Trzciana (województwo małopolskie)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Współrzędne: 49°51' N 020°22' E

Trzciana

Herb

49° 51' N
20° 22' E

Wysokość

227- 364 m n.p.m.

Liczba
mieszkańców (1999)
• liczba ludności
• gęstość

1462
120 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

32-733

Tablice rejestracyjne

KBC

Położenie wsi

Kościół w Trzcianie

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Położenie na mapie Polski

Trzciana

Widok z Libichowej

Diabelski kamień w Libichowej, na granicy Trzciany z Cichawką

Trzciana – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Trzciana.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie tarnowskim.

Miejscowość jest siedzibą gminy Trzciana.

[edytuj] Informacje

Przysiółki wsi: Działy, Glinik, Libichowa, Pachówka Rynek, Sepne, Srokówka, Zalesie, Zarzecze, Zyznówka.

Instytucje: Urząd Gminy, ZOZ, Poczta, Policja, Świetlica Gminna z pracownią komputerową, Gminna Biblioteka Publiczna, Bank Spółdzielczy Rzemiosła, Kancelaria Parafialna Kościoła Rzymskokatolickiego, Przedszkole Państwowe, Szkoła Podstawowa, Gimnazjum Publiczne.

Organizacje: Ochotnicza Straż Pożarna, Koło Gospodyń Wiejskich.

[edytuj] Położenie

Miejscowość leży na terenie Pogórza Wiśnickiego, które jest częścią Pogórza Zachodniobeskidzkiego, a to z kolei Pogórza Karpackiego. Na południowym horyzoncie widać odległe o ok. 5 km ostatnie wzniesienia Beskidu Wyspowego; Kamionna 801 m n. p. m., Pasierbiecka Góra – 764 m n. p. m. Wieś Trzciana leży w kotlinie rzeki Sanki, zwanej też Potokiem Saneckim, oraz na wzgórzach wznoszących się po obu stronach rzeki. Sanka wpada w sąsiedniej miejscowości Ubrzeż do Stradomki, będącej prawobrzeżnym dopływem Raby. Koryto rzeki w tym miejscu leży na wysokości 223 m n. p. m. Najwyższe wzgórza, na których leży Trzciana wznoszą się na wysokość 364 m n. p. m. Tak więc maksymalne różnice wysokości nie przekraczają 137 m. Krajobraz jest typowy dla Pogórza – łagodne stoki poprzecinane licznymi potokami spływającymi z obu stron do rzeki. Potoki te często tworzą strome jary, zwykle zadrzewione na całej długości.

Odległość wsi od najbliższych miast: do Krakowa - 45 km, do Bochni - 22 km, do Limanowej - 22 km, do Nowego Wiśnicza - 14 km.

[edytuj] Historia

Pierwsze wzmianki o Trzcianie pochodzą z XIII w. Wówczas nosiła ona nazwę Libichowej (obecnie jest to jeden z przysiółków Trzciany). W 1262 r. książę krakowski Bolesław Wstydliwy nadał komesowi Dzierżykrajowi, oraz jego bratu Wyszowi z Niegowici, lasy i gaje nad Stradomką, o powierzchni ok. 100 km kwadratowych. Rycerze ci, oraz kanonik Vizon ufundowali i uposażyli Klasztor Kanoników Regularnych od Pokuty. O jego losach oraz sytuacji społecznej na wsi w XIX wieku wiele dowiedzieć się można z wiersza Klasztor wymarły poety Józefa Niwickiego, właściciela posiadłości ziemskich w sąsiedniej wsi Kierlikówka. Klasztor szerzył wiarę i oświatę w okolicznych wsiach. Ludzi przybywało, karczowano lasy, osadnictwo rozszerzało się na okoliczne tereny. I tak wokół klasztoru powstały osady: Bełdno, Bytomsko, Glinik, Trzciana, Zyznówka. W latach 1340-1350 parafia Trzciana liczyła już 1100 ludzi. Obecna nazwa wsi pojawiła się w XV w. i pochodzi od rośliny - trzciny, która w dawnych czasach obficie zarastała podmokłe tereny w dolinie rzeki, wokół stawów hodowlanych, należących do klasztoru Kanoników Regularnych od Pokuty. W XVII wieku przez Trzcianę przeszedł ”potop szwedzki” i najazd Rakoczego. Klasztor dwukrotnie został spalony (najprawdopodobniej przez Kozaków), a 10 zakonników zamordowano. Jednak klasztor odbudowano, a w 1882 r. wybudowano nową plebanię. Zaborcy austriaccy w 1816 r. odgórną decyzją zlikwidowali klasztor. Przez jakiś czas jeszcze proboszczami byli zakonnicy, ale od 1823 r. już tylko księża świeccy.

