Zamenhof
El Vikipedio
| Familio Zamenhof |
|---|
 |
| Parencaro de L. L. Zamenhof, la iniciatinto de Esperanto |
|
Idoj de Fabian Zamenhof (1800/1801-1861):
|
| Detaloj kaj fontoj ĉe Familio Zamenhof. |
Zamenhof (ankaŭ Samenhof aŭ Zamenov) estas rara juda familia nomo, kies portantoj plej verŝajne ĉiuj apartenas al la sama familio. La plej konata membro de tiu familio estis L. L. Zamenhof (1859-1917), kiu en 1887 lanĉis la projekton de la internacia lingvo Esperanto.
[redaktu] Etimologio
Pri la etimologio de la familia nomo ekzistas disputoj, kiuj ĉefe temas pri tio, ĉu ĝi devenas de germana familia nomo (Samenhof) aŭ ĉu de rusa (Zamenov).
Nur en la jaro 1804, Rusio kiel la unua lando eldonis dekreton, laŭ kiuj judaj familioj devis elekti aŭ alpreni konstantan familian nomon. Antaŭ tiu tempo, familiaj nomoj ĉe la judoj troviĝis nur malofte kaj ili ne estis konstantaj.
La nomoj de plej multaj judaj familioj devenas de nomoj de urboj, stratoj, domoj ktp., en kiuj la familio foje vivis. Ĉar en la mezepoko multaj judoj vivis en Germanio, la plejmulto de la judaj familioj estas germandevenaj.
L. L. Zamenhof en sia letero al la Berlinaj Esperantistoj mem konstatis, ke lia nomo havas devenon germanan. Pro tio, kaj ankaŭ pro aliaj kialoj, ŝajnas esti neprobabla la alia teorio pri la rusa deveno de la familia nomo, laŭ kiu oni opinias ke ĝi devenas de la rusa vorto zamena = interŝanĝo, transformiĝo, kun familinoma finaĵo -ov.
En Germanio ekzistas du vilaĝoj, kies nomo similas al tiu de Zamenhof. Temas pri Samhof sur Danubo (apud Ingolstadt en Bavario) kaj Samhof ĉe Wolfsegg (apud Ravensburg en Virtembergo). Laŭ Stephen Zamenhof, usone loĝinta nevo de L. L. Zamenhof, la nomo de lia avo Marko Zamenhof estis skribata Markus SAMENHOF kaj judpola historiisto en Usono diris al li, ke lia familio antaŭ ol formigri al Rusio vivis en urbeto Samenhof en Bavario. La nomo laŭ li do estas sendube germana, ne rusa.
La modifon de Samhof al Samenhof klarigas tio, ke en la germana Same signifas semo kaj Hof signifas korto, sed por semo ekzistas en la germana ankoraŭ alia vorto: Samen. Tiun vorton oni kutime uzas por fari kunmetaĵojn, do laŭ tiu modelo ankaŭ kreiĝis la familia nomo Samenhof.
[redaktu] Familianoj
La plej malnova konata ano de la familio Zamenhof estas Fabian Zamenhof, kiu naskiĝis en 1800 aŭ 1801, verŝajne en Grodno en la hodiaŭa Belarusio. Sub la influo de la Haskala-skolo, juda kleriga kaj asimiliga movado, li okupiĝis kiel instruisto de lingvoj. Lia idaro ampleksas kelkdekon da aliaj personoj, de kiuj pluraj okupiĝis pri lingvistiko aŭ medicino. Lia nepo kaj verŝajne plej konata membro de familio Zamenhof - L. L. Zamenhof, la iniciatinto de la planlingvo Esperanto - studis medicinon en Varsovio, sed post la publikigo de Esperanto pli multe okupiĝis pri la rilataj lingvistikaj aferoj.
Ĉiuj tri gefiloj de L. L. Zamenhof estis mortigitaj de la nacisocialismaj okupantoj: lia filo Adamo estis mortpafita jam en 1940, la du filinoj, Lidja kaj Sofia, estis murditaj en la gasĉambro de Treblinka en 1942. Lia nepo Louis-Christophe Zaleski-Zamenhof, filo de Adam, nun vivas en Francio.
Preskaŭ kompleta listo de la plej konata branĉo de familo Zamenhof - la idoj de Fabian Zamenhof - troviĝas en la dekstra tabelo, kun ligiloj al artikoloj kun pli detalaj informoj pri la unuopaj familianoj.
[redaktu] Referencoj
Pri la membraro kaj deveno de la familio Zamenhof aperis pluraj publikaĵoj - libroj, artikoloj en revuo kaj interreto:
- Galerio de Zamenhofoj. Edvardo Wiesenfeld. 1925, 40 paĝoj kaj 19 fotoj.
- La familio Zamenhof. Zofia Banet Fornalowa. Kompleta verko pri ĉiuj Zamenhofoj, postparolo de Giorgio Silfer, eldonis LF-koop, 2000.
- Kiel estis nomata Zamenhof? N. Z. Maimon
- Nekonataj faktoj pri la Zamenhofa familio, Zbigniew Romaniuk (artikolo aperinta en La Ondo de Esperanto)
- Zoja Miĥajlovna Zamenhof. Pri la geparencoj de L. L. Zamenhof en Rusio.
- Zamenhof - pola kuracisto, Jan Stanisław Skorupski
