Hadrian

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy cesarza rzymskiego. Zobacz też: Imię "Hadrian" oraz inne osoby o tym imieniu.

Hadrian

Imiona	Publius Aelius Hadrianus
Panował jako	Imperator Caesar Traianus Hadrianus Augustus
zaliczony w poczet bogów
Czas panowania	117 r. - 138 r.
Dynastia	antoninów
Data urodzin	24 stycznia 76 r. - Italica
Data śmierci	10 lipca 138 r.
Moneta

Lista cesarzy rzymskich

Hadrian (Publius Aelius Traianus Hadrianus) (24 stycznia 76 - 10 lipca 138). W latach 117-138 cesarz rzymski. Po śmierci został zaliczony w poczet bogów.

[edytuj] Rodzinne koligacje

Syn P. Aeliusa Hadrianusa Afera i Domicji Pauliny. W wieku 10 lat stracił ojca i znalazł się pod opieką późniejszego cesarza Trajana. W 100 roku ożenił się z Wibią Sabiną (która miała wówczas 12 lat) - wnuczką siostry cesarza.

[edytuj] Kariera

Przed wstąpieniem na tron pełnił wiele funkcji publicznych. Był jednym z decemwirów, trybunem drugiego legionu, kwestorem w roku 101, trybunem ludowym w roku 105, pretorem około roku 106, konsulem w latach 108 i 109 lub 110, legatem w czasie wyprawy przeciw Partom, dowódcą pierwszego legionu Minerwy, legatem Syrii oraz legatem pretora do Dolnej Panonii.

[edytuj] Panowanie

Po śmierci Trajana, Hadrian, w wieku 41 lat, został cesarzem rzymskim. Wiadomość o tym zastała go, gdy przebywał we wschodniej części Imperium Romanum. W roku 118 zawitał do Rzymu, gdzie pozostał przez 3 lata. W 121 roku udał się do Galii. Zajął się umacnianiem fortyfikacji. W roku 122 znalazł się w Wielkiej Brytanii, gdzie zlecił budowę umocnień limesowych - Wału Hadriana. Zreformował system podatkowy, złagodził prawa dotyczące niewolników. Zlecił Salwiuszowi Julianowi wydanie instrukcji prawnych dla pretorów zwane edyktem wieczystym (edictum perpetuum). Głównym założeniem jego polityki zagranicznej była rezygnacja z dalszych podbojów i zabezpieczenie granic Imperium Romanum. W okresie 132-135 stłumił powstanie w Judei. Usynowił Cejoniusza Kommodusa i Antoninusa Piusa, był trzecim z tzw. pięciu dobrych cesarzy. Pod koniec życia, mocno schorowany Hadrian (chorował między innymi na puchlinę wodną) zaczął podejmować kontrowersyjne decyzje, które głównie godziły w arystokrację. Po śmierci mimo to senat, z dość dużymi oporami, uchwalił jego deifikację.

[edytuj] Mecenas sztuki

Dał się poznać jako mecenas sztuki i nauki. Szczegulnią uwagą dażył kulturę grecką. Był autorem wielu wierszy, mów, napisał autobiografię, rzeźbił oraz malował. Jeden z niewielu ocalałych wierszy jego autorstwa Animula vagula, blandula w polskim przekładie brzmi:

Duszyczko moja, tkliwa i ruchliwa,
Gościu ty ciała mojego i druhno,
Co pójdziesz teraz w ostępy ciemności,
Twarde i nagie, i pełne bladości,
A żartów stroić już zwykłych nie będziesz

[edytuj] Architekt i budowniczy

Budowle powstałe w Rzymie z inicjatywy Hadriana to między innymi monumentalny grobowiec imperatora i jego rodziny (znany obecnie jako Zamek św. Anioła), świątynia Wenery i Romy przy Forum Romanum od strony Koloseum oraz Panteon.

[edytuj] Inne fakty z życia

Hadrian był również znany ze swojego miłosnego związku z Antinousem, greckim młodzieńcem, który towarzyszył cesarzowi w jego podróżach.

[edytuj] Bibliografia

Birley A., Hadrian, tłum R. Wiśniewski, Warszawa 2002, ISBN 83-06-02883-X,
Krawczuk A., Poczet Cesarzy Rzymskich. Pryncypat, Warszawa 1986, ISBN 83-207-0788-9