Elektroujemność
Z Wikipedii
Elektroujemność to miara tendencji do przyciągania elektronów przez atomy danego pierwiastka, gdy tworzy on związek chemiczny z atomami innego pierwiastka. Bardziej elektroujemny pierwiastek "ściąga" do siebie elektrony tworzące wiązanie z atomem mniej elektroujemnym, co prowadzi do polaryzacji wiązania. W skrajnym przypadku, gdy elektroujemności obu pierwiastków bardzo się różnią (np. sód i chlor), dochodzi do pełnego przeskoku elektronów na bardziej elektroujemny atom, co prowadzi do powstania wiązania jonowego.
Elektroujemność pierwiastków jest często zależna od układu atomów w danym związku, ich stopnia utlenienia, przyjętej w danym momencie hybrydyzacji i dość często zdarza się, że wiązania polaryzują się odwrotnie niżby to wynikało z formalnej elektroujemności związanych pierwiastków.
Mimo to zaproponowano wiele sposobów, aby ilościowo zdefiniować ogólną elektroujemność pierwiastków. Pierwszą taką propozycją była skala Paulinga oparta na pomiarach energii i polaryzacji wiązań prostych dwuatomowych związków chemicznych. Skala ta jest jednak bardzo mało precyzyjna i często prowadzi do błędnych wniosków.
Lepszą skalę zaproponował Allred, który obliczył elektroujemność na podstawie liczby atomowej i efektywnego promienia walencyjnego atomów.
Różnice między skalą Allreda i Paulinga dochodzą do 0,5, jednak uszeregowanie pierwiastków w obu skalach jest identyczne i jedną skalę można przeliczać na drugą wg stosunkowo prostego wzoru.
Skalą biorącą pod uwagę rzeczywisty stan atomu w danej cząsteczce, a więc liczbę i rodzaj wiązań w jakich uczestniczy atom w danym momencie, jest skala Mullikena. W skali tej jednak pierwiastki mają oczywiście zmienną elektroujemność, zależną od sytuacji, jest więc ta skala trudna do stosowania w praktyce.
| 2,1 H |
- He |
||||||||||||||||
| 1,0 Li |
1,5 Be |
2,0 B |
2,5 C |
3,0 N |
3,5 O |
4,0 F |
- Ne |
||||||||||
| 0,9 Na |
1,2 Mg |
1,5 Al |
1,8 Si |
2,1 P |
2,5 S |
3,0 Cl |
- Ar |
||||||||||
| 0,8 K |
1,0 Ca |
1,3 Sc |
1,5 Ti |
1,6 V |
1,6 Cr |
1,5 Mn |
1,8 Fe |
1,8 Co |
1,8 Ni |
1,9 Cu |
1,6 Zn |
1,6 Ga |
1,8 Ge |
2,0 As |
2,4 Se |
2,8 Br |
3,0 Kr |
| 0,8 Rb |
1,0 Sr |
1,3 Y |
1,4 Zr |
1,6 Nb |
1,8 Mo |
1,9 Tc |
2,2 Ru |
2,2 Rh |
2,2 Pd |
1,9 Ag |
1,7 Cd |
1,7 In |
1,8 Sn |
1,8 Sb |
1,9 Te |
2,5 I |
2,6 Xe |
| 0,7 Cs |
0,9 Ba |
1,3 Hf |
1,5 Ta |
1,7 W |
1,9 Re |
2,2 Os |
2,2 Ir |
2,2 Pt |
2,4 Au |
1,9 Hg |
1,8 Tl |
1,8 Pb |
1,9 Bi |
2,0 Po |
2,2 At |
- Rn |
|
| 0,7 Fr |
0,9 Ra |
? Rf |
? Db |
? Sg |
? Bh |
? Hs |
? Mt |
? Ds |
? Rg |
? Uub |
? Uut |
? Uuq |
? Uup |
? Uuh |
| 1,1 La |
1,1 Ce |
1,1 Pr |
1,1 Nd |
1,1 Pm |
1,2 Sm |
1,2 Eu |
1,2 Gd |
1,2 Tb |
1,2 Dy |
1,2 Ho |
1,2 Er |
1,3 Tm |
1,1 Yb |
1,3 Lu |
||
| 1,1 Ac |
1,3 Th |
1,5 Pa |
1,4 U |
1,4 Np |
1,3 Pu |
1,3 Am |
1,3 Cm |
1,3 Bk |
1,3 Cf |
1,3 Es |
1,3 Fm |
1,3 Md |
1,3 No |
1,3 Lr |
Kolory:
| 0,0 | 0,2 | 0,4 | 0,6 | 0,8 | 1,0 | 1,2 | 1,4 | 1,6 | 1,8 | 2,0 | 2,2 | 2,4 | 2,6 | 2,8 | 3,0 | 3,2 | 3,4 | 3,6 | 3,8 | 4,0 |
