პორტუგალია

ვიკიპედიიდან

პორტუგალია

	პორტუგალიის გერბი
(დეტალურად)	(სრული ზომა)

დევიზი: არა აქვს

სახელმწიფო ენა

პორტუგალიური

დედაქალაქი

ლისაბონი

პრეზიდენტი

ანიბალ კავაკუ სილვა

პრემიერ-მინისტრი

ჟოზე სოკრატესი

ფართობი
- ხმელეთი
- ზღვა

სიდიდით 109-ე
92,391 კვ.კმ
0,5%

მოსახლეობა
- რაოდენობა
- სიმჭიდროვე

სიდიდით --ე
10,524,000
114/კმ²

ვალუტა

ევრო (EUR)

დროის ზონა

დზკ +0 (ზდ +1)

სახელმწიფო ჰიმნი

- A Portuguesa

ინტერნეტის დომენი

.pt

სატელეფონო კოდი

351

[რედაქტირება] სახელწოდება

ოფიციალური: ქართულად - პორტუგალიის რესპუბლიკა; პორტუგალიურად - Portugal; República Portuguesa.
ეტიმოლოგია - სახელი მომდინარეობს ქალაქ პორტუსაგან, რომლის ძველი ლათინური სახელია Portus Galle, ანუ “გალების (ძველი კელტური ტომის) ნავსადგური”. რომაელები ამ ქვეყანას ლუზიტანიას უწოდებდნენ.
ქვეყნის კოდი - PT.

[რედაქტირება] გეოგრაფია

ქვეყანა დასავლეთ ევროპაში, პირენეის ნახევარკუნძულზე. სახმელეთო საზღვარი აქვს ესპანეთთან.

ფართობი - 92.100 კვ.კმ.
ბუნება: უმაღლესი მწვერვალი - პონტა დუ პიკო (აზორის კ-ებზე) 2.351, მალიაო და ეშტრელა 1.991; მდინარეები (კმ) - დუერო 195 (სულ 895), ტეჟუ 217 (სულ 1.007); ტბა - ბარაჟემ-დუ-სანტა კლარა; კუნძულები (კვ.კმ) - აზორის კუნძულები 2.247 (მათ შორის: სან-მიგელი 747), მადეირა 794; კლიმატი - ოკეანური (ატლანტიკური).
ბუნებრივი რესურსები - თევზი, ტყეები, ვოლფრამი, რკინის მადანი, ურანი, მარმარილო, სასოფლო-სამეურნეო მიწები, ჰიდროენერგია.

[რედაქტირება] სახელმწიფო

პოლიტიკური სისტემა - რესპუბლიკა.
სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი ჟორჟი სამპაიო (Jorge SAMPAIO, 1996).
საკანონმდებლო ორგანო - ერთპალატიანი პარლამენტი (230 წევრი).
ადმინისტრაციული დაყოფა. პორტუგალიის რესპუბლიკის შემადგენლობაში შედის 5 პროვინცია (distrito) - ალენტეჟუ, ალგარვი, ცენტრი, ლისაბონი და ტეჟუს ველი, ჩრდილოეთი და 2 ავტონომიური რაიონი (região autónoma) - აზორის კუნძულები და კუნძული მადეირა.

ყოფილი კოლონიები. ბრაზილია – 1822-მდე; გოა – ანექსირებულ იქნა ინდოეთის მიერ 1962 წელს; გვინეა-ბისაუ – 1974-მდე; მოზამბიკი, კაბო-ვერდე, სან-ტომე და პრინსიპი, ანგოლა და კაბინდა – 1975-მდე; ტიმორი ანექსირებული იქნა 1976 წელს; მაკაო – 1997 წლამდე.

[რედაქტირება] დემოგრაფია

მოსახლეობა - 10.102 ათასი (2003), მათ შორის 99,4% პორტუგალიელები.
ენა - პორტუგალიური.
რელიგია – კათოლიციზმი.
ქალაქები (ათ.) - ლისაბონი (559, აგლომ. - 2.618), პორტუ (264, აგლომ. - 1.213), ამადორა (176), ბრაგა (114), სეტუბალი (114), კოიმბრა (103), ფუნშალი (103).

[რედაქტირება] ეკონომიკა

პორტუგალია განვითარებული ინდუსტრიულ-აგრარული ქვეყანაა, ე.ე.პ. მოცულობით (109 მლრდ $) მას მსოფლიოში 34-ე ადგილი უკავია.

ე.ე.პ. სტრუქტურა (%) - სოფლის მეურნეობა - 4, მრეწველობა - 36, მომსახურება - 60;
ე.ე.პ. (1 სულზე) - 11.010 $.
ექსპორტი - ტანსაცმელი, ფეხსაცმელი, პორტვეინი და ღვინოები, თევზის კონსერვები, მანქანათმშენებლობის პროდუქცია.
ბიუჯეტი - 45,000 მლნ $.
ვალუტა - ევრო (EUR); 2002 წლამდე ესკუდო.

[რედაქტირება] ისტორია

1926-74 წლებში ქვეყანას მართავდნენ დიქტატორები, მხოლოდ რევოლუციის შედეგად გახდა შესაძლებელი დემოკრატიული მმართველობის შემოღება. 1986 წლიდან ევროპის კავშირის წევრია.

[რედაქტირება] მემკვიდრეობა

არქიტექტურა - იერონიმიტების მონასტერი და ბელემის კოშკი ლისაბონში, ევორას, გიმარაიშის და პორტუს ისტორიული ცენტრები; ალტო დოურუს მეღვინეობის რეგიონი, ქალაქი ანგრა დუ ეროისმუ (აზორის კუნძულებზე), ალკობასას და ბატალიას მონასტრები;
ლიტერატურა - პორტუგალური ეპოსი: ლუზიადა (1572).

[რედაქტირება] ცნობილი პორტუგალიელები

მოგზაურები - ვასკო და გამა, ფერნანდო მაგელანი,
ფილოსოფოსი - ურიელ აკოსტა,
მწერლები - ლუიშ დე კამოენში, ესა დი კეიროში, ფერნანდო პესოა, ჟოზე სარამაგო
სპორტსმენები - ეუსებიო, ლუიშ ფიგუ,
პოლიტიკოსები - ანტონიო სალაზარი, მარიუ სოარეში.

ევროპის ქვეყნები
ავსტრია \| აზერბაიჯანი \| ალბანეთი \| ანდორა \| ბელგია \| ბელარუსი \| ბოსნია და ჰერცეგოვინა \| ბულგარეთი \| გერმანია \| დანია \| დიდი ბრიტანეთი \| ესპანეთი \| ესტონეთი \| ვატიკანი \| თურქეთი¹ \| ირლანდია \| ისლანდია \| იტალია \| ლატვია \| ლიტვა \| ლიხტენშტაინი \| ლუქსემბურგი \| მაკედონია \| მალტა \| მოლდოვა \| მონაკო \| ნიდერლანდები \| ნორვეგია \| პოლონეთი \| პორტუგალია \| რუმინეთი \| რუსეთი¹ \| საბერძნეთი \| სან-მარინო \| საფრანგეთი \| საქართველო \| სერბია \| მონტენეგრო \| სლოვაკეთი \| სლოვენია \| სომხეთი \| უკრაინა \| უნგრეთი \| ფინეთი \| ყაზახეთი¹ \| შვეიცარია \| შვეცია \| ჩეხეთი \| ხორვატია
დამოკიდებული ტერიტორიები: გერნსი \| გიბრალტარი \| კუნძული მენი \| ფარერის კუნძულები \| ჯერსი
¹ ნაწილი აზიაშია