Creative Commons

Mula sa Tagalog Wikipedia, ang malayang ensiklopedya.

Ang Creative Commons (CC) ay isang organisasyong hindi naglalayong kumita. Pangunahing layunin ng organisasyong ito ang mapayabong ang antas ng malilikhaing katha, gawa, komposisyon o intekwal na pagaari na maaring ibahagi sa iba ng legal. Ang pamamahagi sa ilalim ng prinsipyong ito ay nakasalalay sa ibat ibang kondisyong inilatag ng mag-akda o katha sa kaniyang gawa.

Mga nilalaman 1 Ang Layunin 2 Kasaysayan 3 Lokalisasyon 4 Mga Proyekto at Likha na Gumagamit ng Lisensyang CC 4.1 Mga Kilalang "Record labels" 5 Kaparaanan upang Mahanap ang mga May Lisensyang CC 6 Mga Kaugnay na Paksa 7 Reperensya

[baguhin] Ang Layunin

Ang huwebsayt (website) ng Creative Commons ay nagbibigay ng kakayahan sa mga nagmamayari ng Karapatang Ari o copyrights na bigyan ang publiko ng mga karapatan, habang pinanatili ng sarili niyang karapatan at pagkilala. Ang karapatang kaniyang ibinabahagi sa iba ay nakapaloob sa lisensya. Ilang sa mga karapatan na ito ay ang maipamahagi sa iba ang katha, mabago ito, o mapagkakitaan. Gayumpaman, sa ibang lisensya, limitado ang mga karapatan na ito. Pinapayuhan ang publiko na basahing maigi ang nilalaman ng lisensya. Masasabing ang panunahing intensyon sa likod ng CC ay ang maiwasan ang suliranin hingil sa kasalukuyang batas patungkol sa Karapatang Ari.

[baguhin] Kasaysayan

Ang kasaysayan ng mga lisensyang CC ay maaring ibalik sa panahon pa ng Open Public License o OPL at ng GNU Free Documentation License o GFDL. Ang GFDL ay pangunahing naglalayon na magbigay ng lisensya sa mga dokumentasyon ng software, ngunit ito rin ay naging aktibo sa paggamit ng mga hindi kaugnay na proyektong pang software, gaya ng Wikipedia. Ang OPL naman sa kabilang banda ay naging "defunct" o nagkaroon ng di maayos na mekanismo. Maging ang maglikha ng OPL ay nagbigay ng suhestyon na ang paggamit nito sa mga bagong proyekto ay hindi na dapat panggamitin. Parehong ang OPL at GFDL ay naglalamn ng mga opsyonal na bahagi na, sa opinyon ng mga kritiko, ay naging dahilan upang ang mga ito maging mababa sa antas ng "kalayaan" o pagiging "libre". Ang GFDL ay nagkaroon ng pagkakaiba sa CC sa ibat ibang rekwisito.

Ang Golden Nica Award for Creative Commons ay opisyal na naipalabas noong 2001. Si Lawrence Lessig, ang ama at "chairman" ng Creative Commons, ang nagpasimula ng organisasyon bilang karagdagang kaparaan upang maisakatuparan ang layunin ng Korte Suprema ng Estados Unidos sa kasong Eldred laban kay Ashcroft. Ang mga pangunahing lisensya ay naipalabas sa publiko noong Disyembre 16, 2002. Ang proyektong ito ay kinilala ng Golden Nica Award at ng Prix Ars Electronica sa kategoryang "Net Vision" noong 2004.

[baguhin] Lokalisasyon

Ang pangunahing lisensyang CC ay naisulat sa legal na sistemang pang Estados Unidos. Sa kadahilanang ito ang mga pananalita at terminong nagamit ay hindi perpektong umaakma sa mga batas ng ibang bansa. Ang modelong ito ay walang pakundangan sa batas, at maaring hindi kilalanin ng ibang bansa. Ito rin ang dahilan kung bakit ang iCommons (International Commons) ay naglayong isalokal ang mga lisensya. Taong 2004, Agosto 24 nang ang 21 representate ng ibat ibang bansa at rehiyon ang lumahok sa pangungunang ito.

[baguhin] Mga Proyekto at Likha na Gumagamit ng Lisensyang CC

Milyong huwebsayt ang gumagamit ng Lisensyang CC. Mayroong katalog na naglalaman ng mga ngalan ng mga huwebsayt na ito, ngunit ito ay hindi na "updated" o nasapapanahon.

