Runowo Krajeńskie
Z Wikipedii
Współrzędne: 53°20' N 017°27' E
| Runowo Krajeńskie | |
| Województwo | kujawsko-pomorskie |
| Powiat | sępoleński |
| Gmina | Więcbork |
| Położenie | 53° 20' N 17° 27' E |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
52 |
| Kod pocztowy | 89-421 |
| Tablice rejestracyjne | CSE |
|
Położenie na mapie Polski
  Runowo Krajeńskie
|
|
Runowo Krajeńskie – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Więcbork.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] Początki
Założycielami Runowa była rodzina Orzelskich. Fundator miejscowości - Jan Orzelski - urodził się w 1551 roku. Jego rodzina zamieszkiwała wówczas w Orlej – wsi niedaleko Mroczy. Pieczętowali się herbem Dryja. Najmłodsza jego córka – Izabela została żoną Mikołaja Działyńskiego, podkomorzego dobrzyńskiego. W ten sposób Runowo przeszło w późniejszym okresie w posiadanie Działyńskich.
[edytuj] Szkoła podstawowa
[edytuj] Zabór pruski
Historia Szkoły Podstawowej w Runowie Krajeńskim sięga XIX wieku - okresu kiedy tereny Krajny były pod zaborem pruskim. Runowo należało wtedy do powiatu wyrzyskiego.
Przed wybuchem I wojny światowej nauczycielami byli: p. Kasprzak, p. Osowski, p. Kluga, p. Świt i p. Hohmann. Językiem wykładowym był niemiecki. Istniały dwie szkoły:
- I oddział – mieścił się w miejscu obecnej szkoły
- II oddział – mieścił się w miejscu obecnego przedszkola.
[edytuj] XX-lecie międzywojenne
Zaraz po wojnie istniała szkoła rzymsko–katolicka, a później powszechna. Od 1918 aż po II wojnę światową kierownikiem szkoły był działacz społeczno-kulturalny wsi Jan Figurski.
Szkoła tego okresu to nauczanie polsko-niemieckie. Liczba uczniów w tych latach wahała się w granicach 180-190. Życie kulturalne szkoły było bardzo bogate. Ówczesny kierownik szkoły był prawdziwym miłośnikiem przyrody. Aleja lipowa wiodąca przez wieś to jego zasługa. W 1939 Jan Figurski został powołany do Wojska Polskiego, a jego życiowa wędrówka zakończyła się w Karolewie.
[edytuj] II wojna światowa
W pierwszych dniach okupacji kierownikiem szkoły z polecenia władz hitlerowskich został Rudolf Schmidt, który prowadził w szkole zaciętą hitleryzację i germanizację. Do szkoły mogli uczęszczać tylko ci, którzy urodzili się na Pomorzu, pozbawione były nauki dzieci ludzi przybyłych z Kongresówki. Polacy w czasie okupacji uczyli się w budynku obecnego przedszkola, natomiast Niemcy w budynku obecnej szkoły. W 1945 szkoła zamieniła się w szpital polowy Armii Czerwonej.
[edytuj] Polska Ludowa
Smutny obraz przedstawiały obydwa budynki szkolne po wojnie. Pierwszym kierownikiem z polecenia Polskich Władz Szkolnych został Józef Hinz, który starał się o odnowienie budynków. 11 kwietnia 1945 roku młodzież polska na nowo zaczęła uczyć się w języku i duchu polskim. W dniu otwarcia placówki zgłosiło się 146 ochotników. Były to dzieci w wieku 7-15 lat. Po zbadaniu poziomu umysłowego podzielono dzieci na cztery klasy.
Rok 1951 był trudnym okresem dla szkoły. W styczniu tegoż roku spalił się budynek szkoły. Z powodu zaistniałych trudności dzieci uczyły się w budynku obecnego przedszkola. Zmarł zasłużony dla szkoły powojennej Józef Hinz. 1 kwietnia 1954 na stanowisko kierownika szkoły została powołana Władysława Dziekańska. W tym okresie w szkole odbywały się uroczystości zgodne z panującym wówczas ustrojem, promujące przyjaźń polsko–radziecką.
Z początkiem roku szkolnego 1956/57 stanowisko kierownika szkoły objął Grzegorz Tyborski. W tym okresie uczęszczało do szkoły 130 dzieci, w tym uczniowie dochodzący z Borzyszkowa do klas VI–VII. Zorganizowano szkołę dla pracujących stopnia podstawowego. Grzegorz Tyborski przy pomocy Komitetu Rodzicielskiego rozpoczął starania o przywrócenie budynku resortowi oświaty. Ówczesny kierownik był nauczycielem wymagającym, godnym szacunku, powszechnie przez wszystkich cenionym człowiekiem.
Od 1966 kierownikiem szkoły był Zygfryd Jarząb. Dzięki jego inicjatywie od listopada tego roku podjęto prace przy rozbudowie szkoły. W pracach pomagali rodzice, społeczeństwo i młodzież szkolna. Już 2 września 1967 dokonano uroczystego otwarcia nowego budynku szkoły. W 1969 został odwołany ze stanowiska kierownika.
Z początkiem roku szkolnego 1969/70 kierownikiem szkoły został Józef Kanikowski. W tych czasach organizowano w szkole spotkania z członkami PZPR. Przeprowadzano liczne zawody szkolne i międzyszkolne. Zapraszano do szkoły teatrzyki, organizowano koncerty Filharmonii Bydgoskiej. Rozwinięte były dość powszechne czyny społeczne: sadzenie drzewek i krzewów, stacja kolejowa PKP w Borzyszkowie, droga z Borzyszkowa do Czarmunia.
[edytuj] Czasy współczesne
1 września 1986 funkcję dyrektora szkoły objęła Jadwiga Zamojska, która wprowadza duże zmiany modernizujące budynek i naukę szkolną. Przeniesiono toalety sprzed pierwszej wojny światowej do budynku szkolnego, które wyremontowano. Wybudowano obszerną salę gimnastyczną. Z inicjatywy nowej dyrektor miejsce pieców kaflowych zajęło ekologiczne ogrzewanie olejowe. Powiększono budynek szkoły o dotychczasowe mieszkania nauczycieli. Urządzono świetlicę szkolną i pomieszczenie kuchenne. Owocna praca dyrektorska Jadwigi Zamojskiej skończyła się z końcem roku szkolnego 2002.
Nowym dyrektorem została Maria Nowicka. Wielką zmianą jaka pojawia się w szkole była nowa sala komputerowa. Ponadto dzieci uzyskały możliwość nauki języka angielskiego. Nadal kontynuuję się troskę o wygląd i estetykę wewnątrz i na zewnątrz szkoły. Dokonano wymiany okien, przed budynkiem położono betonową kostkę, wyremontowano elewację obiektu szkolnego.
Podjęto działania zmierzające do nadania szkole imienia, które zaowocowały i od 25 kwietnia 2003, zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej w Więcborku, nadano szkole imiona Elżbiety i Jana Orzelskich.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy i zdjęcia satelitarne:
