Şerê cîhanî yê duyemîn
Ji Wîkîpediya
Tabloya Naverokê |
[biguherîne] Puxte
[biguherîne] Ewropa
Di 1'ê rezberê, 1939, Elmanyayê Nazî, Adolf Hitler bi peymanaka Rûsya va êrîşa Polonya kir. 3'ê rezbêrê de Brîtanya û Fransa ji Elmanya re qada şerê kir. Elmanya ji nişka ve Polonya, Norwec, Holanda, Belçîka û Fransa 1940an de, Yûgoslaviya Yewnanîstan jî 1941an de dagirkirin. Di havînê 1941an de Elmanya êdî Fransa û bi piranî Ewropaya Rojhelat dest xwe xistî bû. Hitler çi qas xwest ku Brîtanya dagir bike jî, ji bo Royal Air Force benderên Elmanya bombe baran kirin, na kanî dest pê bika.
22'ê pûşperê, 1941an de Hitler bi surprîzî dest bi Operasyona Barbarossa, ango dagirkirina Rûsya kir. Elmanya di dawîya 1941an de heta ber Moskova hat. Lê, paş re di Parastina Stalîngradê de bin ket û paş de vekêşîye. Artêşa Sor heta Berline pey artêşa Elmanya çû û talî di 30 nîsanê, 1945an de Elmanya bi temamî bin xist.
Wê demê de Dewletên Hevalbendî 1943an de Îtalya 1944an de Fransa li dagirkirna Elmanya filitand û li Berlînê gehîşte Rûsya.
Dema Şerê cîhanî yê duyemîn de 4 milon Cû di Cenosîdê(Jenocide) de hat kûştin.
[biguherîne] Asya û Pasîfîk
Japonya di 7'ê tîrmehê, 1937an de êrîşa Çînê kir. Di 7'ê barfenbarê, 1941an de Japonya êrîşa Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê kir.
6'ê gelawêjê, 1945an de Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê bomba atomê avêta Hiroşima û 9'ê gelawêjê jî Nagasakî. Di 15'ê gelawêjê de Japonya radest bû.
[biguherîne] Dawî
Di wê Şerê de 62 milon kes mir.
[biguherîne] Berê Şerê, Sedeman Şerê
[biguherîne] Kronolojîya Şerê
[biguherîne] 1939
[biguherîne] 1940
[biguherîne] 1941
[biguherîne] 1942
[biguherîne] 1943
[biguherîne] 1944
[biguherîne] 1945
[biguherîne] Mirîn, Winda
[biguherîne] Encama Şerê
Ev gotar şitlek e.
- Ev gotar hîn nû ye, ne temam e. Wekî şitleke darê ye. Heke tu binivîsî, tu yê vê darê mezin bikî û dê gelek guliyên nû xwe jê berdin. Çawa?
- Eger tu bixwazî binivîsî, biçe ser « biguherîne».
