Czas letni
Z Wikipedii
Obszary, które przyjęły czas letni
Obszary, które kiedyś przyjęły czas letni, ale obecnie z niego nie korzystają
Obszary, na których nie wprowadzono czasu letniego
Czas letni to czas lokalny, który dany kraj przyjmuje dla danego okresu roku, zazwyczaj różniący się o godzinę od standardowego czasu geograficznego.
Zmiany czasu mają spowodować efektywniejsze wykorzystanie światła dziennego (nie marnować światła słonecznego). Latem standardowy czas geograficzny jest przesuwany o godzinę do przodu więc czas aktywności człowieka jest lepiej dopasowany do godzin, w których jest najwięcej światła słonecznego.
Do oznaczania czasu letniego stosowany jest skrót DST pochodzący od ang. określenia Daylight Saving Time.
Spis treści |
[edytuj] Źródła
Jako pierwszy o potrzebie stosowania czasu letniego pisał Benjamin Franklin. Jednakże humorystyczna wymowa tego artykułu sprawiła, że nie zaczęto się do niej stosować (Franklin postulował, by ludzie wstawali i kładli się spać wcześniej).
Poważnie temat zmiany czasu opisał Brytyjczyk William Willett w broszurce "Waste of Daylight", wydanej w 1907 r. Jednak pomimo znacznego lobby w rządzie brytyjskim, nie udało mu się przeforsować tego pomysłu.
Pionierami we wdrożeniu czasu letniego byli Niemcy. Podczas I wojny światowej, 30 kwietnia 1916 przesunęli wskazówki zegara o godzinę w przód, a 1 października 1916 o godzinę w tył. Wkrótce potem i Anglicy zaadaptowali to w swoim kraju. 19 marca 1918 Kongres Stanów Zjednoczonych ustalił podział na strefy czasowe w USA i wprowadził na czas trwania wojny obowiązek stosowania czasu letniego w celu oszczędności paliwa służącego do produkcji energii elektrycznej. W Polsce zmiana czasu została wprowadzona w okresie międzywojennym, następnie w latach 1946-1949, 1957-1964 i nieprzerwanie od 1977 roku.
[edytuj] Korzyści i wady stosowania czasu letniego
Stosowanie systemu zmiany czasu ma znaczenie na średnich i dużych szerokościach geograficznych, gdzie różnice w długości dnia między latem a zimą są duże.
Wielu jest przeciwników i wielu zwolenników przesuwania wskazówek zegara w przód wiosną i w tył jesienią. Główną zaletą jest oszczędność energii zużywanej na oświetlenie. Czas letni "sprawia", że słońce wstaje godzinę później. Jeśli dzień trwa 12 godzin (a jasno jest na godzinę przed i po zachodzie słońca), to przy czasie geograficznym będą to godziny 5 - 19, natomiast w czasie letnim 6 - 20. Ponieważ niewiele osób wstaje przed 6 i idzie spać o 19, pojawiają się oszczędności na oświetleniu. Kolejną zaletą jest zwiększone bezpieczeństwo na drodze. Poruszanie się samochodem jest bezpieczniejsze, kiedy jest jasno.
Oszczędności te pomniejszają się podczas 4 najciemniejszych miesięcy w roku: listopada, grudnia, stycznia i lutego; później się włącza światło wieczorem, ale za to wcześniej rano. Dlatego zimą wraca się do czasu podstawowego - w Polsce czasu środkowoeuropejskiego.
Dla ludzi o ustabilizowanym trybie życia zmiana czasu jest niekorzystna i potrzebują oni nawet kilku dni, by dostosować swój zegar biologiczny do nowych warunków - analogicznie jak przy podróżach między strefami czasowymi, choć w mniejszym zakresie.
Przeprowadzana dwa razy w roku operacja zmiany czasu jest kosztowna i skomplikowana (np. koleje, systemy informatyczne).
[edytuj] Kiedy przestawiamy zegary?
W całej Unii Europejskiej (dyrektywa UE 2000/84/EC [1]) o 1:00 czasu uniwersalnego (w zależności od strefy czasowej o 22:00 / 00:00 / 01:00 / 02:00 / 03:00 czasu lokalnego) w ostatnią niedzielę marca zegary przestawia się godzinę do przodu, a (w zależności od strefy czasowej o 23:00 / 01:00 / 02:00 / 03:00 / 04:00 czasu lokalnego) w ostatnią niedzielę października, o godzinę do tyłu.
W Polsce czas letni wprowadzany i odwoływany jest zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z 15 marca 2004 roku w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2004-2008 (Dziennik Ustaw Nr 45 z dnia 19 marca 2004 r., poz. 418 [2]).
Zgodnie z rozporządzeniem zmiana czasu polega na zmianie wskazań zegarów z godziny 2 minut 00 na godzinę 3 minut 00, która będzie godziną początkową czasu letniego środkowoeuropejskiego.
Do 1995 czas letni w Polsce był odwoływany w ostatnią niedzielę września (a wprowadzany w ostatnią niedzielę marca tak jak teraz). Wcześniej daty zmiany czasu były ogłaszane w Monitorze Polskim i tak np. w 1964 zmiana czasu na letni nastąpiła dopiero 31 maja, a na zimowy 27 września.
Czas letni środkowoeuropejski wprowadza się:
w 1998 r. - dnia 29 marca,
w 1999 r. - dnia 28 marca,
w 2000 r. - dnia 26 marca,
w 2001 r. - dnia 25 marca,
w 2002 r. - dnia 31 marca,
w 2003 r. - dnia 30 marca,
w 2004 r. - dnia 28 marca,
w 2005 r. - dnia 27 marca,
w 2006 r. - dnia 26 marca,
w 2007 r. - dnia 25 marca,
w 2008 r. - dnia 30 marca,
w 2009 r. - dnia 29 marca,
w 2010 r. - dnia 28 marca,
w 2011 r. - dnia 27 marca,
Czas letni środkowoeuropejski odwołuje się:
w 1998 r. - dnia 25 października,
w 1999 r. - dnia 31 października,
w 2000 r. - dnia 29 października,
w 2001 r. - dnia 28 października,
w 2002 r. - dnia 27 października,
w 2003 r. - dnia 26 października,
w 2004 r. - dnia 31 października,
w 2005 r. - dnia 30 października,
w 2006 r. - dnia 29 października,
w 2007 r. - dnia 28 października,
w 2008 r. - dnia 26 października,
w 2009 r. - dnia 25 października,
w 2010 r. - dnia 31 października,
w 2011 r. - dnia 30 października,
[edytuj] Przypisy
- ↑ http://europa.eu.int/eur-lex/lex/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32000L0084:PL:HTML
- ↑ http://www.abc.com.pl/serwis/du/2004/0418.htm
