Dante Alighieri

Van Wikipedia

Dante Alighieri

Dante (oorspronkelijke doopnaam Durante) degli Alighieri (Florence, 14 mei/13 juni 1265 - Ravenna, 13/14 september 1321) was een Italiaanse dichter, schrijver en kortstondig politicus. Zijn voornaamste werk, bekend als La divina commedia (Ned. titel De goddelijke komedie) - een verbeelding van Hel (Inferno), Vagevuur (Purgatorio) en Paradijs (Paradiso) - wordt beschouwd als één van de hoogtepunten van de wereldliteratuur.

Dante leefde in Florence, destijds met 80.000 inwoners na Parijs de grootste stad in Europa en een van de belangrijkste culturele en handelscentra van Europa. Hij werd in 1302, terwijl hij als gezant bij de paus was, uit deze stad verbannen door de Zwarte Welfen, zijn politieke tegenstanders. Dit omdat Dante, als Witte Welf, een mildere politieke koers bepleitte, gericht op een andere verhouding van kerkelijke en wereldlijke macht. Hij pleitte onder meer voor een soort scheiding van kerk en staat en voor herroeping van de Donatio Constantini, een schenking door Constantijn de Grote, na diens bekering, van land aan de bisschop van Rome, die daar een rechtvaardiging van zijn wereldlijke macht in zag. Na een mislukte coup van de Witte Welfen besloten de Zwarte Welfen Dante en zijn familie voor twee jaar te verbannen. Deze straf werd, aangezien Dante bij verstek was veroordeeld, al gauw om gezet in levenslange verbanning.

Zijn leven lang is hij verliefd gebleven op de onbereikbare Beatrice, een getrouwde vrouw die in La divina commedia een belangrijke rol vervult. In Dante's autobiografische geschrift Vita nuova uit c. 1293-94 (geheel gewijd aan deze Beatrice en zijn zuivere, abstracte liefde voor haar) zegt hij dat hij Beatrice slechts twee keer heeft gezien. Dit is zeer onwaarschijnlijk omdat beiden langdurig gelijktijdig in Florence hebben gewoond. Ondanks zijn liefde voor Beatrice was hij vader van meerdere kinderen, van wie Pietro Alighieri de bekendste is.

Dodenmasker (in Palazzo Vecchio, Florence)

Na zijn verbanning zwierf hij door Italië, vooral door het rijkere en beter ontwikkelde noorden. Mede hierdoor werd hij een pleitbezorger voor één Italië, dat toen nog uit talrijke koninkrijkjes bestond. Met name de taal was daarbij een belangrijk middel voor eenheid. La divina commedia is geschreven in de volkstaal, het Toscaans van rond 1307. Deze voorliefde voor de volkstaal is ook de inzet van zijn traktaat De vulgari eloquentia (Over de welbespraaktheid in de volkstaal). Andere werken zijn Monarchia, over het koningschap, Questio de aqua et terra, over de wetenschap, Convivio (Gastmaal), over het genot van de filosofie, en Vita nuova, een lofdicht op Beatrice. Een ander terugkerend thema binnen zijn werk is de eerder genoemde strijd tussen de Welfen en de Ghibbelijnen, wat leidt tot een groot aantal politieke verwijzingen in zijn Divina commedia.

Dante stierf in 1321, als balling, in Ravenna, waar hij begraven ligt. Lange tijd bestond er twist tussen Florence en Ravenna om zijn lijk, maar Dante blijft nu in Ravenna. In Florence is nog altijd een lege graftombe van hem te bezichtigen.

Beroemd citaat: Lasciate ogni speranza, voi ch'entrate (wie hier binnentreedt late alle hoop varen: opschrift bij de poort van de hel, Divina commedia, Inferno, Canto III, regel 9).

De Italiaanse 2-euromunt bevat een portret van Dante Alighieri, getekend door Rafaël.

[bewerk] Muziekwerken geïnspireerd op Dante

Standbeeld van Dante, Uffizi, Florence

Granville Bantock – Dante and Beatrice, poem for orchestra; The Sea Reivers for orchestra en Dante, Tone poem #2
Conrado Del Campo – La divina commedia – El infiero, symfonisch gedicht
Paul Gilson – Francesca da Rimini, oratorium
Enrique Granados – Dante, symphonic poem
Jenó Hubay – Dante-Symfonie, Vita nuova op. 118
Franz Liszt - Dante-Symfonie (S.109) (zie dit artikel in Engelstalige Wikipedia))
Paul Von Klenau – Paolo und Francesca, symphonische Fantasie, en Dante-Symphonie, symfonie nr. 4
Roberto Mancinelli – Paolo e Francesca – Opera
Saverio Mercadante – Francesca da Rimini, Opera
Sergej Rachmaninoff – Francesca da Rimini, Opera
Giacomo Puccini – Gianni Schicchi, Opera
Pjotr Iljitsj Tsjaikovski – Francesca da Rimini, Overture
Riccardo Zandonai – Francesca da Rimini, Opera
Iced Earth - Dante's Inferno
zie ook verwijzingen naar De goddelijke komedie