سرزمین کردستان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

برای معانی دیگر نام کردستان، به کردستان رجوع نمائید.

سرزمینی که کردها در آن زندگی می‌کنند کردستان (به کردی: Kurdistan) نام دارد. کردستان نام یکی از ایالات ایران بوده است که در جنگ چالدران بین نیروهای شاه اسماعیل اول صفوی و سلطان سلیم اول عثمانی در سال ۱۵۱۴ میلادی انجام گرفت و بر اثر شکست ایران، بخشی از کردستان از ایران جدا شد و نصیب عثمانی ‌گردید (کردستان عثمانی).

امپراتوری عثمانی سالها چون ابرنیرویی بر گوشه‌ای از جهان دربرگیرندهء سرزمینهای عربی،آسیای صغیر؛بالکان فرمان‌راندند تا اینکه با پایان جنگ جهانی اول و نابودی امپراتوری عثمانی متصرفات آن: (کردستان عثمانی)، سرزمینهای عربی، آسیای صغیر و بالکان تدريجا مستقل گرديدند.

(کردستان عثمانی)، در نقشهٔ جغرافیای امروزی در سه کشور ترکیه، عراق، و سوریه قرار می‌گیرد. (البته در این کشورها هم همه نواحی «کردی» کاملاً کردنشین نیستند و اقوام غیرکرد هم در آن سرزمین‌ها سکونت دارند.

[ویرایش] جغرافیا

این سرزمین بخش‌های گسترده‌ای از جنوب شرقی و شرق ترکیه، شمال و شمال شرقی عراق، غرب و شمال غربی ایران و نیز شمال شرقی سوریه را شامل می‌‌شود که عمدتاً کوهستان‌های مرتفع با کوه‌های سر به فلک کشیده می‌‌باشد. مساحت و جمعیت ساکنان این منطقه به طور تقرییبی 30 میلیون نفر در محیطی به وسعت 190000 کیلومتر مربع می‌‌باشد. اما برخی جمعیت و مساحت آن را 40 میلیون نفر در محیطی به وسعت کشور فرانسه (km² 543 965) تخمین می‌‌زنند.

منطقه کردنشین

ناحیه زیست کردها عمدتاً کوهستانی است که از شرق به وسیله دامنه‌های شرقی کوه‌های زاگرس به دریاچه ارومیه منتهی می‌شود. از این قسمت به طرف جنوب و حد فاصل همدان و سنندج امتداد می‌‌یابد. در طرف جنوب هم بعد از دور زدن کرمانشاه و کرکوک به موصل ختم می‌شود. از شمال به طرف ماردین , ویران شار و اورفه امتداد یافته , آن گاه از شما به طرف ملاطیه و حوزه رود فرات می‌رود تا به کمالیه میرسد. در قسمت‌های شمالی کردستان محدود به کوهستانهای مرگان داغ و هارال داغ است که به طرف ارزنجان و ارزروم امتداد یافته و تا کوههای آرارات پیشرفته که مرز طبیعی بین ترک‌ها در شمال و کردها در جنوب به شمار می‌رود.البته بسیارند کردهایی که در خارج از این محدوده بیان شده زندگی می‌کنند اما در آن مناطق در اقلیت هستند. مناطق کردها اگر چه کوهستانی است اما همین مناطق کوهستانی دارای دره‌های وسیع و حاصلخیزی نیز می‌‌باشد. کوههای این منطقه در زمستانها پوشیده از برف است و در تابستانها با آب شدن برفها به مانند فرشی سبز رنگ از زیباترین مناطق دیدنی جهان می‌‌شود. چراگاه‌های آن که در دورانهای دور پرورش دهنده اسب‌های مادی بوده‌اند امروزه نیز برای چرای گوسفندهای عشایر و ایلات کرد از اهمیت به سزایی برخوردارند. به طور کلی از بدو تاریخ کوه‌های بالای میانرودان مسکن و جایگاه مردمی بوده است که با امپراتوری‌های جلگه‌ها یعنی امپراتوری‌های بابل و آشور و گاه آنها را شکست می‌‌داده‌اند .

[ویرایش] در عراق

شامل استان‌های اربیل (هه ولیر)، سلیمانیه، دهوک، بخش اعظم استان‌های دیاله و تأمیم (کرکوک) و قسمت‌هایی از استان نینوا (موصل) می‌‌باشد. کردها حکومت خودگردان خود را به طور رسمی اداره می‌‌کنند.

[ویرایش] در ترکیه

شامل بخش‌های وسیعی از شرق و جنوب شرقی این کشور در مجاورت با کشورهای ایران، ارمنستان، عراق و سوریه می‌‌شود که مجموعا استان‌های زیادی را در بر می‌‌گیرد؛ از جمله استان های:

آدیامان، آغری، باتمان، بینگول، بتلیس، دیاربکر، الازیغ، ارزنجان، غازی عینتاب،گوموش‌خانه، حکاری، قارص، ملطیه، ماردین، شانلی‌اورفه، صرت، شیرناق، تونجلی، وان...

گفتنی است که به غیر از این استان ها، استان‌های دیگری نیز هستند که تنها بخشی از آنها کردنشین می‌‌باشد.

[ویرایش] در ایران

بخش‌های کردنشین ایران از شمالی‌ترین نواحی استان آذربایجان غربی شروع می‌‌شود و با در بر گرفتن نیمه مرزی و غربی این استان، دیگر استان‌های مرزی غرب ایران یعنی استان کردستان، کرمانشاه، ایلام و نواحی مرکز ،شمال غرب و غرب ِلرستان را شامل می‌‌شود.