Zgorzelec

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Zgorzelec - wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kępińskim, w gminie Rychtal.

Zgorzelec


Herb Zgorzelca	Flaga Zgorzelca

Gmina
- rodzaj

Zgorzelec
miejska

Założono

Rafał Gronicz

15,86 km²

Położenie

51° 09'01'' N
15° 00'31'' E

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

33 278
2098,2 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

59-900 do 59-903

Tablice rejestracyjne

DZG

Położenie na mapie Polski

Zgorzelec

TERC10
(TERYT)

5020125021

Miasta partnerskie

Francja Avion

Niemcy Görlitz

Grecja Nausa

Urząd miejski³

ul. Domańskiego 7
59-900 Zgorzelec
tel. 75 775-66-00; faks 75 775-64-21
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Zgorzelec (grnłuż. Zhorjelc, dlnłuż.Zgórjelc cz. Zhořelec, niem. Görlitz ^* ) - miasto powiatowe o statusie gminy miejskiej, w polskiej części Górnych Łużyc na prawym brzegu Nysy Łużyckiej, w Obniżeniu Żytawsko-Zgorzeleckim. Obecnie w województwie dolnośląskim. Miasto to leży na granicy z Niemcami i do 1945 roku było wschodnim przedmieściem niemieckiego miasta Görlitz. Miasto należy do Związku Miast Polskich. Do Zgorzelca prowadzą także dwa szlaki pątnicze: Wielkopolska i Dolnośląska Droga św. Jakuba oraz Via Regia, które przez Most Staromiejski łączą się z europejską siecią Camino de Compostela.

Zgorzelec jest również siedzibą gminy Zgorzelec. W latach 1975-1998 należał do województwa jeleniogórskiego.

Do najbardziej znanych na świecie byłych mieszkańców Zgorzelca należy min. Jakub Böhme (1575 - 1624) mistyk, myśliciel i teolog, który zapoczątkował nowożytną filozofię niemiecką. Jego pierwsze dzieło jest znane pod tytułami Morgen Rothe im Auffgang lub Aurora, czyli Jutrzenka o poranku.Z powodu zainteresowania Jakubem Böhme miasto jak i sąsiednie Görlitz 7 stycznia 2006 roku odwiedził Nicolas Cage.

Zgorzelec leży na trasie drogowej i kolejowej Drezno-Wrocław. W mieście znajdują się 2 stacje kolejowe: Zgorzelec Miasto i Zgorzelec (Ujazd).

[edytuj] Dane statystyczne

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1234,76 zł.

[edytuj] Struktura powierzchni:

Według danych z roku 2002⁶, Zgorzelec ma obszar 15,86 km², w tym:

użytki rolne: 40%
użytki leśne: 3%

Miasto stanowi 1,89% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia:

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	33 278	100	17 422	52,4	15 856	47,6
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	2098,2		1098,5		999,7

[edytuj] Historia:

na przełomie X i XI w. gród Serbołużyczan zajęty i włączony do Polski wraz z Łużycami przez Bolesława I Chrobrego; po jego śmierci przejściowo pod panowaniem margrabiów brandenburskich, następnie Czech
1076 - osada wraz ze wschodnią częścią Górnych Łużyc przyłączona do Czech
1131 - powstał gród nad Nysą Łużycką z polecenia czeskiego księcia Sobiesława
1303 - prawa miejskie
1346 - 1815 miasto-członek górnołużyckiego Związku Sześciu Miast
1377 - powstało oddzielne księstwo Görlitz utworzone przez króla czeskiego i cesarza niemieckiego Karola IV
1466 - pod panowaniem króla węgierskiego Macieja Korwina
1618 - 1648 - zniszczenia w czasie wojny trzydziestoletniej
1635 - 1815 - z Łużycami Górnymi we władaniu królów saskich
1815 - po kongresie wiedeńskim włączony został do Prus i stał się częścią prowincji Dolny Śląsk (Niederschlesien),
od 1848 połączenie kolejowe z Węglińcem, od 1865 z Lubaniem i Jelenią Górą
w czasie II wojny światowej 1939–45 obóz dla jeńców — podoficerów i szeregowych różnej narodowości (Stalag VIII A Görlitz), przez który wg. szacunków przeszło ponad 100 tysięcy więźniów, a zginęło kilka tysięcy jeńców - głównie radzieckich i włoskich
kwiecień 1945 - zacięte walki o sforsowanie Nysy Łużyckiej na północ od Zgorzelca w okolicach Toporów, miasto nie zostało dotknięte bezpośrednimi działaniami wojennymi. Wysadzenie wszystkich mostów na Nysie Łużyckiej przez oddziały SS
1945 - prawobrzeżna część miasta w Polsce, ustalenie granicy na Nysie Łużyckiej
1948 - data powstania obowiązującej nazwy miasta (zamiast Zgorzelice)
6 lipca 1950 podpisano tu układ zgorzelecki między PRL a NRD uznający formalnie granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej
Po II wojnie światowej osiedlono tu dużą kolonię greckich uchodźców (głównie komunistycznych partyzantów), którzy szukali schronienia w Polsce po greckiej wojnie domowej 1946-1948. Łącznie ich liczba sięgała 14 tysięcy osób. Wielu z nich wróciło do Grecji po upadku dyktatury wojskowej i amnestii dla uczestników wojny. Dziś w mieście odbywa się festiwal piosenki greckiej (→ Eleni) pod patronatem ambasady greckiej organizowany przez Nikosa Rusketosa.
1959 - 1965 - niedaleko Zgorzelca zlokalizowano odkrywkową kopalnię węgla Brunatnego Turów oraz elektrownię Turów.
2004 Zgorzelec wraz z Görlitz ubiegają się o przyznanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury
2006 W kwietniu Gorlitz-Zgorzelec przegrywają rywalizację o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury na rzecz Essen. Następna szansa to 2016 rok, wówczas o to miano będą się starać miasta z Polski.

[edytuj] Ciekawostki

Pierwszą znaną nazwą Zgorzelca w dokumencie cesarza Henryka IV przekazującego z rąk pewnego banity dla biskupa miśnieńskiego Benona 8 łanów królewskich ziemi wraz z osadą Goreliz była Villa Goreliz.
Barwy herbu i flagi Zgorzelca (niebiesko-żółte) są identyczne jak we fladze Górnych Łużyc, na terenie których Zgorzelec leży.
Krzysztof Tyniec, znany polski aktor, wychował się w Zgorzelcu.