Galena

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy minerału. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Galena i chalkopiryt

galena

Galena (galenit, błyszcz ołowiu) - minerał z gromady siarczków. Jest minerałem pospolitym i szeroko rozpowszechnionym.

Nazwa pochodzi od łac. galena = ruda ołowiu

[edytuj] Właściwości

Wzór chemiczny: PbS – siarczek ołowiu
Układ krystalograficzny: regularny
Barwa: szara, migotliwa, niekiedy z odcieniem niebieskawym na powierzchni świeżego przełamu
Rysa: ciemnoszara, czarna
Twardość; 2,5
Gęstość: 7,2 –7,6
Łupliwość: doskonała, trójkierunkowa (kostkowa)
Przełam; drobnomuszlowy
Połysk: silny, metaliczny

Tworzy najczęściej kryształy sześcio- i ośmiościenne. Spotykana jest też w skupieniach zbitych, ziarnistych, groniastych, kulistych, naciekowych. Jest izostrukturalny z halitem. Jest kruchy a nawet miękki, nieprzezroczysty. Często zawiera również znaczne ilości cynku, żelaza, miedzi, antymonu, bizmutu.

[edytuj] Występowanie

Powstaje w pegmatytowym, a częściej hydrotermalnym stadium krystalizacji magmy (skały magmowe) lub w wyniku oddziaływania roztworów hydrotermalnych na otoczenie (skały osadowe).

Miejsca występowania:

Niemcy - G. Harz, Z. Ruhry, Akwizgran,
Czechy - Pribramie,
Grecja - Laurion,
Hiszpania, Wielka Brytania, Zambia, Grecja, Rumunia
Serbia - Trepnica,
Rosja - Kaukaz,
Australia - Broken Hill, Tasmania;
USA - basen Missisipi. Idaho, Illinois, Oklahoma, Kansas, Missouri.

Polska - główny składnik złóż ołowiu rejonu śląsko- krakowskiego (Trzebinia, Jaworzno, Chrzanów, Olkusz, Bytom, Tarnowskie Góry). Spotykany także w Górach Świętokrzyskich (Miedzianka, Miedziana Góra, Chęciny, Łagów), w Tatrach - w tatrzańskich żyłach hydrotermalnych np. na Ornaku, na Dolnym Śląsku (m.in. w okolicach Świdnicy - Bystrzyca Górna, oraz Srebrnej Góry) oraz w szczelinach pokładów węgla kamiennego Górnego Śląska.

[edytuj] Zastosowanie

Ma duże znaczenie kolekcjonerskie
Najczęściej występujący kruszec ołowiu (86,6% Pb) oraz srebra (do 0,3% srebra, czasami przekracza 1% - galena srebronośna).
W pierwszej połowie XX w. galena była stosowana jako wczesny materiał półprzewodnikowy (tzw. właściwości detekcyjne). W epoce radioelektroniki lampowej, a przy słabej elektryfikacji wielu krajów, galena dawała możliwość konstrukcji odbiorników radiowych niewymagających zasilania (detektor kryształkowy).