Smok

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy mitycznego zwierzęcia. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Smok - ilustracja z Nowych Aten

W mitologiach smok jest przedstawiany jako zwierzę, rodzaj olbrzymiego, latającego gada. Smoki obdarzone były przewrotną inteligencją i według wielu mitów potrafiły posługiwać się mową oraz posiadały rozmaite skarby.

Różne "smokopodobne" zwierzęta występowały w mitologiach wielu kultur. Smoki są istotami reprezentującymi siły natury i cztery żywioły, zwłaszcza zaś ogień i powietrze. Smok był też często używany w roli symbolicznej.

[edytuj] Etymologia słowa

W większości języków europejskich słowo smok pochodzi od greckiego słowa drakan (bystrooki) np. ang. Dragon, niem. Drache, cz. Drak. Wyjątkiem jest polskie słowo smok wywodzące się najprawdopodobniej od indoirańskiego wyrazu oznaczającego połykanie.

[edytuj] Smoki Europy

Smoki europejskie, dominujące w mitologiach kontynentu oraz w konwencji fantasy, mają wygląd mocno wyrośniętej jaszczurki (czy też jak kto woli czworonożnego dinozaura), z dodanymi skrzydłami. Jako symbol pojawiają się już w Imperium Rzymskim. Potrafią zionąć ogniem, nierzadko mają wiele głów i są na ogół symoblem zła, a także Szatana. W Europie wiąże się z nimi wiele legend, postać Św. Jerzego, a także wiele odniesień literackich, np. w opowieści o Tristanie i Izoldzie.

W mitologii słowiańskiej występowało stworzenie nazywane żmijem, również mające wygląd gada ze skrzydłami, występujące wysoko w górach, ale nie ingerujące w sprawy ludzkie.

O smokach pisze szczegółowo Benedykt Chmielowski w Nowych Atenach:

"gdzie historia włóczkową robotą" zapisana. Jest to wskazanie na jakiś rodzaj pisma pamiętającego historię smoczych dziejów, opartego na niciach. Tamże smoki strzegły złote runo.

Wiele smoków ziało ogniem, choć nie wszystkie. Podobnymi do smoków stworami były też bazyliszki i wywerny.

[edytuj] Smoki Dalekiego Wschodu

Lungi, czyli smoki azjatyckie wywodzą się z Chin, a początek legendzie dały im zapewne kości dinozaurów, które występują licznie na pustyni Gobi. Smoki chińskie znane są także w Japonii, Korei Płd., Wietnamie i Azji Południowo-Wschodniej. Chiński smok posiada ciało węża, pysk wielbłąda, łuski karpia, łapy tygrysa i szpony orła. W pysku często trzyma perłę, która symbolizuje doskonałość.

W przeciwieństwie do europejskiego smoka, smok chiński jest istotą sprzyjającą ludziom, i — jako taki — symbolizował przez wieki władzę cesarską, np. smoczy tron oznaczał tron cesarza Chin. Ludność chińska wierzyła, że pierwszymi cesarzami ich kraju były właśnie smoki.

W odniesieniu do przyrody, smok jest symbolem wody. Chińczycy wierzyli w przeszłości, że każda rzeka, zbiornik wodny czy chmura mają swojego smoka, którymi zarządza Smoczy Król w Niebie. W czasach suszy składano ofiary Królowi Smoków z prośbą o deszcz.

Smok jest elementem wielu chińskich powiedzeń i przysłów, np. chiński idiom 望子成龙 (dosł. pragnąć, by dziecko zostało smokiem) jest używany w odniesieniu do rodziców, którzy mają wygórowane ambicje wobec swych pociech.

Starożytna chińska astrologia umiejscawiała gwiazdozbiór Smoka między Małą i Wielką Niedźwiedzicą. Smok to jedno z 12 zwierząt chińskiego zodiaku.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Smok chiński.

Smok na koszulce

[edytuj] Smoki w kulturze popularnej

Smoki często występują w utworach fantasy, są to jednak istoty bardzo zróżnicowane: od potężnych, często złośliwych zwierząt, do istot rozumnych, często przewyższających człowieka, głównie doświadczeniem i wiedzą (np. z Ziemiomorza Ursuli Le Guin). Różne są także ich charaktery, a nawet wygląd zewnętrzny (smoki z Niekończącej się opowieści czy utworów Ewy Białołęckiej są porośnięte futrem).

W grach RPG lub komputerowych posiadają często zdolność do ziania różnorakimi gazami (np. chlorem), zimnem, kwasem lub nawet błyskawicami. Występują w wielu kolorach. Najpowszechniejsze to smoki czerwone, czarne, białe, zielone, złote, srebrne i niebieskie.

Smoki są częstym motywem tatuaży.

[edytuj] Literatura

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Smoki, choć popularne w literaturze fantasy, dość rzadko występują jako samodzielne i w pełni ukształtowane postacie.

Niektóre książki ze smoczymi bohaterami

Eragon
Najstarszy
Hobbit, czyli tam i z powrotem - zob. Smoki w Śródziemiu
Harry Potter
Nie kończąca się historia
Smoczy jeździec
Smokologia
Amor i porywacze duchów
Amor z ulicy Rozkosznej
Oczy Smoka
Pożytek ze smoka
Miecz przeznaczenia - zbiór opowiadań o Wiedźminie
seria Świata Dysku - zob. Smoki Świata Dysku
Warcraft: Dzień Smoka

[edytuj] Film

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Przykłady filmów ze smokiem w jednej z głównych ról

Ostatni smok
Eragon
Władcy ognia
American Dragon

Filmy animowane

Filmy ze smokiem w tytule

[edytuj] Gry komputerowe

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Smok występuje w większości gier rozgrywających się w świecie fantasy, zwykle jako jeden z najpotężniejszych przeciwników (np. Gothic II), czasem jako sojusznik (serie Heroes of Might and Magic oraz w grze na podstawie powieści Christophera Paolini Eragon ), a nawet postać grywalna (Warcraft, Drakan, I of the Dragon)