Δάντης Αλιγκέρι
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Δάντης Αλιγκέρι | |
---|---|
Δάντης Αλιγκέρι (πορτραίτο) | |
Γεννήθηκε | Μάϊος ή Ιούνιος 1265 Φλωρεντία, Ιταλία |
Πέθανε | 14 Σεπτεμβρίου, 1321 Βενετία, Ιταλία |
Ιδιότητα | Ποιητής |
Ο Δάντης Αλιγκέρι (Dante Alighieri) (1265 – 14 Σεπτεμβρίου 1321) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Ιταλούς ποιητές. Θεωρείται ο πρώτος σημαντικός δημιουργός στην ιταλική ποίηση ενώ το περίφημο έργο του, η Θεία Κωμωδία, εκτιμάται έως σήμερα ως ένα από τα σημαντικότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Νεανικά χρόνια
Ο Δάντης γεννήθηκε στη Φλωρεντία και καταγόταν από αρχοντική οικογένεια. Πατέρας του ήταν ο Alighiero di Bellincione και μητέρα του η Donna Bella degli Abati, η οποία πέθανε όταν ο Δάντης ήταν περίπου πέντε ετών. Η ακριβής ημερομηνία γέννησης του δεν είναι γνωστή, ωστόσο ο ίδιος αναφέρει στα γραπτά του πως γεννήθηκε στον αστερισμό των Διδύμων και επομένως η γέννηση του τοποθετείται από τα μέσα Μαΐου μέχρι τα μέσα Ιουνίου του 1265.
Σε ηλικία μόλις εννέα ετών, ο Δάντης γνώρισε την Βεατρίκη Πορτινάρι, ένα χρόνο μικρότερη και κόρη του πλούσιου άρχοντα Folco Portinari. Η Βεατρίκη αποτέλεσε τον πρώτο πλατωνικό έρωτα του Δάντη ο οποίος όμως είχε άδοξη κατάληξη με το θάνατο της Βεατρίκης το 1290. Το γεγονός αυτό φαίνεται πως αποτέλεσε και την αφορμή να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά ο Δάντης στην Λατινική λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και τις επιστήμες. Μεταγενέστερα, η Βεατρίκη παρουσιάζεται ως κεντρικός χαρακτήρας στη Θεία Κωμωδία.
Το 1296 παντρεύτηκε την Γκέμμα, από την οικονομικά ισχυρή οικογένεια των Ντονάτι. Είναι αξιοσημείωτο πως ο ίδιος ο Δάντης δεν αναφέρει στα γραπτά του τίποτα σχετικά με την Γκέμμα. Πιστεύεται πως μαζί απέκτησαν τρία παιδιά (Jacopo, Pietro και Antonia).
Τα νεανικά χρόνια του Δάντη επηρεάστηκαν άμεσα από τις πολιτικές καταστάσεις. Την εποχή εκείνη, η Φλωρεντία, όπως και ολόκληρη η Ιταλία, ήταν διχασμένη ανάμεσα σε δύο μεγάλα κόμματα, τους Γουέλφους και τους Γιβελίνους. Οι Γουέλφοι βρίσκονταν περισσότερο με το μέρος του πάπα ενώ οι Γιβελίνοι με του αυτοκράτορα. Από το 1289 ο Δάντης έλαβε μέρος σε πολέμους εναντίον των Γιβελίνων. Το 1292, το κόμμα των Γουέλφων ήρθε στην εξουσία και εκδίωξε από τα δημόσια αξιώματα τους αντιπάλους τους.
Ωστόσο ξέσπασαν έντονες διαμάχες μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να διασπαστούν στους Μαύρους, που υποστήριζαν πως δεν έπρεπε να δοθούν πολλά προνόμια στο λαό και στους Άσπρους Γουέλφους, τους δημοκρατικούς. Ο Δάντης πήρε το μέρος των Άσπρων, ωστόσο η πλευρά των Μαύρων επικράτησε με αποτελέσμα να καταδικαστεί σε εξορία και επιπλέον στο να πληρώσει πέντε χιλιάδες φλωρίνια εντός τριών ημερών. Μετά από αδυναμία του Δάντη να πληρώσει αυτό το ποσό, μια νέα καταδικαστική απόφαση όρισε πως έπρεπε να καεί ζωντανός όπου και αν πιαστεί.
