Wierzba iwa

Wierzba iwa (Salix caprea L., Sp. Pl. 2: 1020, 1753) - gatunek roślin z rodziny wierzbowatych, rodzimy dla Europy i północno-zachodniej Afryki. W Polsce gatunek pospolity na całym niżu i w górach aż po regiel górny.

Spis treści

Wierzba iwa, okolice Puszczy Kampinoskiej

Pokrój: Krzew do 9 m wysoki, o wielu pniach albo drzewo dorastające do 13-15 m. Młode pędy są grube, barwy oliwkowej do brunatnoczerwonawej, z początku krótko owłosione, później łysiejące.
Pień: Na pniu i na grubszych gałęziach obserwuje się ciemne romboidalne pęknięcia w rzędach; stanowią one dobrą cechę rozpoznawczą tej wierzby.
Liście: Szerokoeliptyczne, do dwu razy tak długie jak szerokie, krótko, skośnie zaostrzone. Brzeg liścia nieregularnie słabo pikowany lub całobrzegi, na krótkich pędach przeważnie gładki i falisty. Górna powierzchnia liścia żywozielona do oliwkowej, naga, lekko lśniąca do matowej; tylko główny nerw jest lekko wystający i przylegająco owłosiony. Dolna strona liścia, z mocno wystającą siecią nerwów, trwale gęsto białawo owłosiona i miękka w dotyku. Ogonek liściowy około 1 cm długości, owłosiony, przylistki zwykle obecne, 1 cm długości, sercowate do nerkowatych, ząbkowane.

Kwiatostany męskie wierzby iwy.

Kwiaty: Roślina dwupienna. Wielkie kotki (bazie) ukazują się przed liśćmi, przed rozkwitnięciem otoczone białym futerkiem włosków, pochodzącym od długobrodych przysadek i chroniącym młode kwiaty przed mrozem. Kotki mają bardzo krótkie szypuły, męskie są jajowate, 2-3 cm długie, gęsto kwiatowe, żeńskie są podłużno-jajowate, do 4 cm długości. Zalążnia na długim trzonku, gęsto owłosiona; przysadka dwubarwna, u nasady jasna, wierzchołek ciemnobrunatny do czarnego, gęsto i długo owłosiony, brodaty. Szyjka bardzo krótka, rozgałęzienia znamion wyprostowane, skłaniające się ku sobie. U nasady kwiatu jest osadzony krótki gruczoł miodnikowy. Roślina miododajna i owadopylna.
Biotop, Występowanie: Widne lasy, zarośla. Nasiona rozsiewane przez wiatr.

Wierzba iwa wczesną wiosną (osobnik męski)

Łatwo tworzy mieszańce z innymi gatunkami wierzb. W naturze można często spotkać, różniące się od typowej formy i trudne do oznaczenia mieszańce m. in. z: w. alpejską, w. czerniejącą, w. długokończystą, w. lapońską, w. oszczepowatą, w. piaskowa, w. płożącą, w. purpurową, w. rokitą, w. śniadą, w. śląską, w. uszatą, w. wiciową, w. szarą, w. siwą.

Rzadko uprawiana jako roślina ozdobna.
Zawiera m.in. salicynę (kwas salicylowy) i taninę.
Od starożytności kora wierzbowa była używana jako środek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy.