Austronesische talen
Van Wikipedia
 |
Tabel in uitvoering: 10 van de 1268 talen zijn nog niet in de tabel verrekend. |
| Austronesische taalfamilie | |
|---|---|
| Talen | 1258 |
| Waarvan uitgestorven | 20 |
| Onderfamilies (takken) | 12 |
| Onderdeel van | talen |
| Aantal onderdelen van die familie | 108 |
| Landen en territoria |
Indonesië, Madagaskar, Mayotte, Comoren, Réunion, Nederland, Oost-Timor, Australië, Papoea-Nieuw-Guinea, Fiji, Nauru, Nieuw-Zeeland, Vanuatu, Verenigde Staten, Frans-Polynesië, Cookeilanden, Chili, Tonga, Wallis en Futuna, Micronesia, Salomonseilanden, Tuvalu, Kiribati, Samoa, Amerikaans-Samoa, Tokelau-eilanden, Niue, Canada, Guam, Noordelijke Marianen, Palau, Suriname, Frans-Guyana, Maleisië, Singapore, China, Frankrijk, Libië, Saoedi-Arabië, Thailand, Vietnam, Jemen, Cambodja, Cocoseilanden, Christmaseiland, Filipijnen, Bahrein, Brunei, Myanmar, Verenigde Arabische Emiraten, Verenigd Koninkrijk en Taiwan |
| Aantal landen en territoria | 52 |
| Werelddelen | Azië, Afrika, Europa, Oceanië, Noord-Amerika, |
| Sprekers | > 311 140 903 |
| Gem. aant. sprekers per taal | 247 723,65 |
| Gem. aant. sprekers per tak | 25 928 408,58 |
| Bekende dialecten | 1877 (inclusief subdialecten) |
| Gem. aant. bekende dialecten per taal | 1,49 (inclusief subdialecten) |
| Gem. aant. bekende dialecten per tak | 156,17 |
| Meestgesproken taal | Javaans (75 508 300 sprekers) |
| Tak met meeste sprekers | Malayo-Polynesische talen (> 310 876 354) |
| Tak met meeste talen | Malayo-Polynesische talen (1248) |
| Tak met meeste subtakken | Malayo-Polynesische talen (23) |
| Gem. aant. subtakken | 5,4 |
| Tak in meeste landen gesproken | Malayo-Polynesische talen (52) |
| Taal in meeste landen gesproken | Westelijk Cham (11) |
De Austronesische talen vormen een taalfamilie, wijdverspreid over de eilanden van Zuidoost-Azië en in de Grote Oceaan (of Pacific) en een aantal talen op continentaal Azië. De tak van de Austronesische talen is qua aantal talen de op één na grootste van 96 families.
Geografische vreemde eend in de bijt vormen de Malagasitalen, gesproken op het Afrikaanse Madagaskar. De classificatie van de Austronesische talen is controversieel. Een invloedrijke benadering onderscheidt twaalf hoofdgroepen. Austronesisch is een van de grootste taalfamilies, zowel gezien het aantal talen (1269 volgens Ethnologue) en sprekers (ca. 270 miljoen) als de geografische verspreiding (van Madagaskar tot Paaseiland). Alleen de familie van de Niger-Congotalen is met 1489 talen groter. Op de derde plaats van de 96 taalfamilies staan de Trans-Nieuw-Guineatalen met 552 talen.
De naam is afkomstig van het Griekse woord "Austronesia", wat "zuidelijke eilanden" betekent.
De Malayo-Polynesische talen zijn verspreid over het enorme gebied dat hierboven beschreven werd. De Malayo-Polynesische talen worden onderverdeeld drie grote subgroepen: het Westers, Centraal en Oosters Malayo-Polynesisch.
De Westelijke groep omvat ongeveer 500 talen op Madagaskar, Maleisië, De Indonesische eilanden, de Filipijnen, delen van Vietnam en Cambodja en het westelijk deel van Nieuw-Guinea. Ook worden twee Micronesische talen tot deze subgroep gerekend: Chamorro en Palauaans.
De Centrale groep met 150 talen (4,5 miljoen sprekers) worden gesproken op de centrale Indonesische eilanden (Timor, Flores en de Molukken).
De Oostelijke groep met meer dan 500 talen (2,5 miljoen sprekers) komen voor op Nieuw-Guinea en de meer dan 10.000 eilanden van Melanesië, Micronesië en Polynesië. De meesten van deze talen vormen een groep die vaak Oceanisch wordt genoemd.
Vergelijkende reconstructies, gesteund door archeologie, hebben aangetoond dat de origine van de taalkundige voorouders van deze talen in zuidoostelijk China lag. Van daar emigreerden ze naar het eiland Taiwan.
