Åšwierzawa
Z Wikipedii
Współrzędne: 51°01' N 015°54' E
Åšwierzawa | |||
|
|||
Województwo | dolnośląskie | ||
Powiat | złotoryjski | ||
Gmina - rodzaj |
Åšwierzawa miejsko-wiejska |
||
Prawa miejskie | 1295 do 1973, odzyskane 1984 | ||
Burmistrz | Józef Kołcz | ||
Powierzchnia | 1,76 km² | ||
Położenie | 51° 01' N 15° 54' E |
||
Liczba mieszkańców (2004) - liczba ludności - gęstość |
2474 1405,7 os./km² |
||
Strefa numeracyjna (do 2005) |
75 | ||
Kod pocztowy | 59-540 | ||
Położenie na mapie Polski
|
|||
TERC10 (TERYT) |
5020126044 | ||
UrzÄ…d miejski3
pl. Wolności 6059-540 Świerzawa tel. 75 713-53-88; faks 75 713-53-90 (e-mail) |
|||
Strona internetowa miasta |
Świerzawa (do 1945 niem. Schönau, 1945-1948 pl. Szonów) to miasto w woj. dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Świerzawa. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. jeleniogórskiego.
Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 2474 mieszkańców.
Położone 18 km na północny wschód od Jeleniej Góry. Lokalny ośrodek handlowo-usługowy i wypoczynkowy. Przez miasto przebiega nieczynna linia kolejowa Legnica - Złotoryja - Kamienna Góra.
Spis treści[ukryj] |
[edytuj] Położenie
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Góry Kaczawskie.
Świerzawa jest maleńkim, historycznym miasteczkiem położonym w południowej części województwa dolnośląskiego w powiecie złotoryjskim nad Kaczawą. Położenie miasta w Górach Kaczawskich stwarza możliwość rozwoju turystyki. Miasto leży przy drodze wojewódzkiej i w niedalekiej odległości od głównych tras:
- 328 Droga wojewódzka nr 328 (Kamienna Góra – Złotoryja – Chojnów – Chocianów - Przemków – Nowe Miasteczko)
- 365 Droga wojewódzka nr 365 (Jelenia Góra – Jawor) trasa ta przebiega w niewielkiej odległości od miasta przez Starą Kraśnicę.
- 3 Droga krajowa nr 3 (Świnoujście – Szczecin – Gorzów Wielkopolski – Zielona Góra – Legnica – Jelenia Góra) trasa ta przebiega w odległości 17 km od Świerzawy
- A4 Autostrada A4 (Medyka – Zgorzelec) autostradę od Świerzawy dzieli tylko 32 km.
W Świerzawie do niedawna czynna była stacja kolejowa. Obecnie ruch na trasie kolejowej Legnica - Złotoryja - Kamienna Góra biegnącej przez miasto został wstrzymany.
Świerzawa leży w niewielkiej odległości od większych i ważniejszych ośrodków.
- Jelenia Góra – 17 km
- Legnica – 37 km
- Złotoryja – 19 km
- Jawor – 23 km
- Wałbrzych – 50 km
- Wrocław – 73 km
- Jakuszyce – 41 km
[edytuj] Historia
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Herb Świerzawy.
Miasto Świerzawa swą historią sięga roku 1195 roku kiedy to na miejscu dzisiejszego miasteczka Bolesław Wysoki wybudował drewniany kościółek. Według legendy nazwę miastu nadała Agnieszka von Habsburg, żona Bolka Małego, która w drodze z Jawora do Złotoryi zatrzymała się na miejscu Świerzawy i rzekła "Hier will ich ein Haus haben auf der schönen Aue ("tu chcę mieć dom na tej pięknej łące").Jednak pierwsza pisana wzmianka o mieście pochodzi z roku 1268. Świerzawa początkowo należała pod jurysdykcję Złotoryi. Oficjalnie prawa miejskie nadał Świerzawie Bolko I książę świdnicki. Miasteczko rozwijało się szybko i dynamicznie a to za sprawą głównego szlaku handlowego jaki wiódł przez miasto. Mowa tutaj o szlaku z Kamiennej Góry do Złotoryi. W roku 1321 hrabia Zeidlitz nabył posiadłości świerzawskie aby się tu osiedli. Tak też zrobił. Przez ponad 200 lat historii miasta Świerzawa była własnością prywatną Zeilditzów, władali oni miastem w latach 1321-1543. Miasteczko wiele razy nawiedzały epidemie, pożary i wojny. Największe zniszczenia przyniosła wojna trzydziestoletnia podczas której w wyniku pożaru który wybuchł spaleniu uległa większa część miasta. Po tym incydencie miasto wyraźnie wyhamowało z rozwojem i rozbudową. W latach 1818-1932 Świerzawa była wspólnie z Bolkowem siedzibą powiatu. W czasie I wojny światowej i II wojny światowej miasteczko ucierpiało w niewielkim stopniu. Po wojnie w roku 1973 zniesiono prawa miejskie Świerzawy degradując ja do rangi wsi. Prawa te miasteczko uzyskało ponownie w 1984 roku. W latach 1950-1975 Świerzawa przynależała do województwa wrocławskiego, w latach 1975-1999 do województwa jeleniogórskiego a od 1999 roku należy do województwa dolnośląskiego i powiatu złotoryjskiego. Obecnie na powierzchni 176 ha żyje ponad 2500 Świerzawian.
