Spoorlijn 29 Turnhout - Tilburg
Van Wikipedia
| Bels Lijntje | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Totale lengte: | 31,135 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aangelegd door: | Grand Central Belge | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Geopend: | 1 oktober 1867 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Opheffing treindienst: |
7 oktober 1934 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gesloten: | 3 juni 1973 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Huidige status: | opgebroken | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Geëlektrificeerd: | 1957 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aantal sporen: | 1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Treindienst door: | Grand Central Belge | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tilburg - Turnhout | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Het Bels Lijntje (officiële benaming in België: Lijn 29) is de voormalige spoorlijn van Aarschot over Herentals naar Turnhout en via Baarle naar Tilburg. Op 23 april 1855 werd het stuk tussen Turnhout en Herentals geopend. In 1864 werd tot de bouw van het stuk tussen Tilburg en Turnhout besloten en de lijn werd op 1 oktober 1867 geopend. Op 28 februari 1863 werd het stuk tussen Herentals en Aarschot geopend.
Tot 1865 werd het hele gebied tussen Turnhout en Baarle-Nassau beheerst door uitgestrekte heidevelden. In dat jaar werd gestart met de aanleg van de spoorlijn tussen Turnhout en Tilburg en werd het station Weelde-Merksplas (ten zuiden van de Steenweg op Zondereigen) gebouwd. De spoorlijn werd aangelegd en uitgebaat door de "Grand Central Belge", waardoor de spoorlijn in de volksmond "Bels lijntje" werd genoemd.
Inhoud |
[bewerk] Stations
Het lijngedeelte tussen Tilburg en Turnhout telde zeven stations:
- Tilburg (km 31)
- Riel (km 25)
- Alphen (km 18)
- Baarle (2 stations) (km 9 & km 13)
- Weelde (km 5)
- Turnhout (km 0)
Tevens was er een aftakking naar Goirle voor goederentreinen.
[bewerk] Tijdsloop
De verwachtingen over de lijn Turnhout – Tilburg waren te hoog gespannen. Reeds in de beginjaren bleven de activiteiten beneden het verhoopte peil; onder andere doordat de GCB geen concessie meer had om tussen Lier en Turnhout te rijden en door het gereedkomen van de Moerdijkbrug in 1872.
In 1898 werd het Nederlandse deel eigendom van de Staatsspoorwegen. Omdat de verbinding Parijs – Amsterdam via Turnhout – Tilburg het kortst was wilde men de lijn uitbouwen.
In 1906 werd het spoorwegemplacement Weelde-Statie / Baarle – Nassau-grens in gebruik genomen. Dit emplacement omvatte een stationsgebouw (167 m lengte), douaneloodsen aan de Belgische en de Nederlandse zijde, een locomotievenloods met draaischijf, een reservoirgebouw en diverse seinwachtershuisjes. Aan beide zijden van de grens lag een rangeerterrein (24 sporen naast elkaar). Tevens werden er verschillende woningen gebouwd voor trein- en douanepersoneel; dit was het begin van de woongemeenschap op de grens.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de lijn door de Duitsers bij de grens met prikkeldraad in tweeën gedeeld, maar na 1918 werd het treinverkeer opnieuw gestart. Dit kreeg echter stilaan concurrentie van het busverkeer. In 1934 werd het personenvervoer definitief gestaakt.
De zijlijn naar Goirle werd reeds tijdens de Tweede Wereldoorlog in opdracht van de Duitsers opgebroken.
In 1958 werd een omleiding in de lijn opgengesteld, dit was noodzakelijk omdat de spoorlijn Breda - Eindhoven op een verhoogde baan kwam te liggen, waarbij de aansluiting in Tilburg verviel. Hierom werd er een omleiding, westelijk om Tilburg heen, aangelegd die een paar kilometer westelijker op de spoorlijn Breda - Tilburg aansloot.
In 1959 werd het grootste deel van het "nieuwe" stationsgebouw gesloopt (maar de muren van de perrons staan er tot op de dag van heden). De goederentrein reed toen nog tweemaal per dag. Op 1 juni 1973 reed de laatste officiële trein. Op de topografische kaart van 1967 ziet men dat er nog bijna geen houtopslag is langs de spoorlijn en ter plaatse van de draaischijf.
[bewerk] Toeristische stoomtrein
Van 1974 tot 1982 reed de Stichting Stoomtrein Tilburg – Turnhout (SSTT) met toeristische stoomtreinritten van Tilburg tot de grens en terug. Na 1973 werd ook het onderhoud sterk verminderd, zodat bomen vrij spel kregen (vooral eik en berk). De Belgische spoorwegen gingen langer door met het onderhoud op de spoorwegbedding.
In 1986 werden de rails en biels vanaf Turnhout tot aan de grens verwijderd. In 1987 kreeg natuurvereniging de Wielewaal het terrein in beheer.
[bewerk] Fietspad
In 1989 werd over de bedding een fietspad aangelegd van Tilburg (Oude Warande) naar Turnhout. Tot 1993 ontbrak er een stuk fietspad tussen Baarle en de grens. Maar vervolgens verdwenen ook aan de Nederlandse kant van de grens de rails en werd in 1993 het fietspad doorgetrokken. Bij de aanleg werd een grote hoeveelheid grond verplaatst van de aansluiting met het fietspad op Belgisch grondgebied naar het terrein tegen de Zevenhuizenbaan. Alleen bij Alphen kon er een stuk fietspad niet over het spoortraject aangelegd worden, doordat er reeds bebouwing was gerealiseerd.
Tilburg heeft momenteel nog spoorverbindingen met Breda, 's-Hertogenbosch ("Brabantse Lijn") en Eindhoven. Daarnaast is er een grote spoorwegwerkplaats van de onderneming Nedtrain. Vanuit België is Turnhout tegenwoordig het eindpunt van de spoorlijn.
[bewerk] Afbeeldingen
|
[bewerk] Zie ook
- Lijst van opgeheven spoorlijnen in Nederland
- Lijst van spoorlijnen in Nederland
- Lijst van spoorlijnen in België
- Lijst van NMBS-stations
[bewerk] Externe links
| Bronnen en referenties: |
| {{{afb_links}}} | Bels lijntje | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
km 0: Turnhout · km 5: Weelde · km 9: Baarle-Grens · km 13: Baarle-Nassau · km 18: Alphen · km 25: Riel · km 31: Tilburg |
