Roman Kryże

Z Wikipedii

Roman Kryże (ur. 4 lipca 1907 we Lwowie, zm. 23 marca 1983 w Warszawie) – prawnik, sędzia, podpułkownik.

Aplikację, asesurę i pierwsze lata w zawodzie sędziego (jako sędzia grodzki) odbył w Sądzie Grodzkim w Sądzie Okręgowym w Grudziądzu.

Podczas kampanii wrześniowej jako podporucznik 65. pp. dostał się do niewoli niemieckiej, gdzie przebywał od 18 września 1939 do 5 lutego 1945. Po zwolnieniu brał jeszcze udział w walkach o przełamanie Wału Pomorskiego.

Od 14 maja 1945 sędzia kolejno: Sądu Grodzkiego w Grudziądzu (do 3 lipca 1945), Wydziału I Najwyższego Sądu Wojskowego (do 31 października 1950) i Wydziału II NSW (do 11 sierpnia 1955). 11 sierpnia 1955 przeniesiony do rezerwy. Sędzia Sądu Najwyższego w latach 1955-1977.

Brał udział w orzekaniu wyroków skazujących, w tym również na karę śmierci, w sprawach przeciwko działaczom podziemia niepodległościowego (m.in. rotmistrza Witolda Pileckiego czy majora Tadeusza Pleśniaka). W 1964 był przewodniczącym składu sędziowskiego, który wydał wyroki skazujące (w tym Stanisława Wawrzeckiego na karę śmierci) w sprawie tzw. "afery mięsnej". Wiele z wyroków wydanych przez sędziego Romana Kryżego została po 1989 uznanych za mordy sądowe.

Bezwzględność w wydawaniu wyroków śmierci w okresie stalinowskim przyczyniła się także do powstania przysłowia: Sędzia Kryże - będą krzyże oraz określenia ukryżować (określenia tego używał m.in. znany adwokat i obrońca w procesach politycznych Władysław Siła-Nowicki).

Syn Tomasza Kryże i Aleksandry Kryże z d. Juźwiak. Jego syn Andrzej również jest sędzią.

[edytuj] Bibliografia

• Prawnicy czasu bezprawia : sędziowie i prokuratorzy wojskowi w Polsce 1944-1956; Krzysztof Szwagrzyk; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu; 2005; ISBN 83-88385-65-8