, boven Krakau als hoofdstad verkoos, omdat het dichter bij Zweden lag.
Bij dit plein begint de Koninklijke Route, bestaande uit de belangrijke boulevards Krakowskie Przedmiescie en Nowy Swiat, die uiteindelijk naar de voormalige koninklijke buitenverblijven Wilanow leiden. Langs de route ligt ook het oudste en mooiste stadspark van Warschau, Łazienki-park.
Ten westen van de oude binnenstad is na de Tweede Wereldoorlog een nieuw centrum verrezen. Dit gebied kenmerkt zich door hoge, modernistische gebouwen en brede straten; vaak met vrijliggende trambanen. Dit gebied is gebouwd rond het Paleis voor Cultuur en Wetenschappen, een kolossaal bouwwerk in stalinistische stijl, gebouwd tussen 1952 en 1955 en een geschenk van Stalin aan de stad. Dit gebouw, naast het Centraal Station, is voor publiek toegankelijk, en biedt vanaf de hoogste verdieping een geweldig uitzicht over de stad. De inwoners van Warschau hebben gemengde gevoelens bij het paleis, (Pools: Pałac Kultury i Nauki) door de zeer gevoelige historische verbintenis met de voormalige Sovjet-Unie. Grapjes die wel worden gemaakt over het paleis zijn bijvoorbeeld: "Warschau is het mooist bekeken vanaf het Paleis van Cultuur en Wetenschappen: dan zie je het paleis zelf namelijk niet!" en het wordt spottend ook wel eens Peking genoemd. (Naar de afkorting PKiN.)
Sinds de val van het communisme in 1989 heeft Warschau zich in rap tempo getransformeerd in één van de meest dynamische hoofdsteden van Centraal-Europa. Moderne wolkenkrabbers domineren nu de skyline van Warschau, waar voorheen alleen het Paleis voor Cultuur en Wetenschappen opviel.
[bewerk] Uitgaansleven
Warschau heeft een gevarieerd uitgaansleven. Er zijn vele disco's en bars te vinden, waaronder uiteraard vele in het stadscentrum. Ook is er een rijk theaterleven.
[bewerk] Cultuur
Tielman van Gameren was een Nederlandse architect die in de tweede helft van de 17e eeuw in Warschau werkte
[bewerk] Musea
- Centre for Contemporary Art
- Polish National Museum
- Royal Castle
- Zacheta National Gallery of Art
[bewerk] Geboren in Warschau
- Marie Curie (7 november 1867), natuur- en scheikundige († 1934)
- Krzysztof Kieslowski (27 juni 1941), filmregisseur († 1996)
- Janusz Korczak (22 juli 1878), Pools-Joodse kinderarts, kinderboekenschrijver, pedagoog († 1942)
- Benoît Mandelbrot (20 november 1924), wiskundige
- Miguel Najdorf (15 april 1910), Pools schaker († 1997)
- Krzysztof Nowak (27 september 1975), Pools voetballer († 2005)
- Alfred Tarski (14 januari 1901), logicus
[bewerk] Links
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Warsaw op Wikimedia Commons. |
| {{{afb_links}}} | Werelderfgoed in Polen | {{{afb_rechts}}} |
 |
|---|---|---|---|
|
Auschwitz · Woud van Białowieża (met Wit-Rusland) · Slot Mariënburg · Hala Ludowa · Vredeskerken in Jawor en Swidnica · Historisch centrum van Kraków · Kalwaria Zebrzydowska · Park Mużakowski (met Duitsland) · Middeleeuwse stad van Toruń · Oude stad van Warschau · Wieliczka-zoutmijn · Houten kerken van zuidelijk klein Polen · Zamość |
| {{{afb_links}}} | Woiwodschap Mazovië |  |
{{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Stadsdistricten: Ostrołęka - Płock - Radom - Siedlce - Warschau (Warszawa) |
|||
| {{{afb_links}}} | Hoofdsteden van Europa | {{{afb_rechts}}} |  |
|---|---|---|---|
|
Amsterdam · Andorra la Vella · Ankara · Athene · Belgrado · Berlijn · Bern · Boedapest · Boekarest · Bratislava · Brussel · Chisinau · Dublin · Helsinki · Kiëv · Kopenhagen · Ljubljana · Londen · Lissabon · Luxemburg · Madrid · Minsk · Moskou · Nicosia · Oslo · Parijs · Podgorica · Praag · Reykjavik · Rome · San Marino · Sarajevo · Skopje · Sofia · Stockholm · Tallinn · Tbilisi · Tirana · Valletta · Vaticaanstad · Vaduz · Vilnius · Warschau · Wenen · Zagreb |
