Jerzy Kosiński

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Jerzy Nikodem Kosiński (14 czerwca 1933 - 3 maja 1991) – polski pisarz piszący w języku angielskim.

Spis treści

1 Życiorys
2 Bibliografia
3 Malowany ptak
4 Wystarczy być
5 Inna twórczość
6 Zobacz też

[edytuj] Życiorys

Jerzy Kosiński urodził się 14 czerwca 1933 w Łodzi, w żydowskiej rodzinie Lewinkopf. Lata wojny spędził na wsi, chroniąc się przed Holocaustem w polskiej rodzinie katolickiej. W tym czasie ojciec zmienił mu nazwisko z Josek Lewinkopf na Jerzy Kosiński. Po wojnie studiował historię i nauki polityczne na Uniwersytecie Łódzkim, potem pracował w Instytucie Historii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.

W roku 1956został członkiem Royal Photographic Cociety w Londynie. W roku 1957 wyjechał na stypendium do USA, gdzie pozostał na stałe. Dzięki otrzymaniu stypendium Fundacji Forda podjął studia podyplomowe w Columbia University i New School for Social Research. W 1965 otrzymał obywatelstwo amerykańskie. Wykładał na kilku amerykańskich uczelniach: Wesleyan University, Yale i Princeton.^{[potrzebne źródło]} Był laureatem wielu prestiżowych nagród a od 1973 był prezesem amerykańskiego PEN Clubu. W roku 1988 odwiedził Polskę.

Kosiński pisał w języku angielskim, mimo że nie był to jego język ojczysty. Początkowo wydawał pod pseudonimem Joseph Novak.

3 maja 1991 popełnił samobójstwo, zażywając śmiertelną dawkę barbituranów i nakładając na głowę plastikowy worek. W pożegnalnej notce napisał: "Kładę się teraz do snu, na trochę dłużej niż zwykle. Nazwijmy to wiecznością". (Newsweek, 13 maja, 1991).

[edytuj] Bibliografia

1960 - The Future in Ours, Comrade (Przyszłość należy do nas, towarzyszu) - jako Joseph Novak
1961 - No Third Path (Nie ma trzeciej drogi) - jako Joseph Novak
1965 - The Painted Bird (Malowany ptak)
1969 - Steps (Kroki)
1971 - Being There (Wystarczy być)
1973 - The Devil Tree (Diabelskie drzewo)
1975 - Cockpit (Cockpit)
1977 - Blind Date (Randka w ciemno)
1979 - Passion Play (Pasja)
1982 - Pinball (Gra)
1988 - The Hermit of 69th Street (Pustelnik z 69 ulicy)
1992 - Passing By (Przechodząc obok) - esseje pośmiertnie.

[edytuj] Malowany ptak

Książką, która przyniosła mu światowy rozgłos, był Malowany ptak. Przedstawia ona dramatyczne losy sześcioletniego (w domyśle) żydowskiego chłopca w czasie wojny. Ze względu na opisywane zdarzenia początkowo sądzono, że książka oparta jest na wątkach autobiograficznych.⁽¹⁾ W środowiskach polskich obwołano ją antypolską. W rzeczywistości była ona wytworem fantazji Kosińskiego, co sam potwierdza we wstępie do późniejszych wydań. Jest to wstrząsające przedstawienie ludzkiego okrucieństwa i wynaturzeń przypisywanych przez autora mieszkańcom wiejskich okolic Europy Wschodniej. Okrucieństwo jest pornograficzne w narracyjnych detalach, ukazane ze szczyptą surrealizmu.

Eliot Weinberger w książce Karmic Traces twierdzi, że Kosiński nie mógł być autorem Malowanego ptaka, bowiem jego znajomość języka angielskiego w czasie, gdy książka ta powstała, była jeszcze za słaba. Weinberger utrzymuje, iż Kosiński wykorzystywał teksty pisane przez kilku amerykańskich redaktorów, którzy pracowali dla niego pod kluczem w nowojorskim hotelu.⁽²⁾

__________________

⁽¹⁾ James Park Sloan, "Jerzy Kosiński. Biografia", Warszawa 1996
⁽²⁾ Eliot Weinberger "Genuine Fakes" z kolekcji Karmic Traces; Wydawnictwo New Directions, 2000.

[edytuj] Wystarczy być

Kolejną książką Kosińskiego, która - po wydawniczej klęsce Steps (1969) - przyniosła mu uznanie była Wystarczy być (Being There) opisująca losy upośledzonego umysłowo Chance'a Ogrodnicka, który niczego nie rozumiejąc zostaje uznany za genialnego polityka, finansistę i kandydata na prezydenta USA. Jest to karykatura bezmyślnego społeczeństwa a zwłaszcza telewizji. Na podstawie Wystarczy być nakręcono film w reżyserii Hala Ashby z Peterem Sellersem w roli głównej. Scenariusz do filmu na podstawie książki napisał wraz z Kosińskim nagradzany scenarzysta Robert C. Jones.

Zgodnie z opinią wyrażoną w czasopiśmie Village Voice w 1982 r. książka Wystarczy być była plagiatem powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza p.t. Kariera Nikodema Dyzmy nieznanej wówczas czytelnikom zachodnim.

[edytuj] Inna twórczość

Kosiński był nie tylko pisarzem. Jako aktor w 1981 zagrał Grigorija Zinowjewa w filmie Reds w reżyserii Warrena Beatty. Zajmował się także fotografią.

Pojawia się również w filmie Nocny kowboj [Midnight Cowboy (1969) - reż.John Schlesinger] - nie wymieniony w czołówce; w scenie w której bohaterowie filmu odwiedzają imprezę artystycznej bohemy w NY.