W czasie I wojny światowej Trzciana i okolice stały się miejscem zażartych bitew wojsk austriackich z rosyjskimi. Pamiątką po tych walkach są cmentarze w Trzcianie (185 poległych żołnierzy), Leszczynie (867 poległych), Łąkcie Dolnej (286 poległych). Leszczyna została spalona, Trzciana i inne wsie mocno zniszczone. Po wojnie, przy pomocy jeńców wybudowano piękne cmentarze wojenne, obecnie odnowione i starannie pielęgnowane. W dwudziestoleciu międzywojennym Trzciana była typową wsią rolniczą. Aktywnie działał tutaj ruch ludowy. Jak w całej dawnej Galicji, tak i tutaj było biednie, wielu mieszkańcom wsi nieobcy był głód na tzw. ”przednówku”.

We wrześniu 1939 r. w czasie walki z Niemcami zginął w Trzcianie plutonowy Łukasiewicz, osłaniający odwrót swojego oddziału. Jego grób i pomnik znajdują się na cmentarzu wojennym w Trzcianie. W czasie okupacji w Trzcianie była siedziba władz okupacyjnych i posterunek policji. Nie przeszkodziło to jednak ruchowi oporu. Aktywnie na terenie gminy działała jednostka AK, odbywało się tajne nauczanie. Od 1934 r Trzciana była siedzibą gminy. W 1972 r komunistyczne władze, mimo protestów mieszkańców, połączyły gminę Trzciana z sąsiednią gminą Żegocina. Dopiero w 1994 r. udało się mieszkańcom odzyskać gminę.

W 1997 r. przeszła przez gminę ogromna powódź, która zniszczyła drogi, zerwała niemal wszystkie mosty, podtopiła wiele budynków, firm i instytucji. Dzięki pomocy zewnętrznej (m. in. saperzy wojskowi odbudowali mosty) i wysiłkowi mieszkańców, dość szybko udało się naprawić szkody.

[edytuj] Zabytki

- kościół w Trzcianie z gotycką chrzcielnicą z XVI w. Obecnie został dogłębnie odnowiony, dobudowano do niego dwie wieże, a otoczenie zostało pięknie zagospodarowane,
- pomnik ku czci mieszkańców gminy, poległych podczas I wojny światowej,
- odrestaurowane cmentarze z I wojny światowej,
- liczne przydrożne kapliczki i cmentarze.

[edytuj] Ochrona przyrody

Wieś położona jest na Obszarze Chronionego Krajobrazu Pogórza Wiśnickiego,
We wsi znajdują się pomniki przyrody - dęby na 2 kwaterach cmentarza wojennego z czasów I wojny światowej. W planie jest utworzenie jeszcze wielu innych pomników przyrody.

W całej gminie od kilku lat prowadzone jest systematyczna i obowiązkowa zbiórka śmieci z gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i instytucji, połączona z ich segregacją. Wpłynęło to wydatnie pozytywnie na higienę i estetykę wsi. Segregacja odpadów umożliwia ich ekologiczny odzysk - recykling.

Część wsi, o najgęstszej zabudowie, podłączona jest już do oczyszczalni ścieków, pozostała część będzie również wkrótce skanalizowana.
Poprawił się znacznie stan czystości wód rzeki Sanki. Na większej części swego przebiegu ma ona II klasę czystości, a w niektórych miejscach nawet I. Żyje w niej m.in. pstrąg potokowy i pstrąg źródlany.
Istnieją na terenie wsi miejsca o dużych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, m. in: kamienie na wzgórzu Sepne, "Diabelski kamień" na granicy z Cichawką.