Balkan (schiereiland)
Van Wikipedia
| Portaal Zuidoost-Europa |
[bewerk] Geografie
Het Balkanschiereiland vormt het oostelijkste van de drie grote schiereilanden in Europa en werd voor het eerst in 1808 zo genoemd door de Duitse geograaf August Zeune. Het wordt in het noorden begrensd door de rivieren Sava en Donau en in het noordwesten door de lijn Triëst - Ljubljana. Het ontleent zijn naam aan een bergketen in Bulgarije die door de Turken (en inmiddels ook door de meeste andere volken, maar niet door de Bulgaren) Balkan wordt genoemd, wat Bebost Gebergte betekent. De Bulgaren hebben het over het Stara Planina (Стара Планина). Met die aanduiding, die Oude Berg betekent, duiden ze alleen op het gebergte en niet op het schiereiland.
[bewerk] Criteria voor de regio Balkan
Sinds 1808 zijn aan de geografische criteria om de Balkan te begrenzen vele andere toegevoegd, op grond waarvan ook landen als Slovenië en Roemenië soms ten onrechte tot de Balkan worden gerekend. Deze criteria zijn bijvoorbeeld: religie, taal of cultuur en geschiedenis (een langdurige Turkse overheersing tot de vroege 20e eeuw). Sommige landen die als typische Balkanlanden worden gezien voldoen echter niet aan een of meer van deze criteria. De afbakening van de Balkan is al met al een subjectief gegeven geworden, waarbij nog kan worden aangetekend dat menigeen het etiket Balkan negatief interpreteert. Met de vele onderlinge twisten in het gebied, dat van oudsher een etnische lappendeken is, wil men liever niet geassocieerd worden.
[bewerk] Geschiedenis
De Balkan vormt namelijk reeds vele eeuwen de zone waar West en Oost met elkaar botsen. Hier streden de Katholieke Kerk en de Orthodoxe Kerk (Russische en Griekse) met elkaar om uit te maken welke tak nu het ware geloof was. Hier kwam dan door de Turkse veroveringen ook de Islam bij. Daarnaast botsten hier de invloedsferen van Rusland, het Ottomaanse Rijk en het Habsburgse Rijk. Dit leidde begin van de 20e eeuw al tot de zogenaamde Balkanoorlogen, vervolgens werd er ook in WO II fel gevochten. Vijftig jaar keiharde communistische overheersing bevroren vervolgens deze conflicten die na de val van het Ijzeren Gordijn in alle hevigheid weer losbarstte met als gevolg de Oorlogen in Joegoslavië waar ook de buurlanden zijdelings bij betrokken geraakten door de vele vluchtelingen. Naweeën hiervan waren de wrijvingen tussen Macedonië en Griekenland over de naam Macedonië (er bestaat een Griekse provincie Macedonië) en tussen Macedonië en Albanië over de behandeling van de Albanese minderheid in Macedonië. Het laatste onopgeloste Balkanconflict is de Kosovaarse oorlog. Deze ontstond toen de Republiek Joegoslavië (toen nog bestaande uit Servië en Montenegro) Kosovo steeds zwaarder onderdruk zette, of beter gezegd het Albaneze deel van de bevolking. Hierop ontstond een gewapende strijd die ertoe leidde dat de NAVO moest ingrijpen om een totale uitroeiingsoorlog te voorkomen (naar voorbeeld van de etnische zuiveringen door de Serviërs in de burgeroorlog). Sinsdien staat Kosovo onder toezicht van de VN. Tot op heden is men het nog niet eens geraakt over een aanvaardbare oplossing voor alle partijen. In de nasleep van deze crisis valt ook het laatste deel van Joegoslavië uiteen wanneer Montenegro zich na een referendum op 21 mei 2006 onafhankelijk verklaarde.
De volgende landen worden doorgaans tot de Balkan gerekend:
- Albanië
- Bosnië en Herzegovina
- Bulgarije
- Griekenland
- Kroatië
- Macedonië
- Montenegro
- Servië
- Turkije (Europees gedeelte)
