Jerzy Janicki
Z Wikipedii
Jerzy Janicki (ur. 10 sierpnia 1928 w Czortkowie) – polski pisarz, dziennikarz i scenarzysta.
Spis treści |
[edytuj] Młodość
Urodzony w Czortkowie na Podolu w rodzinie notariusza Zdzisława Janickiego.
Lata chłopięce i młodość spędził we Lwowie, na Łyczakowie w kamienicy pod numerem 87. We Lwowie uczęszczał do szkoły razem ze znanym później dyrygentem Stanisławem Skrowaczewskim, aktorem Ryszardem Pietruskim, pisarzem Adamem Hollankiem i Ireną Dziedzic – późniejszą dziennikarką Telewizji Polskiej.
Po decyzjach poczdamskich wyjechał na Zachód.
W Krakowie w 1946 r. zdał egzamin dojrzałości i rozpoczął pracę dziennikarską jako reporter sportowy. W latach 1947-1948 studiował polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim, następnie przeniósł się do Warszawy, gdzie już jako zawodowy dziennikarz pracował w różnych redakcjach, m.in. w "Razem" i "Pokoleniu". Od roku 1952 na łamach tygodnika "Świat" dość regularnie publikował reportaże i opowiadania.
[edytuj] Radio
W 1954 podjął pracę w redakcji literackiej Polskiego Radia, co okazało się momentem przełomowym w jego biografii artystycznej. Z czasem zaczął w radiu redagować magazyn satyryczny "Parnasik", cieszący się ogromną popularnością i skupiający wokół siebie wybitnych polskich aktorów i satyryków. Podobnym uznaniem cieszyła się inna audycja paraliteracka Krasnoludki są na świecie, redagowana wspólnie z Andrzejem Kudelskim.
W 1956 r. pojawiła się na antenie powieść radiowa Matysiakowie, która była wówczas ewenementem w Europie. Wyprzedziła o prawie pół wieku popularne obecnie telenowele rodzinne. Janicki uchodzi za prekursora tego gatunku.
Jest autorem kilkudziesięciu słuchowisk radiowych – w tym choćby wielokrotnie nagradzanego "Koty to dranie", "Tragarz puchu", "Hasło" – i trzykrotnie reprezentował Polskę na Prix Italia.
[edytuj] Film i telewizja
Jest autorem scenariuszy do 18 filmów fabularnych, m.in. do:
- Człowieka z M-3 z Bogumiłem Kobielą,
- Przerwanego lotu z Elżbietą Czyżewską,
- Bumerangu z Barbarą Brylską,
- Trzech kroków po ziemi z Tadeuszem Fijewskim i Ewą Wiśniewską,
- Miliona za Laurę z Tadeuszem Rossem,
- Wolnej soboty z Wojciechem Siemionem i Zdzisławem Wardejnem,
- Tragarza puchu z Ewą Sałacką
Jest też autorem scenariuszy seriali telewizyjnych:
- Umarłem, aby żyć z Januszem Bukowskim,
- Polskie drogi z Karolem Strasburgerem i muzyką Andrzeja Kurylewicza,
- Ballada o Januszku z Lidią Szukszyną,
- Dom z Wacławem Kowalskim i muzyką Waldemara Kazaneckiego
Od końca lat 80. Jerzy Janicki począł realizować filmy biograficzne o tematyce lwowskiej, m.in.: "Tylko dla Orłów" z udziałem obrońcy Lwowa, lekarza osobistego gen. Władysława Andersa, dra Emila Niedźwirskiego, "A do Lwowa daleko aż strach" z udziałem Włady Majewskiej – muzy Hemara, "Lwów tam i u mnie", "Kwadrans z Hemarem". Powstał również świetny cykl wywiadów ze sławnymi członkami lwowskiej diaspory pt. Salon lwowski, przekształcony następnie w Salon kresowy, obejmujący również Wołyń i Wileńszczyznę.
W tym czasie Jerzy Janicki był pomysłodawcą i uczestnikiem wielu audycji telewizyjnych o Lwowie, jego kulturze i historii, m.in. głośnych reportaży Stanisława Auguścika pt. Podróże na Kresy. Dla nielicznych Polaków, którzy zostali w pojałtańskim Lwowie, organizował różnego rodzaju imprezy artystyczne z udziałem czołowych polskich artystów.
Ostatnio zrealizował filmy: Legenda Orląt Lwowskich o dziejach budowy, dewastacji, profanacji i od budowy cmentarza Obrońców Lwowa, Zadwórze polskie Termopile i sześcioodcinkowy film Opowieści cmentarza Łyczakowskiego (w tych realizacjach miałem przyjemność pełnić rolę narratora). W minionym roku doprowadził, wspólnie z Henrykiem Janasem, do zakończenia dziesięcioodcinkowego filmu Strażnice kresowe Rzeczypospolitej – o Buczaczu, Brzeżanach, Chocimiu, Jazłowcu, Kamieńcu Podolskim, Krzemieńcu, Okopach św. Trójcy, Olesku, Podhorcach, Zbarażu i Żółkwi.
[edytuj] Pisarstwo
Za jego debiut literacki uznawany jest reportaż pt. Nylon zamieszczony na łamach "Świata" w roku 1953.
Jest autorem wielu tomów opowiadań, m.in. "Kłaniaj się drzewom", "Nieludzki doktor", "Biografia w walizce". Jego sfilmowane opowiadania bieszczadzkie – takie jak Wolna sobota, Hasło, Kino objazdowe, Niespotykanie spokojny człowiek – mają swój udział w mitologizacji Bieszczad, gdzie chętnie odpoczywa od aktywnego życia. W Zatwarnicy Janicki organizował coroczne przeglądy filmów o Bieszczadach z udziałem najwybitniejszych polskich aktorów i reżyserów.
Po książce eseistycznej "Ni ma jak Lwów" (1991), stanowiącej swoistą literacką, poetycką monografię Lwowa, nawiązującej do przedwojennej książki Stanisława Wasylewskiego "Lwów" (z cyklu "Cuda Polski"), Jerzy Janicki wydał w połowie lat 90. pierwszą swoją lwowską trylogię "Cały Lwów na mój głów" (1993), "Towarzystwo weteranów... znam tych panów" (1994), "A do Lwowa daleko aż strach" (1995). W tych trzech ilustrowanych książkach mieszają się konwencje: gawędy, reportażu, felietonu, zapisu faktu biograficznego, antologii, anegdoty i dowcipu, powiedzonek oraz notek encyklopedycznych.
W XXI w. Janicki wydaje w oficynie Iskry "Czkawkę" (2001) – pierwszy tom swojej lwowskiej sagi. Jeden z krytyków (Andrzej Ziemilski) na łamach "Rzeczpospolitej" (7 lutego 2001) nazwał ją poematem romantyczno-dygresyjnym.
[edytuj] Źródła
- INDEKS PISMO UNIWERSYTETU OPOLSKIEGO, nr 1-2 (67-68), s. 14-16 INDEX UO
