Harzemşahlar Devleti
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Orta Asya'da Harzem'de Muhammed Harzemşah tarafından kurulan bir Türk devletidir.
- Kuruluş Tarihi: 1097
- Bölgesi: Orta Asya
- Kurucusu: Anuş Tekin
- Başkent: Gürgenç (Bugün Nukus)
- Yıkılış: 1230
Konu başlıkları |
[değiştir] Siyasi Tarih
Harzemşahlar Devleti (1098 - 1219), Selçuklular'dan sonra Horasan'da ve şimdiki İran'ın birçok bölgesinde hüküm sürdüler. Son sultan Celaleddin Harzemşah 1230'da Yassıçimen Savaşı'nda Anadolu Selçuklu sultanı I. Alaeddin Keykubad'a karşı ağır bir yenilgi aldı. Harzemşahlar Cengiz Han'ın yönetimindeki Moğol saldırıları sonucu yıkıldı.
[değiştir] Harzem devletinin doğuşu
Harzem bölgesinde Selçuklu devletine bağlı olarak merkezden atanan valilerle yönetilen bu eyalet Anuş Tekin zamanında serbest yaşamaya başlamışlardır. 1128’de Harzem valisi olarak atanan Atsız döneminde yarı bağımsızlık kazanmıştır. 1141 Katvan Savaşında Selçukluların ağır yenilgi almasıyla tamamen bağımsız kalma fırsatı doğmasına rağmen Oğuz soylu oldukları için Sencere bağlı kalmayı tercih etmişlerdir.
[değiştir] Harzemşahlar devleti: Selçukluların varisi ve Orta Asya'nın sahibi
Harzemşahlar Selçukluların yıkılmasıyla İl-Arslan döneminde Orta Asya’nın merkezi ve otoritesi olmuştur.Buhara, Semerkant ülkeye bağlanmış; Karahitaylar yenilgiye uğratılmıştır.
[değiştir] Alaaddin Tekiş dönemi ve zirve
Alaaddin Tekiş dönemi her bakımdan en parlak olduğu dönemdir. Bu dönemde Irak, Azerbaycan, Karadenizin kuzeyi, Horasan ve Doğu Türkistan’ın bir bölümü ele geçirilmiştir. Alaaddin Tekiş kendisini Selçukluların devamı ve varisi olarak görmüş ve “Sencer” unvanını kullanmıştır. Abbasilerle iyi ilişkiler kurmuş; Batinilere karşı halifeyi savunmuşlardır.
[değiştir] Alaaddin Muhammed dönemi
Alaaddin Tekiş’in oğlu olan Alaaddin Muhammed döneminde Karahitaylara ve Batı ve Doğu Karahanlılar tamamıyla yok edildi. Gaznelileri yıkan Gurları yok ederek Pakistan ve Afganistanı topraklarına katmıştır. Alaaddin Muhammedin en büyük rüyası Çini ele geçirmekti. Fakat bu dönemde Moğollar Çini alarak büyük güç haline gelmişlerdi. Siyaset gereği Moğol tehlikesini görmüş ve Moğollarla iyi geçinmeye çalışmıştır. Moğollarla ticaret anlaşması imzalamıştır.
[değiştir] Otrar Faciası ve Moğol İstilası
Bir Moğol ticaret kervanının Harzemşah halkı tarafından öldürülmesi yüzünden Moğollarla ilişkiler bozulmuştur; bu olay tarihe OTRAR FACİASI olarak geçmiştir. Bu olayın özelliği; Türkler Moğolları üzerlerine çekmiş; Türk Dünyası üzerinde Moğol tehlikesinin başlamasına neden olmuştur. 1220’de başlayan Moğol istilası Harzem devletinin sonunu hazırlamıştır.
[değiştir] Hanedanlığın Anadoluya Kaçışı
Moğollardan kaçan bir kısım halk ve Harzem soyluları Anadolu’ya sığınmak istemişler fakat nedense Anadolu Selçukluları 1230 Yassı Çemen savaşında Harzem hükümdarlığını yok etmiştir. Tarihçilere göre, barış sağlansaydı Moğol istilasına karşı güçlü bir Türk Dünyası doğa bileceği varsayımıdır.
Bundan sonra Orta Asya’da Moğol istilası başlamış; Türk Dünyası, birikimi ve medeniyetinde büyük tahriplere yol açmıştır. Bugünkü Orta Asya oluşmasında 1220 Moğol istilası temel belirleyici olmuştur.
[değiştir] Harzemşah Hükümdarları
M.S. 1097 - 1231.
Kurucusu : K. MUHAMMED HARZEMŞAH
- K. Muhammed Harzemşah (1097 - 1128)
- Adsız Harzemşah (1128 - 1156)
- İl-Arslan Harzemşah (1116 - 1172)
- Alaeddin Tekiş Harzemşah (1172 - 1200)
- Aleddin Muhammed Harzemşah (1200 - 1220)
- Celaleddin Harzemşah (1220 - 1231)
[değiştir] Egemenlik Alanı
Kapladığı Alan : İran, Güney Kafkasya, Dağıstan , Umman Denizi, Afganistan, Maveraünnehir, Harzem, Balkaş ile Aral Gölleri arasıdır. (5.000.000 km 2).
[değiştir] Harzemşahların Türk Tarihine katkıları
- Her yönüyle Büyük Selçuklu karakteri taşır.
- Orta Asyanın Moğol istilasından önce son gücü ve güçlü devleti olmuşlardır.
- İranlılar bu devletin resmi dili Farsça olduğu kendilerine mal etmeye çalışmaktadır ama tüm devlet özellikleri ve karakteristik yapısı ile ve halkın büyük çoğunluğu Türk'tür.
Tarihteki büyük Türk devletleri
Büyük Hun İmparatorluğu | Batı Hun İmparatorluğu | Avrupa Hun İmparatorluğu | Ak Hun İmparatorluğu | Göktürk Kağanlığı | Avar İmparatorluğu | Hazar İmparatorluğu | Uygur Devleti | Karahanlı Devleti | Gazne Devleti | Büyük Selçuklu Devleti | Harzemşahlar | Altın Orda Devleti | Osmanlı İmparatorluğu | Büyük Timur İmparatorluğu | Babür İmparatorluğu |
 |
Tarih ile ilgili bu madde bir taslaktır. İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
