Celiakia

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

	Choroba trzewna (celiakia)
(coeliakia, morbus visceralis)
ICD-10:	K90.0
K90.0.0 {{{X.0}}}
K90.0.1 {{{X.1}}}
K90.0.2 {{{X.2}}}
K90.0.3 {{{X.3}}}
K90.0.4 {{{X.4}}}
K90.0.5 {{{X.5}}}
K90.0.6 {{{X.6}}}
K90.0.7 {{{X.7}}}
K90.0.8 {{{X.8}}}
K90.0.9 {{{X.9}}}

Celiakia (sprue nietropikalna, enteropatia z nadwrażliwości na gluten, choroba trzewna) - schorzenie polegające na występowaniu zaburzeń trawienia i wchłaniania jelitowego związanych z nietolerancją glutenu zawartego w zbożach. Nieprawidłowa reakcja immunologiczna wywoływana przez gluten, a dokładniej przez pochodzące z niego frakcje gliadyny (w pszenicy) lub podobnych białek (w innych zbożach), podowoduje uszkodzenie kosmków jelitowych błony śluzowej jelita cienkiego prowadzące do zmniejszenia produkcji enzymów trawiennych przez enterocyty (komórki nabłonka jelitowego) oraz upośledzenia wydzielania hormonów tkankowych produkowanych w przewodzie pokarmowym. Na skutek tych uszkodzeń dochodzi do zaburzenia motoryki jelit, nieprawidłowego trawienia oraz wchłaniania substancji zawartych w pokarmie i do powstania związanych z tym faktem niedoborów.

Spis treści

1 Postacie
2 Diagnostyka i kryteria rozpoznawcze
3 Wskazania do wykonania badań przesiewowych
4 Leczenie i zapobieganie

[edytuj] Postacie

Celiakia klasyczna - (około 30% przypadków) - pełnoobjawowa, dodatnie objawy brzuszne, niedożywienie, objawy zespołu złego wchłaniania, zaburzenia rozwoju dziecka, nieprawidłowy zapis EEG. W przypadku niestosowania diety przechodzi w postać celiakii zaniedbanej ze wszystkimi tego konsekwencjami (bezpłodność, zaburzenia kostnienia, niedorozwój uzębienia, późne dojrzewanie płciowe, niedokrwistość, itp.)
Celiakia niema - występuje zanik kosmków jelitowych, a we krwi spotyka się przeciwciała przeciwko endomysium, przeciwciała przeciw gliadynie. Skąpe lub brak objawów jelitowych.
Celiakia późno ujawniająca się - pojawia się u dzieci starszych lub dorosłych, najczęściej po zadziałaniu dodatkowego bodźca, np. infekcji wirusowej.
- choroba Duhringa (łac. dermatitis herpetiformis) - opryszczkowe zapalenie skóry - zaliczana do celiakii późno ujawniającej się(celiakii latentnej- latent onset CD). Wielopostaciowe wykwity (grudki, pęcherze) zlokalizowane na kończynach,w okolicy barków, okolicy lędźwiowo-krzyżowej i na pośladkach.

Endoskopowy obraz dwunastnicy pacjenta z chorobą trzewną.

[edytuj] Diagnostyka i kryteria rozpoznawcze

Biopsja jelita cienkiego przed rozpoczęciem leczenia - w chorobie trzewnej stwierdza się różnego stopnia zanik kosmków jelitowych.
Badanie miana przeciwciał przeciw transglutaminazie tkankowej lub przeciw endomysium mięśni gładkich - wynik dodatni potwierdza rozpoznanie.
W przypadku wątpliwości badanie w kierunku stwierdzenia u pacjenta antygenów DQ2 i DQ8 z układu HLA - nieobecność tych antygenów wyklucza celiakię.
Próba prowokacyjna z glutenem u pacjenta stosującego wcześniej dietę bezglutenową - nawrót dolegliwości świadczy o chorobie trzewnej.

Do rozpoznania celiakii wystarczające jest spełnienie dwóch pierwszych z powyższych kryteriów.

[edytuj] Wskazania do wykonania badań przesiewowych

dodatnie objawy brzuszne (nietolerancja mleka - laktozy, luźne stolce, biegunki, wzdęcia)
niedobory żywieniowe (związane z zespołem złego wchłaniania) - niedowaga, niedobory wzrostu, krzywica, niedokrwistość syderopeniczna
opóźnienia rozwoju dziecka, późne dojrzewanie, wczesna menopauza, niepłodność u mężczyzn
choroby przewlekłe mogące sugerować współistnienie celiakii - cukrzyca typu I, choroby autoimmunologiczne (zespół Sjögrena, choroba Addisona-Biermera, autoimmunologiczne choroby tarczycy, trombocytopenia autoimmunologiczna), nawrotowe afty jamy ustnej, sarkoidoza, chłoniaki jelita, łysienie plackowate, glomerulopatia typu IgA, niedorozwój szkliwa zębów

[edytuj] Leczenie i zapobieganie

W leczeniu stosuje się dietę bezglutenową, która polega na całkowitej i nieprzerwanej eliminacji z pożywienia pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa. Nawet minimalne ilości glutenu w spożywanych pokarmach mogą wywołać nawrót dolegliwości.

Profilaktyka polega na stosowaniu diety bezglutenowej do ukończenia pierwszego roku życia dziecka. W Polsce dostępne w sprzedaży produkty żywnościowe dla niemowląt nie zawierają glutenu.

Zobacz też: sprue tropikalna