UEFA Liga Prvaka

Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije

UEFA CL logo

UEFA Liga Prvaka, do 1991. Evropski Kup Državnih Prvaka, je takmičenje UEFA-e za najuspješnije evropske timove. Predstavlja jedno od najprestižnijih i najvećih takmičenja takvog tipa u svijetu. Procjenjuje se da svake godine Ligu prvaka prati oko 1 milijarda gledalaca.

Pored ovog takmičenja pod vodstvom UEFA-e igra se još Kup UEFA, Intertoto kup dok je Kup pobjednika kupova UEFA ukinula nakon sezone 1998/99.

Takmičenje je prvi put odigrano 1955 na prijedlog urednika francuskog sportskog lista L'Équipe Gabriela Hanota ^[1], kao turnir pobjednika evropskih fudbalskih liga, pod imenom Kup Šampiona. Najveća promjena desila se u sezoni 1992-93 kada je dotadašnji sistem promjenjen i uveden današnji gdje učestvuju ne samo šampioni nego i do četiri prvoplasirane ekipe iza jačih evropskih liga. Tada je promjenjeno i ime takmičenja u UEFA Liga prvaka (UEFA Champions League).

Aktuelni prvak evrope je ekipa Barcelone, nakon pobjede nad Arsenalom od 2-1 u Parizu, na Stade de France.

[uredi] Format

Takmičenje počinje sa tri kvalifikacijska pretkola. Zavisno od koeficijenta lige iz koje dolaze i pozicije koju su ostvarili prethodne sezone klubovi se uključuju u Ligu prvaka u nekom od ova tri pretkola. Klubovi sa većim koeficijentima su nosioci i oni se nemogu susresti međusobno u okviru jednog pretkola. U svakom pretkolu igraju se po dvije utakmice jedna kući i jedna u gostima.

Pobjednici iz trećeg pretkola se pridružuju timovima koji su se kroz plasman u domaćoj ligi plasirali direktno u grupe Lige prvaka i prošlogodišnjem pobjedniku. Timovi koji su poraženi u trećem pretkolu Lige prvaka svoje takmičenje nastavljaju u prvom kolu Kupa UEFA.

Nakon završenih kvalifikacija 32 tima bivaju podijeljena u osam grupa po četiri ekipe. Igra se mini liga u kojoj svaki klub sa svakim od tri protivnika igra kući i na strani. Na kraju dva prvoplasirana se plasiraju u osminu finala Lige prvaka dok treće plasirani klub ide u Kup UEFA.

Šesnaest timova igra dalje po knock-out sistemu, pobjednici ulaze u četvrt finale, polufinale i na kraju se dva najbolja sreću u finalu. Na sve utakmice koje klubovi igraju u pretkolima i knock-out fazi, osim finala, odnosi se pravilo gola u gostima, a ako se na taj način ne može odrediti pobjednik igraju se produžetci te se na kraju izvode penali. Finale se igra na predodređenom stadionu (ne nužno neutralnom) i igra se samo jedna utakmica.

Izvlačenje parova i grupa je napravljeno tako da se klubovi iz iste zemlje ne mogu susresti prije četvrtfinala.

Sistem takmičenja koji se trenutno koristi je usvojen 2003. godine.

[uredi] Učesnici Lige prvaka

Liga prvaka je takmičenje u kojem igraju prvaci svih članica UEFA-e (osim Lihtenštajna, Andore i San Marina), kao i klubovi koji osvoje drugo, treće ili četvrto mjesto u nekoj od najjačih evropskih nacionalnih liga.

Broj mjesta u takmičenju zavisi od ranga saveza u Uefinoj tablici:

savezi rangirani od 1 do 3 mjesta imaju pravo na četiri ekipe u Ligi prvaka,
savezi rangirani od 4 do 6 mjesta imaju pravo na tri ekipe u Ligi prvaka,
savezi rangirani od 7 do 15 mjesta imaju pravo na dvije ekipe u Ligi prvaka,
savezi rangirani niže od 16 mjesta (uključujući i 16) imaju pravo na jednu ekipu u Ligi prvaka,

Pozicija na kojoj se nalazi savez također odlučuje da li će predstavnici te zemlje igrati pretkola ili će se direktno plasirati u grupnu fazu. Prvorangirani savez tako ima dva predstavnika u grupnoj fazi i dva koja se takmičenju priključuju u trećem pretkolu, dok najslabiji savezi dobijaju tek jedno mjesto u prvom pretkolu što čini napredak klubova kroz Ligu prvaka veoma teškim. Devet prvoplasiranih saveza imaju osigurano najmanje jedno mjesto direktno u grupama Lige prvaka.