[Επεξεργασία] Εξορία
Ο Δάντης περιπλανήθηκε εξόριστος από τη Φλωρεντία σε πολές Ιταλικές πόλεις. Επισκέφτηκε τη Βερόνα ως καλεσμένος του Bartolomeo Della Scala και στη συνέχεια την πόλη Sarzana. Θεωρείται πως πέρασε επίσης ένα διάστημα στην πόλη Lucca όπου φιλοξενήθηκε από την Madame Gentucca, η οποία φρόντισε για την πολυτελή και άνετη παραμονή του εκεί. Άλλες πηγές αναφέρουν πως την περίοδο 1308-1310 βρέθηκε στο Παρίσι. Παρά το γεγονός πως βρίσκεται εξόριστος, ο Δάντης γράφει στίχους και μεταφέρει μαζί του τα χειρόγραφα του. Αυτή την εποχή ξεκινά επίσης να εργάζεται πάνω στη Θεία Κομωδία.
Για ένα διάστημα συμφιλιώθηκε με τους Γιβελίνους εναποθέτοντας τις ελπίδες του στον ερχομό του Ερρίκου Ζ' της Γερμανίας, ο οποίος πολιορκούσε την Ιταλία. Ο Ερρίκος Ζ' επιτέθηκε και στην Φλωρεντία, όπου κατάφερε να νικήσει τους Μαύρους Γουέλφους. Ο θάνατος του όμως το 1313 στερεί από τον Δάντη τη δυνατότητα να επιστρέψει στη Φλωρεντία.
Το 1315 δόθηκε αμνηστία στους εξόριστους Γουέλφους, υπό τον όρο όμως πως θα παρουσιάζονταν δημόσια ομολογώντας πως έσφαλαν. Ο Δάντης αρνήθηκε να δεχτεί κάτι τέτοιο και χαρακτηριστικά έγραψε: "Δεν είναι αυτός ο δρόμος για να γυρίσω στην πατρίδα, αν μπορέσετε να βρείτε άλλον τρόπο πιο σύμφωνο με την τιμή και τη δόξα του Δάντη, θα έρθω με βήματα γοργά".
Τα τελευταία χρόνια του Δάντη πέρασαν χωρίς ιδιαίτερες κακουχίες, στη αυλή του άρχοντα της Ραβέννας Guido Novello. Εκεί τον επισκέπτονταν οι γιοί του και οι φίλοι του, ενώ ο ίδιος αφοσιώθηκε σε επιστημονικές μελέτες. Στην πόλη της Ραβέννας ολοκλήρωσε και την Θεία Κομωδία.
Γυρνώντας από τη Βενετία όπου βρισκόταν μαζί με επίσημη αποστολή του ηγεμόνα της Ραβέννας, ο Δάντης αρρώστησε και τελικά πέθανε στις 14 Σεπτεμβρίου του 1321. Τον έθαψαν με τιμές στον Άγιο Πέτρο όπου βρίσκεται έως σήμερα ο τάφος του.
[Επεξεργασία] Εκπαίδευση
Λίγα είναι γνωστά για την εκπαίδευση του Δάντη. Είναι κοινή εκτίμηση πως του παρασχέθηκε ιδιωτικά. Εικάζεται πως πρέπει να ήρθε σε επαφή με την ποιητική σχολή της Σικελίας. Αποδεδειγμένος είναι ο θαυμασμός του Δάντη για τον Βιργίλιο. Στην Θεία Κωμωδία, που αποτελεί εκτός των άλλων και σημαντική βιογραφική πηγή, ο Δάντης γράφει για τον Βιργίλιο:
- [...] Εσύ είσαι κι ο ποιητής κι ο δάσκαλός μου, εσύ είσαι και ο μόνος οδηγός που επήρα στην όμορφη γραφή που ετίμησέ με. (Κόλαση, Τραγούδι Α', στ. 85)
Υποθέτουμε γενικά πως ο Δάντης αποτελούσε έναν διανοούμενο της εποχής του και πως τον χαρακτήριζε ένα ισχυρό πάθος για τις επιστήμες και τη λογοτεχνία. Σε ηλικία 18 ετών, γνώρισε τους Guido Cavalcanti, Lapo Gianni, Cino da Pistoia και Brunetto Latini, με τους οποίους οργάνωσε το λογοτεχνικό ρεύμα Dolce Stil Nuovo (μφ. Ήπιο Νέο Ύφος), το οποίο θεωρείται ιδαίτερα σημαντικό στην ιστορία της Ιταλικής λογοτεχνίας. Ειδικά ο Brunetto Lattini, αποτέλεσε δάσκαλο του Δάντη, ενώ υπάρχει αναφορά στην Θεία Κωμωδια (Κόλαση, Τραγούδι ΙΕ', στ. 82) όπου ο τελευταίος τον ευχαριστεί για όσα του δίδαξε.
