List vun plattdüütsche Vörnaams
Vun Wikipedia
List vun plattdüütsche Vöörnaams Hier staht plattdüütsche Vöörnaams in, de in den Noorden vun Düütschland vörkamen sünd oder ok noch vörkaamt.
Inholtsverteken |
[Ännern] Ünnerdelen
Plattdüütsche Vörnaams könnt indeelt weren in dree Gruppen:
- An un for sik plattdüütsche Vörnaams
- Vörnaams ut Oostfreesland (un Grunneng)
- Vörnaams ut Noordfreesland oder annere freesche Kuntreien
[Ännern] An un for sik plattdüütsche Vörnaams
De Vörnaams, de an un for sik plattdüütsch sünd, hefft tomeist besunnere Egenoorden. Dorto höört:
- Faken stickt achter enen plattdüütschen Namen en Naam ut de Bibel (Becke: Rebekka; Lieken: Elisabeth) oder en olen germaanschen Naam (Tölke: Barthold; Gerke: Gerhard).
- Bi dat Ummuddeln in enen plattdüütschen Naam, warrt de Naam, de dorachter steken deit, afkört. Ut Johannes warrt Johann un ut Johann warrt Jan. Ut Rebekka warrt Becke, ut Wobeta Beta, ut Margarethe warrt Meta. Dat lett, as wenn de Plattdütschen mundfuul weren.
- De korten Naams kriegt faken noch wat anbackt. Dat is en Suffix. Dat gifft verscheden Oorden vun Suffixen:
- Dat Diminutiv-Suffix (Anbacksel) maakt den Namen wat lütter. Dor warrt denn sotoseggen en Smusenaam för lüttje Gören vun. Ganz begäng sünd de Anbacksels -ke, -ike un -je. Up düsse Oort warrt ut Wiebe Wiebke, ut Hille Hilke un ut Grete Gretje.
- Dat Feminin-Anbacksel gifft an: Hier geiht dat üm en Deern. Bi Nomen kennt wi de Feminin-Suffixen -sch, -sche oder -in (Lehrer/Lihrer: Lehrersch/Lehrersche/Lihrersch/Lihrersche/Lehrerin/Lihrerin; Paster/Pastoor/Pastuur: Pastersch/Pastersche/Pastoorsch/Pastoorsche/Pastuursch/Pastuursche; Schriever: Schrieversch/Schrieversche/Schrieverin). Bi Naams gifft dat as Feminum-Suffix dat Anbacksel -el. So warrt ut Heye Heyel, ut Womme Wommel oder Wömmel, ut Hibbe Hibbel.
- Gor nich so roor sünd Vörnaams, de bi Jungs un bi Deerns bruukt warrt (Engel, Kassen, Alfke)
[Ännern] Vörnaams ut Oostfreesland, Rüstringen, Stadland un Wursten
De Vörnaams, de in Oostfreesland, Rüstringen etc. begäng sünd oder weren, hefft jem ehr Wuddeln sachs mehr in de freesche Spraak. In Oostfreesland geev dat bavenhen en starken Indruck vun de nedderlannsche Spraak her. Dat fallt up, wo faken dor de Jungsnaams mit -o ennt un de Deernsnaams mit -a. Dat lett, as wenn düsse -a un -o Anbacksels sünd, wo mit angeven warrt, dat hier en Jung oder en Deern is (Feminin-Suffix un Maskulin-Suffix). Man mööglicherwies sünd dat ok Diminutiv- Suffixen. Bi de Naams ut de olen freeschen Kuntreien buten Oostfreesland (Stadtland, Rüstringen, Wursten) fallt up, dat de dat anbackte -o nich kennt. Tomeist ennt se up kort -e. Överhaupt sünd düsse freeschen Naams kort. Ok dat Suffix -ke schient se nich to kennen. So kann een seggen: De oostfreeschen Naams kann en an dat anbackte -o rutfinnen, de annern freeschen Naams an dat -e.
[Ännern] Vörnaams ut Noordfreesland
De Vörnaams ut Noordfreesland hefft nu wedder mit den Infloot vun de däänsche Spraak to kriegen. So gifft dat Naams, de ut de däänsche Spraak övernahmen sünd, as Bendix, Brar, Roluf oder Jens. Anners welk sünd ok ut de däänsche Spraak nahmen un hefft den en plattdüütsch Anbacksel kregen. So is dat bi Sönke ween. Man allerhand Naams sünd meist övereen mit de oostfreeschen Naams, man blot, dat se en anner Enn hefft. Dat is antonehmen, datt düsse Naams ole freesche Naams sünd un nich ut anner Spraken övernahmen un torechtmuddelt.
[Ännern] List vun an un for sik plattdüütsche Vörnaams
[Ännern] Vöörnaams för Jungs
Ahlert; Albert; Alfke; Arent; Arnd (ok Arndt schreven); Arp; Asmus; Bendix; Benedix; Berend oder Behrent; Beneke; Bohl; Bohlke oder Bolke oder Bölke; Borchert; Borries oder Börries; Boschen; Boske; Brüne; Carsten oder Karsten oder Kersten; Caspar; Claus (ok Klaus), Clawes oder Klaas; Cord; Dankert; Diedrich; Dierk oder Diriek oder Dierich; Drees; Drewes; Ebert oder Evert; Eddingh; Eggerich; Eggert; Ehler; Eibe; Eide; Eike oder Eiko; Eilert oder Elert; Elleke; Engelke; Erp; Eymer; Fedder; Ficke; Fiete; Frerich oder Freerk oder Früderk; Gädje oder Gätje; Garlich; Gerd; Gerke, Gercke oder Gehrke; Gevert oder Gefert; Giesecke; Görd; Gootje; Gorch; Hacke oder Hake; Hanneke; Harjes oder Harje oder Harrier oder Harger; Harm oder Harmen oder Hermen; Hemke; Henneke; Hilman; Hinrick, Hinrich oder Hinnerk, ok Henrich oder Hinderk; Jan oder Johann; Jobs; Jörn oder Jürn; Lammert; Leefke; Leefert; Liborius; Lübben; Lüdecke oder Lüdeke, ok Lüdicke; Lüder oder Lüer (ok Lür, Lüür oder Lühr schreven); Mangels; Marten; Meenke oder Menke; Meimer; Meinert; Melchert; Mewes; Michel; Moritz; Nickel; Oelfke; Oltger; Oltmann; Raetje; Reinke; Renke; Röbke oder Röpke; Schweder; Seba, Seband oder Sebandh; Segebade; Segelke; Steffen; Stoffer; Striver; Tanger; Tetje, ok Tettje un Tetsche; Tewes, ok Tews; Tietje; Tilemann; Till; Timann; Tjark; Tölke; Töns oder Tönnies oder Tonies; Uwe; Wendel; Wessel; Weyert; Wigbold; Wilken; Willem; Wilm; Windeler; Wirich; Wyrick; Wöltje
[Ännern] Vöörnaams för Deerns
Ahlheit; Aline; Alfke; Alke oder Alcke, ok Alecke un Alike; Anke; Antje, Becke oder Becka oder Beke; Beta (Vörnaam); Beetjen oder Beetje; Depke; Dörte; Drutke; Elke; Engel; Engeline;Gebbecke oder Gebbeka oder Gebecka oder Gebke; Goebecke; Gesa; Gese; Gesche; Gesine; Göste; Greth, Grete, Gretje oder Gretjen oder Greetke; Hede; Heike; Heil oder Heihl; Hemcke; Henrike; Hibbel; Hilke; Hilla oder Hille; Höpke; Iken; Ilsebe; Imke oder Imecke; Julke; Käthe; Künnecke; Leevke oder Levke, ok Lefke; Lieken oder Lüke, Lucke oder Lücke; Maike oder Meike; Meta oder Metta; Metje oder Metke oder Mette; Neele; Pellcke oder Pölke; Reke; Ripke; Silke; Sünne oder Sünje; Synke; Taupke; Theile; Tine; Tipke; Tobeta; Trina oder Trine un Trientje; Wiebke; Wiete; Wobeta oder Wubbeta; Wömmel oder Wommel; Wübke oder Wubke oder Wübbecke oder Wubbeke; Wunneke oder Wünneke
[Ännern] List vun freesche Vörnaams ut Oostfreesland, Rüstringen, Wursten un Stadland
[Ännern] Vörnaams för Jungs
Abbo; Adde; Aeilt; Boke; Bonno; Dide oder Didde; Ede; Edzard; Elck; Enno; Esdert; Ficke; Focke; Fokko; Gerrit, Grete; Habbo; Heiko; Jabbo; Keno; Lubbe, Lübbe oder Lübben; Meme; Manno; Menno; Meenhard; Naneke; Nannen; Nunne; Obbo; Ocko oder Okko ; Ommo, ok Omko un Omke, Onno; Remmert; Sibet; Siebo; Siemen; Sievert; Tammo; Tede; Temme; Tjarko; Ubbo; Weert; Willko
[Ännern] Vörnaams för Deerns
Aaltje; Alste; Antje; Dirkea; Eske; Famke; Femke; Frauke; Gebbina; Gebkea; Gesina; Greta; Engelina; Fenna; Hiske; Hiskea; Jenna; Kea; Okka; Rabea; Sina; Tabea; Talea; Tjalda; Tjaldina; Töbke;
[Ännern] List vun Vörnaams ut Noordfreesland
[Ännern] Vörnaams vun Jungs
Agge; Arfst; Bahne; Bendix; Bleick; Boy oder Boye; Brar oder Broder; Bunde; Eben; Edleff; Erk; Frederick; Gerret; Gerrit; Harck; Harre; Hauke; Hay oder Haie; Hummer; Ingwer; Ipke; Jens; Jung; Kai un Kay; Ketel; Leve; Ludde; Marten; Momme; Nahmen; Nanning; Nickels; Numen; Ocke; Pay; Rickert; Rickmer; Rörd; Roluf; Schwenn, Sönke oder Söhnke; Tade, Tay; Theide; Tücke; Tye; Volquart; Wencke
[Ännern] Vörnaams vun Deerns
Elsebe; Erkel; Eye; Göntje; Inge; Inken; Karstina; Keike;Kerrin; Krassen; Kreske; Maiken; Matje; Ohse; Sywen; Vollich; Wehn; Wencke
[Ännern] Böker
- Kurt Entholt, Oberneuland, Bremen, 1980³ (Mit ole Inwahnerlisten mit de Naams vun de Dörpslüde ut dat 16. bit 19.Jahrhunnert)
- Hermann Frese, Habenhausen, Bremen, 1986 (Mit ole Inwahnerlisten mit de Naams vun de Dörpslüde vun dat 17. bit 19.Jahrhunnert)
- Hermann Frese, Alt-Arsten, Bremen, 1987 (Mit ole Inwahnerlisten)
- Historische Gesellschaft des Künstlervereins (Rutgever), Bremische Biographien des 19. Jahrhunderts, Bremen 1912, Faksimile 1976
- Müller, Hartmut (Rutgever): Peter Koster, Chronik der Kaiserlichen Freien Reichs- und Hansestadt Bremen 1600-1700, Bremen 2004, ISBN 3-86108-687-5
- Marcus Petersen, Kirchenschätze auf Pellworm (Mit Listen vun ole Naams up de Insel), Niemünster, 1983 ISBN 3-529-02671-9
- Georg Quedens, Inseln der Seefahrer; Sylt, Amrum, Föhr und die Halligen (Mit ole Naams vun Seefahrers vun düsse Inseln), Hamborg, 1996
- Friedrich Wagenfeld, Bremen's Volkssagen, nee rutgeben vun F. Hucker, Bremen, 1996, ISBN 3-86108-121-0