[edytuj] Zabytki
Świerzawa szczęśliwie nie odniosła znaczących strat w zabudowie podczas ostatniej wojny dzięki czemu w mieście zachowało się kilka godnych uwagi obiektów. Do najważniejszych należą:
[edytuj] Kościół św. Jana i św. Katarzyny
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Kościół św. Jana i Katarzyny w Świerzawie.
Jest to najcenniejszy zabytek miasteczka. Powstał w II połowie XIII wieku i do dziś przetrwał w prawie niezmienionym wyglądzie. Jest to ewenement że obiekt romański zachował się w tak dobrym stanie. Wyznacznikiem kościoła jest czworoboczna wieża dobudowana do bryły głównej kościoła w 1506 roku. Jednak największą atrakcją zabytku są drewniane polichromie które zdobią ściany świątyni. Odkryte w 1977 roku pod warstwami tynku ścienne malowidła o tematyce zwierzęcej i roślinnej pochodzą z XIII wieku. Przedstawiają dosyć nietypowe zwierzęta takie jak bocian, żyrafa czy ryby. Obiekt znajduje się na przedmieściach miasteczka w pobliżu mostu na Kaczawie, przy drodze ze Złotoryi. Kościół jest udostępniony do zwiedzania od piątku do niedzieli, jednak najlepiej wcześniej umówić się telefonicznie.
[edytuj] Kościół pw. WNMP
Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny pochodzi z XIV wieku. Mieści się on w centralnej części miasta. Na samym początku był to kościół parafialny i taką też funkcję pełni do dzisiaj. Obecny wygląd kościoła to wynik wielokrotnych remontów i modernizacji. Zewnętrzne ściany świątyni zdobią XVII wieczne płyty nagrobkowe. Natomiast wewnątrz kościoła na uwagę zasługują XVIII wieczny ołtarz, oraz figurki świętych z XVIII wieku. Ozdobne portale zdobiące wejścia do kościoła wykonane są w stylu późnogotyckim.
[edytuj] Kościół św. Józefa Opiekuna
W ścisłym centrum, na świerzawskim rynku (plac Wolności) znajduje się jeszcze jedna świątynia. Jest to poewangelicki kościół św. Józefa Opiekuna. Został wybudowany pod koniec XIX wieku na miejscu wcześniejszego kościoła ufundowanego w tym miejscu w 1766 roku. Od początku do zakończenia wojny służył wiernym z gminy ewangelickiej, obecnie (od 1999) jest kościołem filialnym świerzawskiej parafii. Wyróżnikiem budowli jest ciekawa ośmioboczna wieża z interesującą galeryjką na szczycie.
[edytuj] Ratusz
Świerzawski magistrat pochodzi z 1810 roku i od początku służy tym samym celom. Powstał w miejscu poprzedniego ratusza który stał w tym miejscu. Ratusz wieńczy czworoboczna wieża zakończona hełmem, a samą wieże zdobi czterotarczowy zegar. Ozdobą ratusza jest płaskorzeźba przedstawiająca herb miasta czyli otwartą dłoń. Wewnątrz na uwagę zasługuje zabytkowa waga miejska zamieszczona na suficie w dolnym korytarzu. Świerzawski ratusz mieści się w centrum miasta na pl. Wolności. Budynek obecnie zajmuje Urząd Miasta i Gminy Świerzawa.
[edytuj] Kamieniczki
Rynek miasta otaczają XIX wieczne kamieniczki wśród których na szczególna uwagę zasługuje budynek dawnej apteki pochodzący z 1690 roku.
[edytuj] Zabytki techniki
Ciekawym rozwiązaniem inżynierii jest pochodzący z XX wieku wał przeciwpowodziowy wzdłuż rzeki Kamiennik. Nieco dalej znajduje się kolejny zabytek techniki a mianowicie XVIII wieczny most kamienny.
- kościół późnoromański cmentarny w Świerzawie z XIII wieku,
- ruiny zamku Świnków w Starej Kraśnicy (niem. Alt-Schönau).
[edytuj] Gospodarka
Świerzawa jest głównie ośrodkiem usługowo-handlowym dla rolniczej okolicy. W mieście nie ma większych zakładów przemysłowych. Istnieje tutaj urząd pocztowy, komisariat policji, kilkadziesiąt punktów handlowych, usługowych, kilka serwisów, bar, stacja benzynowa.
[edytuj] Ważne urzędy i instytucje
W Świerzawie istnieją instytucje i urzędy na szczeblu miejsko-gminnym. Do ważniejszych należą:
- UrzÄ…d Miasta i Gminy Åšwierzawa,
- Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Świerzawie
- Ochotnicza Straż Pożarna w Świerzawie
- Komisariat Policji w Åšwierzawie
- Ośrodek Zdrowia
[edytuj] Turystyka
Świerzawa leży w ciekawym turystycznie regionie, otoczone przez Góry Kaczawskie. W mieście istnieją zabytki poświadczające długoletnią historię miasta. Wszelkich informacji o historii, kulturze i zabytkach miasta oraz o bazie noclegowo-gastronomicznej udziela Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Świerzawie przy pl. Wolności 47b.
[edytuj] Bibliografia
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy i zdjęcia satelitarne:
- Miasto i gmina Åšwierzawa
- Gmina Åšwierzawa