Danişmendliler
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Danişmentliler 1072 – 1178 yılları arasında Sivas merkez olmak üzere Çorum,Tokat, Amasya civarında kurulmuş bir Anadolu beyliğidir.
11. yy. ve 12. yy.'larda hüküm sürmüş merkezi Sivas olan Türkmen beyliğidir. Kelime manası Farsça da “öğretici adam”’dır.
Devletin kurucusu Alparslan'ın komutanlarından Danişment Gazi Ahmed Bey'dir. Rivayete göre Türkmenlere öğretmenlik yaptığı için Dânişmend Gazi diye anılan Ahmed Bey, Anadolu Selçukluları Sultanı Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın ölümüyle nüfuzunu daha da artırdı. Ankara, Kastamonu, Çankırı’yı ele geçirdi.
I. Haçlı seferi sırasında 19 Haziran 1097 yılında I. Kılıçarslan başkenti İznik'i kaybetmişti. I. Kılıçarslan yalnız başkenti değil oradaki asker ve hazineleri de kaybederken haçlı kuvvetleri de Eskişehir istikametinde ileri harekete devam ettiler. 30 Haziran 1097'de Eskişehir ovasında Haçlıları yeniden sıkıştıran I. Kılıçarslan arkadan yetişen zırhlı şövalye birlikleri karşısında geri çekilmek zorunda kaldı. Anadolu içlerine çekilirken de muhtelif yörelerdeki Türk Beylikleri’ne kendisine katılmaya çağırdı. Bu arada Danişment Gazi ve Kayseri Emiri Hasan Bey ile ittifak yaptı.
I. Kılıçarslan ile beraber Haçlılarla karşı savaştı ve Antakya Haçlı Prensi Bohemond’u ele geçirdi. 1104 yılında yerine geçen oğlu Gazi Bey zamanında devlet en güçlü devrini yaşamıştır. Öyle ki Anadolu Selçuklu Devleti ve Bizans’ın iç işlerine müdahale eder oldular. Gazi Bey, 1116 yılında Haçlılardan Konya’nın geri alınmasına ve taht mücadelesinde desteklediği I. Mesud’un burada sultan ilân edilmesine yardım etti.
Danişmentliler, her zaman Haçlılara ve Bizans’a karşı başarılar kazanmışlar ve fethettikleri toprakların Türkleşmesini sağlamışlardı. Bu sebeple Anadolu Selçuklu Devleti, Türkler arasında itibarı çok fazla olan Danişmentlileri en büyük rakipleri olarak görmüşlerdir. Nitekim taht mücadelelerinden faydalanan II. Kılıç Arslan, Danişmentli şehirlerini ele geçirerek bu devlete 1178 yılında son vermiştir.