Ilan sa mga kilalang site ay ang mga :

• Public Library of Science
• Groklaw
• MIT OpenCourseWare

[baguhin] Mga Kilalang "Record labels"

• LOCA Records
• Magnatune
• Opsound
• Krayola Records
• Fading Ways Music
• Thinner/Autoplate

[baguhin] Kaparaanan upang Mahanap ang mga May Lisensyang CC

• iRATE radio
• Gnomoradio
• Yahoo! Creative Commons Search

[baguhin] Mga Kaugnay na Paksa

• Malayang software
• Copyleft
• Listahan ng mga Likhang Gumagamit ng Lisensyang Creative Commons
• Creative Commons License
• Share-alike
• Science Commons

[baguhin] Reperensya

Soriano, James N. http://creativecommons.org/worldwide/ph/ Borador (draft) ng mga lisensya para sa sistemang pambatas ng Pilipinas. Ingles pa rin, pero isinalin sa terminolohiya ng batas Pilipino.

Pinananatili ang mga reperensyang ito sa Wikang Ingles, pagkat walang katiyakan kung ang mag reperensya ay naisalin sa wikang Tagalog.

• Ardito, Stephanie C. "Public-Domain Advocacy Flourishes." Information Today 20, no. 7 (2003): 17,19.
• Asschenfeldt, Christiane. "Copyright and Licensing Issues—The International Commons." In CERN Workshop Series on Innovations in Scholarly Communication: Implementing the Benefits of OAI (OAI3), 12-14th February 2004 at CERN, Geneva, Switzerland. Geneva: CERN, 2004. http://agenda.cern.ch/askArchive.php?base=agenda&categ=a035925&id=a035925s5t6/ video
• Brown, Glenn Otis. "Academic Digital Rights: A Walk on the Creative Commons." Syllabus Magazine (April 2003). http://www.syllabus.com/article.asp?id=7475
• ———. "Out of the Way: How the Next Copyright Revolution Can Help the Next Scientific Revolution." PLoS Biology 1, no. 1 (2003): 30-31. http://www.plosbiology.org/plosonline/?request=get-document&doi=10.1371%2Fjournal.pbio.0000009
• Chillingworth, Mark. "Creative Commons Attracts BBC's Attention." Information World Review, 11 June 2004. http://www.iwr.co.uk/iwreview/1155821
• Conhaim, Wallys W. "Creative Commons Nurtures the Public Domain." Information Today 19, no. 7 (2002): 52, 54. http://www.infotoday.com/newsbreaks/nb020603-2.htm
• "Delivering Classics Resources with TEI-XML, Open Source, and Creative Commons Licenses." Cover Pages, 28 April 2004. http://xml.coverpages.org/ni2004-04-28-a.html
• Denison, D.C. "For Creators, An Argument for Alienable Rights." Boston Globe, 22 December 2002, E2.
• Ermert, Monika. "Germany Debuts Creative Commons." The Register, 15 June 2004. http://www.theregister.co.uk/2004/06/15/german_creative_commons/
• Fitzgerald, Brian, and Ian Oi. "Free Culture: Cultivating the Creative Commons." (2004). http://eprints.qut.edu.au/archive/00000122/
• Johnstone, Sally M. "Sharing Educational Materials Without Losing Rights." Change 35, no. 6 (2003): 49-51.
• Lessig, Lawrence. "The Creative Commons" (1994) vol.55 Florida Law Review 763.
• Plotkin, Hal. "All Hail Creative Commons: Stanford Professor and Author Lawrence Lessig Plans a Legal Insurrection." SFGate.com, 11 February 2002. http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/gate/archive/2002/02/11/creatcom.DTL
• Schloman, Barbara F. "Creative Commons: An Opportunity to Extend the Public Domain." Online Journal of Issues in Nursing, 13 October 2003. http://www.nursingworld.org/ojin/infocol/info_12.htm
• Stix, Gary. "Some Rights Reserved." Scientific American 288, no. 3 (2003): 46. http://www.sciam.com/article.cfm?chanID=sa006&colID=7&articleID=000C2691-4F88-1E40-89E0809EC588EEDF
• Weitzman, Jonathan B., and Lawrence Lessig. "Open Access and Creative Common Sense." Open Access Now, 10 May 2004. http://www.biomedcentral.com/openaccess/archive/?page=features&issue=16