Pored ovoga jedno mjesto je rezervisano za aktuelnog prvaka Evrope, za slučaj da se ne kvalifikuju kroz plasman u domaćoj ligi. Važno je napomenuti da jedna država može imati najviše četiri predstavnika u Ligi prvaka tako da se u slučaju da je aktuelni prvak iz zemlje koja daje četiri tima završio van prve četiri pozicije četvrtoplasirani tim preusmjerava u kup UEFA.

[uredi] Finala Lige prvaka

Finale Lige prvaka je najveća i najvažnija utakmica u okviru evropskog klupskog fudbala.Stadion na kojem se finale igra odabran je dvije sezone prije utakmice od strane UEFA-e.

Prvo finale je odigrano na stadionu Park Prinčeva u Parizu. Grad svjetlosti je bio domaćin i prošlogodišnjeg finala koje je odigrano na stadionu Stade de France. Slijedeće finale će biti odigrano na olimpijskom stadionu Spiridon Louis u Ateni. Za domaćinstvo finala 2007/08 bore se London, Minhen, Berlin, Rim, Milano, Porto, Lisabon, Moskva i Sevilja ^[2].

Dosad najviše finala je održano na stadionima Heysel (do tragedije 29 maja, 1985), Wembley i Prater (Ernst Happel), po četiri. Što se tiče gradova, finaliste je najviše puta ugostio Pariz, čak pet, dok je od država Italija bila domaćin sedam puta.

Španski Real Madrid je najviše puta osvojio Ligu prvaka, ukupno devet titula. Drugi po uspjehu je italijanski AC Milan sa šest, a iza njega dolaze Liverpool F.C. (pet titula), Bayern i Ajax (četiri titule). Za kompletnu listu osvajača Lige prvaka i finalnih utakmica pogledajte

Klub koji osvoji Ligu prvaka dobija prelazni trofej koji mora vratiti Uefi dva mjeseca prije slijedećeg finala. Svaki pobjednik dobije manju kopiju trofeja u stalno vlasništvo. Klubovi koji osvoje tri titule prvaka Evrope zaredom ili 5 ukupno dobijaju trofej u trajno vlasništvo a UEFA za slijedeću sezonu izrađuje novi.

Pet klubova je u historiji ostvarilo ovaj uspjeh:

Real Madrid, osvajanjem prvih pet takmičenja od 1956 do 1960,
Ajax Amsterdam, osvojivši tri titule zaredom od 1971 do 1973,
Bayern Minhen, osvojivši tri titule zaredom od 1974 do 1976,
A.C. Milan, osvajanjem pete titule 1994,
Liverpool FC, osvajanjem pete titule 2005.

[uredi] Himna

Himna Lige prvaka je svečana pjesma po imenu "Champions League", kompozitora Tonija Brittena. Izvodi je Kraljevska filharmonija, a pjeva hor Akademije Sv. Martina, na tri Uefina službena jezika: Engleskom, Njemačkom i Francuskom. Himna se izvodi prije početka svake utakmice od grupne faze pa do finala Lige prvaka. Himna je duga oko tri minute, a zanimljivo je da nikada nije bila puštena u komercijalnu upotrebu.

[uredi] Finansije

Liga prvaka je visoko profitabilno takmičenje, pogotovo za klubove koji se plasiraju u grupnu fazu. UEFA svim klubovima učesnicima dijeli dio novca ostvarenog prodajom TV prava. U sezoni 2004/05 količine novca podijeljene klubovima varirale su od 3.8 miliona Eura (Sparta Prag) do 30.6 miliona Eura koliko je dobio prvak Liverpool ^[3]. UEFA procjenjuje da će klubovima u sezoni 2005/06 biti podijeljeno oko 430 miliona Eura ^[4].

Pored ovoga klubovi kroz prodaju karata, dresova i sponzorstva osiguravaju znatna sredstva upravo zahvaljujući igranju u Ligi prvaka.