Goethyt
Z Wikipedii
Goethyt = getyt - minerał pospolity i szeroko rozpowszechniony. Nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego poety J.W.Goethe'go
Spis treści |
[edytuj] Właściwości
- Wzór chemiczny: FeO(OH)- wodorotlenek żelaza (62,8%.)
- Układ krystalograficzny - rombowy
- Twardość w skali Mohsa - 5,0…5,5
- Łupliwość – doskonała, jednokierunkowa
- Rysa - brunatna
- Gęstość - 4,0…4,4 g/cm³ (Mg/m³)
- Barwa - - brunatna w różnych odcieniach (czerwonobrązowa lub czarnobrązowa do czarnej).
- Połysk - metaliczny do matowego
Rzadko tworzy kryształy, przeważnie występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, ziemistych, nerkowatych, groniastych. Jest minerałem kruchym, przeświecającym. Jest to minerał stanowiący ważny składnik limonitu i laterytu. Często spotykany w utworach osadowych, gdzie tworzy czasami złoża ruda żelaza pochodzenia morskiego, jeziornego lub bagiennego m.in. żelaziak brunatny, ruda bagienna, ruda jeziorna. Niekiedy powstaje pod darnią na podmokłych łąkach jako ruda darniowa.
Różnie wykształcone odmiany goethytu bywają określane odrębnymi nazwami, zbędnymi z punktu widzenia mineralogii.
[edytuj] Odmiany goethytu ze względu na skupienie:
- oollity limonitowe z koncentryczną skorupkową budową jako minetta, eksploatowane były w Lotaryngii (Luksemburg).
- kryształy igiełkowo wykształcone znane są z Kornwalii.
- kuliste skupienia kasztanowobrunatne lub ochrowożółte skupienia o aksamitnej powierzchni występują w Siegerland.
[edytuj] Występowanie
Goethyt powstaje w wyniku utlenienia faz żelaza niklowego oraz powstaje z roztworów hydrotermalnych, względnie jako produkt dehydratacji limonitu. Występuje razem z limonitem w strefie utleniania minerałów żelaza. Jest bardzo rozpowszechnionym minerałem odgrywającym niegdyś dużą rolę jako ruda żelaza.
Miejsca występowania: USA -, Kolorado, okolice J. Górnego, Utah, Wielka Brytania - Kornwalia, Niemcy – Schwarzwald, Czechy – Jachymov, Pribram, Słowacja – Rudnany, Algieria, Maroko, Kanada, Rosja.
W Polsce jest bardzo rozpowszechniony ciekawe okazy można spotkać w Górach Świętokrzyskich, w regionie śląsko-krakowskim (Olkusz i Sławków) i na Dolnym Śląsku (Stanisławów, Wieściszowice). Piękne okazy w postaci naskorupień można zaobserwować na ścianach odkrywki kopalni "Czerwona " k. Starachowic.
[edytuj] Zastosowanie
- pospolita ruda żelaza.
- niektóre odmiany wykorzystuje się jako filtry do oczyszczania gazu.
- jest poszukiwany przez kolekcjonerów.
[edytuj] Bibliografia:
- Podręczny Leksykon Przyrodniczy - Minerały i kamienie szlachetne
- Atlas mineralogii
- Leksykon Przyrodniczy -Minerały
- R.Hochleitner - Minerały i kryształy
- W.Heflik, L.Natkaniec – Nowak – Minerały Polski