Danilo Kiš
Z Wikipedii
Danilo Kiš, serb. Данило Киш (ur. 22 lutego 1935 w Suboticy, zm. 15 października 1989 w Paryżu) - serbski pisarz, poeta, eseista i tłumacz. Przedstawiciel nurtu postmodernistycznego w literaturze, w swej prozie wykorzystywał wątki autobiograficzne. Autor licznych przekładów poezji francuskiej, rosyjskiej i węgierskiej.
Matka Kiša pochodziła z Czarnogóry, jego ojciec był Żydem. Podczas wojny Kiš stracił ojca i kilku innych bliskich krewnych, którzy zginęli w nazistowskich obozach. Przez pewien czas mieszkał na Węgrzech, następnie przeniósł się do Jugosławii.
Kiš studiował literaturę na uniwersytecie w Belgradzie. Pracował też bardzo aktywnie do 1960 roku w czasopiśmie Vidici. W 1962 roku opubliował swoje dwie powieści Mansarda oraz Psalam 44. W 1973 roku został laureatem prestiżowej nagrody "Nin" za powieść Peščanik (Klepsydra), którą to nagrodę zwrócił parę lat później z powodu sporu politycznego. W następnych latach Kiš otrzymywał kolejne krajowe i międzynarodowe nagrody zarówno za swą poezję, jak i prozę.
W latach 1962-1981 żonaty z Mirjaną Miocinović, po separacji pozostawał w nieformalnym związku z Pascale Delpech, aż do przedwczesnej śmierci.
Proza Kiša wzbudza skojarzenia z twórczością Brunona Schulza, przede wszystkim dzięki powracającemu motywowi Ojca - Edwarda Kiša (Kohna), w książkach pojawiającego się pod postacią Edwarda Sama. Pisarz występuje w nich jako Andreas Sam, chłopiec dorastający w wojennej biedzie na węgierskiej wsi i żyjący w stałym strachu przed zadenuncjowaniem i wywózką. Znaczna część twórczości (Ogród, popiół, Wczesne smutki, Klepsydra) Kiša stała się poszukiwaniem prawdy o ojcu, często przedstawianym w magiczno-bajkowy sposób.
[edytuj] Twórczość
- Mansarda: satirična poema 1962 (powieść, wyd. polskie 1997 Mansarda, poemat satyryczny)
- Psalam 44 1962 (powieść)
- Bašta, pepeo 1965 (powieść, wyd. polskie 1967 pt. Ogród, popiół)
- Rani jadi: za decu i osetljive 1969 (zbiór opowiadań, wyd. polskie 2003 pt. Wczesne smutki)
- Peščanik 1972 (powieść, wyd. polskie 1978 pt. Klepsydra)
- Po-etika 1972 (eseje)
- Po-etika, knjiga druga 1974 (eseje)
- Grobnica za Borisa Davidoviča: sedam poglavlja jedne zajedničke povesti 1976 (zbiór opowiadań, wyd. polskie 1989 pt. Grobowiec dla Borysa Dawidowicza)
- Čas anatomije 1978 (eseje)
- Noć i magla 1983 (Noc i mgła dramat, wyd. polskie w: Wczesne smutki, 2003)
- Homo poeticus 1983 (eseje i wywiady; wybór esejów pt. Homo poeticus, mimo wszystko, 1998)
- Enciklopedija mrtvih 1983 (opowiadania, wyd. polskie Encyklopedia umarłych, 1991)
[edytuj] Wydane pośmiertnie
- Gorki talog iskustva 1990 (wywiady, wyd. polskie 1999 pt. Życie, literatura, wybór)
- Život, literatura 1990 (wywiady i eseje)
- Pesme i prepevi 1992 (poezje)
- Lauta i ožiljci 1994 (opowiadania, wyd. polskie pt. Lutnia i blizny w: Magiczne miejsce, 1996)
- Skladište 1995 (teksty różne)
- Varia 1995 (eseje, artykuły prasowe i opowiadania)
- Pesme, Elektra 1995 (poezje i adaptacja dramatu "Elektra")
