Berberowie
Z Wikipedii
| Berberowie | |
| Święta Monika, Augustyn z Hippony, Zinedine Zidane, Edith Piaf | |
| Liczebność ogółem | ok. 23 mln |
| Regiony zamieszkania | Maroko: 19,000,000 Algieria: |
| Język | języki berberyjskie (Tamazight) |
| Religie | Islam (większość), ateizm, Chrześcijaństwo, Judaizm, inne |
Berberowie (Berberzy) - rdzenna ludność północnej Afryki i Sahary pochodzenia chamito-semickiego. Obecnie liczbę Berberów szacuje się na około 22 mln, z tego: 12 mln w Maroku, 7,5 mln w Algierii, 250 tys. w Libii, ok. 200 tys. w Tunezji, 80 tys. w Mauretanii, ok. 10 tys. w Egipcie. Milion Berberów żyje również w diasporze we Francji, 50 tys. w Hiszpanii, 50 tys. w Izraelu. Stanowią w większości odrębny typ somatyczny w ramach rasy białej, nazywany w nauce berberyjskim. Wielu ma do dziś niebieskie oczy, rude, bądź jasne włosy co świadczy o ich starożytnym pochodzeniu. Wyróżnić można kilka grup Berberów:
- W górach Rif (północne Maroko) - Rifeni, mają oni zazwyczaj ciemne włosy i ciemne oczy,
- w górach Atlasu Średniego - niebieskie lub zielone oczy i jasne włosy,
- w górach Atlasu Wysokiego - czarne, proste włosy (w odróżnieniu od Arabów, którzy maja zazwyczaj włosy kręcone) i ciemne oczy,
- na Saharze - Tuaregowie.
Wielu z nich mieszka obecnie szczególnie w dużych miastach Maroka, i mimo zaniku znajomości języków berberyjskich, nadal czują silną odrębność kulturową, w szczególności w stosunku do Arabów.
[edytuj] Historia
Berberowie pierwotnie, jak i współcześnie, zamieszkiwali obszary w Północnej Afryce pomiędzy zachodnim Egiptem a Oceanem Atlantyckim od czasów starożytnych. Najdalej stwierdzony zasięg Berberów dotyczy wysp Kanaryjskich, gdzie byli znani pod nazwą Guanczów. Prawdopodobnie Berberowie na wspomnianych wyżej terytoriach byli obecni od zakończenia rewolucji neolitycznej.Zajmowali się wówczas pasterstwem, łowiectwem oraz rolnictwem.W starożytnym Egipcie określano ich mianem Libijczyków, stanowiących ludy najeżdżające od zachodu starożytny Egipt. Ich wizerunki utrwalone na starożytnych obrazach i stellach egipskich prezentują ich jako jasnowłosych bądź rudowłosych ludzi.Wielu służyło w armii faraonów jako najemnicy. Terytoria te określały charakter mieszkańców. Byli twardzi, nieustępliwi, wojowniczy. W III wieku p.n.e. istniało już pierwsze znane państwo berberyjskie — Numidia. Zostało ono zwasalizowane przez antyczny Rzym a jego mieszkańcy poddani zostali romanizacji wzmacniając Imperium. W V - VI w n.e. tereny zamieszkiwane przez Berberów stały się obiektem wędrówki ludów. Na terytorium dzisiejszej Tunezji osiedlili się Wandalowie, których resztki niewyniszczone przez bizantyjskiego wodza Belizariusza w VI w n.e. schroniły się w górach Auresu wzmacniając istniejące tam skupiska ludności o silnym procencie jasnych oczu i włosów, określanych dzisiaj mianem Kabyli. Do VII wieku większość Berberów wyznawała chrześcijaństwo.W VII wieku po ekspansji arabskiej zaczęło się to stopniowo zmieniać gdyż większość ludności przyjęła islam. Pozostały jednakże wyraźne różnice w obyczajowości. Między innymi charakterystyczny szacunek do kobiet wyrażający się monogamią oraz prawem współdecydowania o ważniejszych sprawach rodziny wspólnie z mężem. Część Berberów, mieszkańców Wysp Kanaryjskich pozostała poganami do XIV wieku, do czasu kiedy przybyli tam Hiszpanie i Portugalczycy. Hiszpanie dokonali aneksji wysp, połączonej z podbojem miejscowej ludności, która w większej części zginęła w walce a częściowo się zasymilowała. Pozostały po niej tylko stare miejsca grzebalne, gdzie odkrywa się rudowłose mumie o szkieletach przypominających typy śródziemnomorskie coldred lub kromaniońskie, charakteryzujące się jasną pigmentacją. Plemiona berberyjskie miały w przypadku terenów dzisiejszej Algierii i Maroka sporą autonomię i poczucie własnej odrębności której nie mogli wykorzenić Arabowie. W latach 1921-1926 na terenie obecnego Maroka istniała berberyjska Republika Rif. Po procesie dekolonizacji wielu Berberów migrowało do Francji. W nowych krajach po dekolonizacji z trudem odnajdywali się w nowej rzeczywistości stając się obywatelami drugiej kategorii w krajach po Arabach. Wnieśli szczególnie ważny wkład w kulturę francuską. Przykładem jest tu cała plejada aktorów, piosenkarzy, na przykład Isabelle Adjani, czy wcześniej Edith Piaf. Współcześnie w krajach istniejących na ojczystych ziemiach Berberów, szczególnie w Algierii czy Maroku, prowadzi się politykę ich wynaradawiania i asymilacji.