[Επεξεργασία] Θεία Κωμωδία
- Κύριο άρθρο: Θεία Κωμωδία
Ο Δάντης ονόμασε αρχικά το έργο Κωμωδία όμως μετονομάστηκε σε Θεία Κωμωδία όταν το αποκάλεσε με αυτό τον τρόπο ο Βοκάκιος το 1555, προκειμένου να δηλώσει την υψηλή ποιητική αξία του.
Το θέμα του έργου είναι το φανταστικό ταξίδι του συγγραφέα στο βασίλειο των νεκρών, με οδηγό τον επικό ποιητή Βιργίλιο και τη Βεατρίκη. Η ιδέα ενός ταξιδιού στον Άδη και στον Παράδεισο είχε ασφαλώς προηγηθεί στην αρχαιότητα τόσο στον Όμηρο με τον Οδυσσέα όσο και στον Βιργίλιο με τον Αινεία. Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη: Κόλαση, Καθαρτήριο και Παράδεισος. Κάθε μέρος περιλαμβάνει 33 ωδές και μία εισαγωγική. Το έργο αντικατοπτρίζει μεταξύ άλλων πολλές αντιλήψεις της μεσαιωνικής φιλοσοφίας.
Στην Κόλαση, η οποία περιγράφεται να έχει κωνοειδή μορφή, ο Δάντης καυτηριάζει όλους τους εγκληματίες και τους πολιτικούς του αντιπάλους εμφανίζοντας τους να βασανίζονται με φρικτό τρόπο.
Στο Καθαρτήριο, περιγράφει πώς – σύμφωνα με τις μεσαιωνικές αντιλήψεις – γίνεται η κάθαρση της ανθρώπινης ψυχής από τις αμαρτίες της πριν αυτή εισέλθει στον Παράδεισο, όπου γίνονται δεκτοί όλοι οι ενάρετοι άνθρωποι.
Τέλος, στον Παράδεισο, ο Δάντης περιγράφει την συνάντησή του με τους Αγίους και τους μεγάλους διανοητές.
Η Θεία Κωμωδία αποτελεί επιπλέον σημαντική προσφορά του Δάντη στη διαμόρφωση της ιταλικής γλώσσας. Ουσιαστικά κατάφερε να συνθέσει τα λατινικά, τα οποία ομιλούνταν από τους μορφωμένους και τη φλωρεντιανή διάλεκτο που μιλούσε ο λαός.
Άλλα έργα του Δάντη περιλαμβάνουν τη Νέα Ζωή (La Vita Nuova), όπου εκφράζει τον έρωτα του για την Βεατρίκη, το Συμπόσιο (Il Convinio) και την πραγματεία Για την ευγλωττία της δημοτικής γλώσσας (De vulgari eloquentia).
[Επεξεργασία] Έργο
- Θεία Κωμωδία (La Divina Commedia):
- Για την ευγλωττία της δημοτικής γλώσσας (De vulgari eloquentia, 1303-1304)
- Μοναρχία (De monarchia, 1313-1318)
- Συμπόσιο (Il Convivio, εκδ. 1490)
- Νέα Ζωή (Vita nuova, εκδ. 1576)
[Επεξεργασία] Πηγές
- Wikisource – Περιέχει τη Θεία Κωμωδία (αγγλικά, ιταλικά, γαλλικά και γερμανικά)
[Επεξεργασία] Σχετικές ιστοσελίδες
- Life And Complete Works Of Dante Alighieri - Format HTML
- "Digital Dante" – Αρχείο αφιερωμένο στον Δάντη και τα έργα του.
- Princeton Dante Project
- Έργα του Δάντη
- 'Δάντης και Βεατρίκη', πίνακας του Henry Holiday
- "Dante Alighieri on the Web" – Περιέχει υλικό για τη ζωή του και το έργο του.
- Stanford Encyclopedia of Philosophy
- Αγγλική μετάφραση της Θείας Κωμωδίας