Korupcja
Z Wikipedii
Korupcja (łac. corruptio - zepsucie) - nadużycie stanowiska publicznego w celu uzyskania prywatnych korzyści. Korupcja może w praktyce powstawać niezależnie od formy rządów. Poziom korupcji może być bardzo różny, od drobnych przypadków wykorzystania wpływu lub faworyzowania w celu wyświadczenia lub oddania przysługi, przez zinstytucjonalizowane łapówkarstwo aż do skrajnej postaci - kleptokracji (rządów złodziei), gdzie porzucone zostają nawet zewnętrzne pozory uczciwości.
Z korupcją można się spotkać zarówno w biurach polityków jak i urzędników. Często związana jest ona z handlem narkotykami, prostytucją, praniem pieniędzy, ale się do nich nie ogranicza. Żeby zrozumieć problem i znaleźć skuteczne środki zaradcze konieczne jest w trakcie analizy rozdzielenie przestępczości i korupcji.
Spis treści |
[edytuj] Warunki sprzyjające korupcji
- Skupienie mocy podejmowania decyzji, reżimy niedemokratyczne
- Brak przejrzystości w podejmowaniu decyzji przez rząd
- Zaangażowanie dużej ilości pieniędzy publicznych w jakiś projekt
- Zamknięte kliki dbające o własne interesy, sieci kolesiowskie ("old-boy" networks)
- Mały nacisk na zachowanie procedur prawnych
- Źle opłacani urzędnicy państwowi
- Apatyczny i niezainteresowany lub bezkrytyczny i łatwo dający się prowadzić demos, niewystarczająco zaangażowany w monitorowanie sfery działań politycznych
- Zbyt słabe więzy społeczne
- Zbyt duża władza w rękach urzędników
- Mała wolność wypowiedzi i mała wolność mediów
- Brak programu prewencyjnego w społeczeństwie
[edytuj] Negatywne skutki
- zakłóca funkcjonowanie mechanizmow rynkowych - ogranicza potencjał inwestycyjny firmy - szkodzi finansom publicznym - deformuje strukture wydatkow publicznych - zmniejsza rentowność inwestycji publicznych - nieewidencjonowany przepływ pieniędzy, obniza dochody panstwa - odstrasza zagranicznych inwestorów - ogranicza wzrost gospodarczy - ogranicza realizacje celow społecznych - sprzyja naruszaniu praw człowieka - zagrozenie dla demokracji - ułatwia funkcjonowanie zorganizowanej przestępczości
[edytuj] Demokracja
Korupcja stanowi poważne zagrożenie dla rozwoju. W dziedzinie polityki, podkopuje demokrację i dobre zarządzanie przez naruszanie procesów formalnych. Korupcja w czasie wyborów i w ciałach ustawodawczych skutkuje nierówną dystrybucją dóbr i usług. Bardziej ogólnie, na skutek korupcji zmniejsza się zdolność instytucji do wykonywania procedur, wypompowane zostają zasoby a urzędnicy są zatrudniani i awansują bez uwzględniania ich sprawności. Jednocześnie korupcja narusza takie wartości demokratyczne jak zaufanie i tolerancja.
[edytuj] Ekonomia
Korupcja podkopuje również rozwój ekonomiczny, generując poważne wypaczenia i niesprawność. Dla przedsiębiorców prywatnych, korupcja zwiększa koszty prowadzenia działalności, dodając same pozaprawne opłaty, koszty prowadzenia negocjacji z urzędnikami, ryzyko złamania uzgodnień i ryzyko wykrycia. Chociaż niektórzy utrzymują, że korupcja zmniejsza koszty przez redukcję biurokracji, to ogólnie w coraz większym stopniu przyjmuje się, że dostępność łapówek nakłania urzędników do wymyślania nowych zasad i opóźnień. Poza zwiększaniem kosztów, korupcja wprowadza nierówne zasady, chroniąc firmy mające powiązania przed konkurencją i pośrednio promując firmy mało efektywne.
Korupcja wykoślawia również sektor publiczny, przenosząc inwestycje publiczne do projektów oferujących więcej łapówek. Urzędnicy mogą zwiększać techniczną złożoność projektów publicznych, żeby ukryć takie układy, w ten sposób jeszcze głębiej zakłócając przebieg inwestycji. Korupcja osłabia też zgodność z wymaganiami konstrukcyjnymi, ochrony środowiska itp, obniża jakość usług państwowych i infrastruktury oraz zwiększa ciężar budżetu.
[edytuj] Dobrobyt narodowy
Korupcja ma znaczący ujemny wpływ na poziom życia obywateli. Rządy mają wtedy tendencje do stosowania zasad, które faworyzują dających łapówki, a nie ogół. Inny przykład to konstruowanie praw chroniących wielkie korporacje, a jednocześnie krzywdzących drobne przedsiębiorstwa. Politycy promujący w ten sposób przedsiębiorczość, oddają po prostu przysługi korporacjom, które miały duży wkład w ich kampanie wyborcze.
[edytuj] Rodzaje nadużyć
W ramach korupcji zawierają się zarówno nadużycia popełniane przez urzędników państwowych jak defraudacja czy nepotyzm, jak i nadużycia wiążące osoby prywatne z urzędnikami: przekupstwo, wymuszenie, płatna protekcja lub oszustwo.
[edytuj] Przekupstwo: dający i biorący
W tym przypadku potrzebne są dwie strony, ta która oferuje łapówkę i ta, która ją przyjmuje. W niektórych krajach tradycja korupcyjna rozciąga się na wszystkie aspekty życia publicznego, czyniąc prowadzenie przedsiębiorstwa praktycznie niemożliwym bez wręczania łapówek. Kraje w których najczęściej występuje dawanie łapówek nie są ogólnie tymi samymi w których najpowszechniejsze jest branie łapówek.
Według badania Transparency International (Wskaźnik Percepcji Korupcji, Corruption Perceptions Index, CPI), przeprowadzonego w 2004 roku w 146 państwach, jako najmniej łapówkarskie (najbardziej "przezroczyste") postrzegane są:
- 1) Finlandia, 2) Nowa Zelandia, 3) Dania, 4) Islandia, 5) Singapur, 6) Szwecja, 7) Szwajcaria, 8) Norwegia, 9) Australia, 10) Holandia.
Polska zajęła 67 lokatę, ex aequo z Chorwacją, Peru i Sri Lanką.
Sąsiedzi Polski zajęli lokaty: Niemcy 15., Czechy 51., Słowacja 57., Ukraina 122., Białoruś 74., Litwa 44., Rosja 90.
Według tego samego badania, za najbardziej skorumpowane uważane są:
- 1) Haiti, 2) Bangladesz, 3) Nigeria, 4) Birma, 5) Czad, 6) Paragwaj, 7) Azerbejdżan, 8) Turkmenistan, 9) Tadżykistan, 10) Indonezja.
Jednak wartość tych badań jest kwestionowana, ponieważ dotyczy subiektywnych odczuć badanych osób.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Witryna Transparency International
- Witryna Transparency International Polska
- Wortal Stowarzyszenia Stop Korupcji
- Zagrożenie korupcją w świetle badań kontrolnych Najwyższej Izby Kontroli w roku: 2004 PDF (2005), 2003 PDF (2004), 2000 PDF (2001), 1999 PDF (2000).
- Informacja NIK o wynikach kontroli sposobu realizacji przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (tzw. ustawy antykorupcyjnej) (2000)
