Spodumen

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

spodumen

Spodumen -To minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy piroksenów. Należy do minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych rejonach Ziemi.

Nazwa pochodzi od gr. spodos = popiół (spodios = szary), nawiązując do szarej, przypominającej popiół barwy tego minerału; gr. spodumentos = spopielony (spodoustha = obrócić się w popiół), nawiązuje z kolei do wyglądu produktu prażenia spodumenu w płomieniu dmuchawki.

[edytuj] Właściwości

Wzór chemiczny – LiAlSi₂O₆ krzemian litu i glinu
Układ krystalograficzny – jednoskośny
Twardość w skali Mohsa – 6,5 do 7
Łupliwość – doskonała
Rysa – biała
Przełam – nierówny
Gęstość – 3,0 do 3,2 g/cm³
Barwa – bezbarwny lub różne barwy
Połysk – szklisty

Tworzy stosunkowo często kryształy o pokroju słupkowym, tabliczkowym lub kolumnowym, osiągające niekiedy gigantyczne rozmiary ( o długości kilkunastu metrów i wadze kilkudziesięciu ton). Na kryształach są często charakterystyczne zbrużdżenia. Występuje też w postaci skupień zbitych, ziarnistych, pręcikowych, promienistych. Jest kruchy i przezroczysty. Niektóre kryształy wykazują efekt kociego oka, czasami także silną fluorescencję. Jest minerałem bardzo delikatnym, wskutek upadku ulega rozbiciu, nieodporny na podwyższoną temperaturę oraz wrażliwy na światło – blednie.

Odmiany:

Może mieć różne barwy: białą, żółtobiałą, żółtą, zielonkawożółtą, złocistobrunatną – tryfan, żółtozieloną, zieloną, ciemnozieloną – hiddenit, niebieskopurpurową, fioletową, fioletowoczerwoną, różową – kunzyt, szarą, szaroniebieską, niebieską – nuristanit. Bywa też bezbarwny i wielobarwny.

Zabarwienie wywołują domieszki: żelaza (tryfan), chromu (hiddenit), manganu (kunzyt), oraz niekiedy sodu i wanadu.

[edytuj] Występowanie

Stanowi częsty składnik pegmatytów litowych. Współwystępuje z berylem, turmalinem, amblygonitem, kwarcem, skaleniami.

Miejsca występowania: Brazylia – Minas Gerais, USA – Kalifornia, Dakota Południowa, Karolina Północna, Connecticut, Afganistan – Nuristan, Madagaskar, Birma, Rosja – Ural, Zabajkale, Chiny, Australia, Włochy – Elba, Wielka Brytania, Finlandia, Czechy.

W Polsce – w Karkonoszach i okolicach Góry Ślęży.

[edytuj] Zastosowanie

Ważne źródło otrzymywania litu.
Używany w przemyśle chemicznym, szklarskim, ceramicznym, w medycynie (- do leczenia uporczywych objawów depresji), do produkcji baterii alkalicznych, dodatek do smarów (- obniża temperaturę ich krzepnięcia).
Jest bardzo atrakcyjnym kamieniem kolekcjonerskim.
Ogromne okazy znajdowane są w Dakocie Południowej w USA (16 m długośći, 90 t wagi).
Należy do poszukiwanych i często wykorzystywanych kamieni jubilerskich.

[edytuj] Bibliografia

J. Żaba – Ilustrowany słownik skał i minerałów – Videograf II Sp. z o. o – 2003 r.
J.Parafiniuk – Minerały systematyczny katalog 2004 – TG”Spirifer” W-wa 2005
A.Bolewski – Mineralogia szczegółowa – Wyd.Geolog. 1965 r.

Zobacz też: tryfan, hiddenit, kunzyt.