Ústí nad Labem
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°39'00" N 014°02'00" E
| Ústí nad Labem | |||
|
|||
| Państwo |  Czechy |
||
| Kraj |  ujski |
||
| Burmistrz | Jan Kubata | ||
| Powierzchnia | 93,95 km² | ||
| Położenie | 50°39' N 14°02' E |
||
| Wysokość | 218 m n.p.m. | ||
| Ludność (2005) • liczba ludności • gęstość |
94 203 1003 os./km² |
||
| Kod pocztowy | 400 01 | ||
| Tablice rejestracyjne | U | ||
| Podział miasta | 4 dzielnice | ||
| Miasta partnerskie | Halton  Chemnitz  Władymir  |
||
Położenie na mapie |
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Ústí nad Labem (pol. Uście nad Łabą niem. Aussig an der Elbe) - miasto w Czechach, stolica kraju ujskiego. Według danych z 31 grudnia 2004 powierzchnia miasta wynosiła 9 395 ha, a liczba jego mieszkańców 93 859 osób.
Spis treści |
[edytuj] Nazwa miasta
W języku czeskim słowo Ústí oznacza ujście rzeki. W tym przypadku odnosi się do ujścia rzeki Bíliny do Łaby, które znajduje się nieopodal centrum miasta.
[edytuj] Położenie i komunikacja
Ústí leży u podnóża Rudaw. Od południa i wschodu miasto otaczają České středohoří (wysokość do 836 m n.p.m.). Obecnie przez miasto przebiegają znaczące korytarze komunikacyjne drogowe, kolejowe i rzeczne.
- Komunikacja drogowa - Ústí leży na starej trasie handlowej przebiegającej wzdłuż Wełtawy i Łaby, łączącej Pragę z Dreznem. Obecnie w miejscu wąskiej drogi krajowej budowana jest autostrada D8 Praga - granica z Niemcami (dalej A17 w kier. Drezna), której fragment ma zostać oddany do użytku na początku 2007 roku. Inną, ważną trasą jest E442, biegnąca u podnóża Rudaw w kierunku wschód-zachód, łącząca Karlowe Wary, Liberec, Hradec Kralove i Ołomuniec z Żyliną.
- Komunikacja kolejowa - Ústí jest jednym z najważniejszych węzłów kolejowych w północnych Czechach. Krzyżują się tu linie kolejowe:
- 090: Praga - Ústí nad Labem - Děčín - granica państwa (i dalej do Drezna),
- 130: Ústí nad Labem - Chomutov (i dalej do Karlowych Warów i Chebu),
- 073: Ústí nad Labem-Střekov - Děčín (na prawym brzegu Łaby)
- 072: Ústí nad Labem - Lysá nad Labem - Poděbrady
W granicach miasta znajduje się kilka przystanków osobowych oraz 3 stacje kolejowe: - Ústí nad Labem hlavní nádraži (dw. główny)
- Ústí nad Labem západ
- Ústí nad Labem-Střekov
- Komunikacja rzeczna - Towary były spławiane Łabą już od czasów średniowiecza. Obecnie Łaba jest spławna i żeglowna na odcinku od Pardubic w dół aż do Hamburga.
[edytuj] Historia
Najstarsze ślady człowieka u ujścia Bíliny do Łaby datowane są na okres neolitu. Pierwsi Słowianie pojawili się na przełomie VIII i IX wieku. Pierwsze wzmianki o Ústí nad Labem jako o ośrodku handlu pochodzą z 993. Po raz kolejny miasto jest wymieniane w liście litomierzyckiego biskupa z roku 1056. Miasto otrzymało prawa miejskie z rąk Przemysła Ottokara II Wielkiego w XIII wieku, razem z Litomierzycami i Žatcem - co czyni je jednym z najstarszych miast północnych Czech. W 1423 cesarz Zygmunt Luksemburski oddał miasto w zastaw Fryderykowi I Miśnieńskiemu. W 1426 miasto zostało oblężone i zdobyte przez Husytów. Przez trzy lata stało w ruinie, po czym odbudowano je w 1429. Znacznie ucierpiało podczas wojen: trzydziesto- i siedmioletniej. Kolejne zniszczenia pochodzą z okresu wojen napoleońskich. W lecie 1813 w Přestanovie i Varvažovie miały miejsce dwie duże bitwy. Wyniszczone wojnami Ústí w roku 1830 liczyło zaledwie 2000 obywateli. Miasto zachowało średniowieczny charakter do połowy XIX wieku. W późniejszym okresie przeszło gwałtowną transformację. Odkrycie złóż węgla brunatnego spowodowało jego wydobycie na dużą skalę. W Ústí zaczął rozwijać się przemysł chemiczny, tekstylny, garbarski, papierniczy i szklarski. W celu usprawnienia transportu średniowieczne bramy miejskie zostały zniszczone. W 1851 roku ukończono budowę linii kolejowej łączącej Pragę z Dreznem. W 1867 roku powstał działający do dziś browar Zlatopramen. Rozwój przemysłu spowodował wzrost ludności - w 1910 Ústí z liczbą mieszkańców przekraczającą 40000 było piątym co do wielkości miastem Czech. 9 października 1938 miasto, tak jak całe Sudety zajęli Niemcy. W dniach 17 - 19 kwietnia 1945 roku miasto zostało zbombardowane przez amerykańskie samoloty. Nalot zniszczył 572 domy i kosztował życie ponad 500 ludzi. W tym samym roku, 31 lipca miał miejsce lincz ludności niemieckej - śmierć poniosło około 100 Niemców.
[edytuj] Zabytki
- Zamek Střekov z XIV wieku.
- Gotycki kościół Wniebowzięcia NMP (Nanebevzetí Panny Marie) - zbudowany w 1318, następnie zniszczony podczas wojen husyckich w 1426. Odbudowany w latach 1452 - 1530. W rekonstrukcji brali udział najwięksi czescy architekci. Podczas amerykańskiego bombardowania w 1945 wieża kościoła przechyliła się o 1,98 metra i jest obecnie najbardziej krzywą wieżą w Czechach.
- Kościół świętego Wojciecha - na miejscu kościoła z 1181 roku, w 1731 wybudowano barokową świątynię dla zakonu Dominikanów.
- Ratusz w stylu empire z lat 1847 - 1848
- Liczne, ciekawe architektonicznie budynki przemysłowe z końca XIX wieku.
- Rezydencje przy ulicy Churchilla i Dvořáka zbudowane w latach 20 XIX wieku w stylu eklektycznym z elementami antyku, renesansu i klasycyzmu.
- Ogród zoologiczny utworzony w 1908 - na powierzchni 26 ha żyje blisko 1300 zwierząt.
- Zameczek Větruše - wybudowany w 1847 roku na szczycie wzgórza. Po pożarze w 2000 kupiony przez miasto i odrestaurowany w latach 2002 - 2004. Obecnie mieści restaurację, doskonały punkt widokowy na miasto.
[edytuj] Związani z miastem
- Anton Rafael Mengs, niemiecki malarz i teoretyk sztuki, jeden z prekursorów neoklasycyzmu w malarstwie, urodził się w Usti 12 marca 1728
[edytuj] Demografia
| Rok | 1970 | 1980 | 1991 | 2001 | 2003 | 2004 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba ludności | 79 544 | 89 272 | 98 178 | 95 436 | 94 105 | 93 859 |
Dane demograficzne za rok 2004
| Liczba ludności | 93 859 |
|---|---|
| Liczba mężczyzn | 45 206 |
| Liczba kobiet | 48 653 |
| 0-14 lat | 14 958 |
| 15-59 lat | 61 503 |
| 60 lat i więcej | 17 398 |
| Urodzenia | 1084 |
| Zgony | 989 |
| Przyrost naturalny | 95 |
| Saldo migracji | - 341 |
Źródło: Czeski Urząd Statystyczny
