Zagórz
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°31' N 022°16' E
| Zagórz | |||
|
|||
| Województwo | podkarpackie | ||
| Powiat | sanocki | ||
| Gmina - rodzaj |
Zagórz miejsko-wiejska |
||
| Założono | 1412 | ||
| Prawa miejskie | 1977 | ||
| Burmistrz | komisarz od 16 lutego 2007 Janusz Waldemar Zubrzycki | ||
| Powierzchnia | 22,39 km² | ||
| Położenie | 49° 31' N 22° 16' E |
||
| Liczba mieszkańców (2004) - liczba ludności - gęstość |
4963 221,7 os./km² |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
13 | ||
| Kod pocztowy | 38-540 | ||
| Tablice rejestracyjne | KSP, KSS, KUP, KUS, RSA, |
||
|
Położenie na mapie Polski
  Zagórz
|
|||
| TERC10 (TERYT) |
3182517074 | ||
|
Urząd miejski3
ul. 3-go Maja 238-540 Zagórz tel. 13 462-20-62; faks 13 462-20-62 (e-mail) |
|||
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Zagórz – miasto w woj. podkarpackim, w powiecie sanockim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zagórz. Położony w pobliżu ujścia Osławy do Sanu. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. krośnieńskiego.
Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 4963 mieszkańców.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wieś założona w XIV wieku, w roku 1343 była tu już kaplica filialna parafii w Porażu. Pierwsze wzmianki odnotowują osadę o nazwie Sagorsze, od. nm. Sogorsch in terra sanociensis 1412, Zagorze 1439, in districto sanociensis 1505. Własność szlachecka dobra Mikołaja z Tarnawy (Tarnawski). Spory sądowe Tarnawskich z Kmitami z Sobnia. Tarnawcy jako właściciele Zagórza byli również posiadaczami dóbr w Karlikowie, Płonnej, Wielopola, Osławie, części Wysoczan, Smolnicy, Sukowatego.
Od roku 1490 Zagórz był własnością Piotra Kmity z Wiśnicza starosty spiskiego. W tym roku król Kazimierz odebrał Zagórz Tarnawskim z powodu opieszałości w wyprawie wojennej. W następnych latach w Zagórzu mieścił się już tylko dwór Tarnawskich. W roku 1505 dzierżawcą królewskim wsi Zagórz był Rafał Komarnicki. Kolejni więksi właściciele ziemscy to Stadniccy, Ossolińscy i Łobaszewscy.
W roku 1710 w Zagórzu nad Osławą hr. Jan Adam Stadnicki wojewoda wołyński, zbudował obronny klasztor-twierdzę oo. Karmelitów, od 1713 również jako klasztor szpital dla inwalidów wojennych. Klasztor został następnie zamknięty dekretem cesarskim w roku 1789. W roku 1830 pożar zniszczył klasztor.
W polskiej literaturze XIX wieku Zagórz oraz klasztor zasłynęły dzięki Zygmuntowi Kaczkowskiemu, który w książce Ostatni z Nieczujów opisał znajdujący się w nim legendarny grób Nieczui. W roku 1880 wieś liczyła 1639 mieszkańców (w tym Polaków, Rusinów, Niemców i Anglików), oraz 205 domów. Przed rokiem 1876 była tu już stacja kolejowa i dworzec na tzw. Nowym Zagórzu. Linia kolejowa obsługiwała kierunki do Łupkowa po Medzilaborce, oraz Sanok i Chyrów. Zagórz ma dwa dworce kolejowe obsługujące dwie niezależne linie. W roku 1872 Zagórz podłączono do Pierwszej Węgiersko-Galicyjskiej Drogi Żelaznej (Budapeszt-Łupków-Stary Zagórz-Przemyśl), a w roku 1884 do Galicyjskiej Kolei Transwersalnej (Stróże-Jasło-Krosno-Sanok-Nowy Zagórz).
W roku 1914 wieś liczyła 2400 mieszkańców (w tym 1200 Polaków, 600 Żydów oraz pozostałe społeczności). Jeszcze przed rokiem 1914 miejscowa ludność pracowała w licznych kopalniach ropy naftowej znajdujących się na terenie wsi. W okresie walk polsko-ukraińskich w roku 1918 w Zagórzu zorganizował się Komitet Obrońców Węzła Zagórskiego, składający się z kolejarzy oraz członków Sokoła. W tym też okresie zagórscy kolejarze we własnym zakresie zbudowali pociąg pancerny, który utrzymywał "porządek" na odcinku linii kolejowej Zagórz – Szczawne – Komańcza – Łupków.
[edytuj] Turystyka
Jest to jedno z dogodniejszych (oprócz Sanoka i Ustrzyk Górnych) miejsc dla rozpoczęcia wyprawy w Bieszczady. Przy dworcu PKS zatrzymują się prywatne busy, które mogą w sezonie dowieźć w głąb Bieszczadów, przeważnie dużą obwodnicą bieszczadzką w kierunku Wetliny. Na wzgórzu (15 min drogi od dworca) Mariemont nad Osławą warto zobaczyć ruiny XVIII w. klasztoru-warowni oo. Karmelitów. Ponadto w mieście warto zobaczyć kompleks skoczni narciarskich Zakucie.
Na starym cmentarzu w Zagórzu kaplica grobowa z roku 1840 wzniesiona przez Truskolaskich, remontowana w roku 1933 przez barona Gubrynowicza. W kaplicy znajduje się krypta Bronisława Ludwika Gubrynowicza (zm. 1933), profesora Uniwersytetu Warszawskiego, członka Akademii Umiejętności w Krakowie.
[edytuj] Edukacja
[edytuj] Szkoły podstawowe
- Szkoła Podstawowa nr 1
- Szkoła Podstawowa nr 2