Sommige linguïsten menen dat de Taitalen waarschijnlijk binnen een wat uitgebreidere versie van het Austronesisch horen, anderen geven de voorkeur aan indeling bij de Sino-Tibetaanse talen. Weer anderen hebben geprobeerd een relatie aan te tonen tussen de Austronesisch taalfamilie en Austroaziatische taalfamilie, wat resulteert in een overkoepelende "Austrische" taalfamilie. Zowel de voorgenoemde Austro-Taifamilie als de Austrische taalfamilie worden in de taalkundige wereld met kritiek bejegend.
De Malayo-Polynesische talen maken veel gebruik van verdubbeling van woorden om (een vorm van) meervoud aan te geven en alle Austronesische talen hebben een lage entropie. Dat wil zeggen, de frequentie van klanken is vrij repetitief. In veel talen ontbreken ook zogenaamde consonantclusters (zoals bijvoorbeeld str). De meesten hebben ook een beperkte klinkerset, vijf klinkers komt veel voor.
Merk op dat alle niet-Malayo-Polynesische Austronesische talen uitsluitend op het Taiwanese vasteland door Aboriginals wordt gesproken. Op die manier zijn slechts 20 van de 1268 talen niet-Malayo-Polynesisch. Toch worden deze talen, die vóór 2005 samen als Formosaanse talen werden aangeduid, nog in elf onafhankelijke takken verdeeld die qua positionering in de classificatie elk gelijk staan aan de Malayo-Polynesische taalfamilie.
[bewerk] Indeling
- Atayalische talen (2 talen)
- Bununtalen (1 taal)
- Formosaanse talen (2 talen)
- Paiwanische talen (2 talen)
- Malayo-Polynesische talen (1248 talen)
- Bali-Sasaktalen (3 talen)
- Baritotalen (27 talen)
- Celebestalen (114 talen)
- Centraal-Oostelijke talen (708 talen)
- Chamorrotalen (1 taal)
- Gayotalen (1 taal)
- Javaanse talen (5 talen)
- Kayaans-Muriktalen (17 talen)
- Lampungische talen (9 talen)
- Landdajaks-talen (16 talen)
- Madoerese talen (2 talen)
- Maleise talen (70 talen)
- Meso-Filipijnse talen (61 talen)
- Noordelijke Filipijnse talen (72 talen)
- Noordwest-talen (84 talen)
- Ongeclassificeerde talen (4 talen)
- Palauaanse talen (1 taal)
- Punan-Nibongtalen (2 talen)
- Sama-Bajawtalen (9 talen)
- Sumatratalen (12 talen)
- Soendanese talen (2 talen)
- Zuidelijke Filipijnse talen (23 talen)
- Zuid-Mindanaotalen (5 talen)
- Noordwest-Formosaanse talen (1 taal)
- Ongeclassificeerde talen (1 taal)
- Oost-Formosaanse talen (5 talen)
- Centrale Oost-Formosaanse talen (2 talen)
- Noordelijke Oost-Formosaanse talen (2 talen)
- Zuidwest-talen (1 taal)
- Paiwaanse talen (1 taal)
- Puyumatalen (1 taal)
- Puyuma
- Rukaitalen (1 taal)
- Tsouïsche talen (3 talen)
- Kanakanabu
- Saaroa
- Tsou
- Westelijke Vlaktes-talen (2 talen)
- Centrale Westelijke Vlaktes-talen (1 taal)
- Thaotalen (1 taal)
[bewerk] Externe links
- Ethnologue report voor Austronesisch (Engelstalig)
- Vergelijkende woordenlijsten van 330 Austronesische talen (Engelstalig)
| Austronesische talen | |
|---|---|
| <<< Taalfamilies | |
| Atayalische talen | Atayal - Taroko |
| Bununtalen | Bunun |
| Oost-Formosaanse talen | Centrale talen - Noordelijke talen - Zuidwest-talen |
| Formosaanse talen | Paiwanische talen |
| Malayo-Polynesische talen | Bali-Sasak-talen - Barito-talen - Centraal-Oostelijke talen - Chamorro-talen - Gayo-talen - Javaanse talen - Kayaans-Murik-talen - Lampungische talen - Land-Dayak-talen - Madoerese talen - Malayische talen - Meso-Filipijnse talen - Noorderse Filipijnse talen - Noordwest-talen - Ongeclassificeerde talen - Palauaanse talen - Punaans-Nibong-talen - Sama-Bajaw-talen - Celebes-talen - Sumatra-talen - Sundanese talen - Zuiderse Filipijnse talen - Zuid-Mindanao-talen |
| Noordwest-Formosaanse talen | Saisiyat |
| Ongeclassificeerde talen | Ketangalaans |
| Paiwaanse talen | Paiwaans |
| Puyuma-talen | Puyuma |
| Rukai-talen | Rukai |
| Tsouïsche talen | Kanakanabu - Saaroa - Tsou |
| Westerse Vlaktes-talen | Centrale Westerse Vlaktes-talen - Thao |
