Teologia wyzwolenia
Z Wikipedii
Teologia wyzwolenia jest ważną i kontrowersyjną szkołą w teologii katolickiej po Soborze Watykańskim II. Szczególnie rozpowszechniona jest w Ameryce Łacińskiej oraz wśród Jezuitów, choć jej wpływ znacznie zmalał odkąd została potępiona przez papieża Jana Pawła II podczas jego pielgrzymki do Meksyku w styczniu 1979 roku.
Teologia wyzwolenia opiera się na związku między teologią chrześcijańską (głównie katolicką) i aktywizmem politycznym, szczególnie w kwestiach sprawiedliwości społecznej i praw człowieka. Ze względu na kontrowersyjna naturę tych zagadnień, ich miejsce w nauce Kościoła, oraz to, w jakim stopniu hierarchowie kościelni powinni się w nie angażować, zawsze była przedmiotem dyskusji.
Teologia wyzwolenia koncentruje się na osobie Jezusa postrzeganego jako wyzwoliciela. Nacisk kładzie się na te fragmenty Biblii, gdzie misja Jezusa jest opisania właśnie w rozumieniu wyzwolenia, i gdzie on sam przedstawiony jest jako ten, który przywraca sprawiedliwość.
Część z wyznawców tej teologii dodawała do niej elementy marksizmu, wspierała sandinistów. Główna kontrowersją jest doktryna o odwiecznej walce klas. Watykańska Kongregacja Doktryny Wiary nakazała tym teologom, uznanym za heretyków, zaprzestania takich publikacji.
Papież Jan Paweł II w znacznym stopniu położył kres oficjalnemu poparciu dla teologii wyzwolenia wśród hierarchii Kościoła katolickiego oświadczeniem wygłoszonym w styczniu 1979 roku, podczas wizyty w Meksyku: ta koncepcja Chrystusa jako polityka, rewolucjonisty, jako wywrotowca z Nazaretu, nie zgadza się z nauczaniem Kościoła. Jednakże teologia ta w dalszym ciągu cieszy się pewnym poparciem, zwłaszcza wśród laikatu i poszczególnych księży.
Spis treści |
[edytuj] Cytaty biblijne
- On przejawia moc ramienia swego, rozprasza [ludzi] pyszniących się zamysłami serc swoich. Strąca władców z tronu, a wywyższa pokornych. Głodnych nasyca dobrami, a bogatych z niczym odprawia. (Łk 1:51-53)
- Jeżeli brat twój zubożeje i ręka jego osłabnie, to podtrzymasz go, aby mógł żyć z tobą przynajmniej jak przybysz lub osadnik. Nie będziesz brał od niego odsetek ani lichwy. Będziesz się bał Boga swego i pozwolisz żyć bratu z sobą. Nie będziesz mu dawał pieniędzy na procent. Nie będziesz mu dawał pokarmu na lichwę. Ja jestem Pan, Bóg wasz, który wyprowadził was z ziemi egipskiej, aby dać wam ziemię Kanaan i aby być waszym Bogiem! (Kpł 25:35-38)
- Jeden duch i jedno serce ożywiały wszystkich wierzących. Żaden nie nazywał swoim tego, co posiadał, ale wszystko mieli wspólne. Apostołowie z wielką mocą świadczyli o zmartwychwstaniu Pana Jezusa, a wszyscy oni mieli wielką łaskę. Nikt z nich nie cierpiał niedostatku, bo właściciele pól albo domów sprzedawali je i przynosili pieniądze [uzyskane] ze sprzedaży, i składali je u stóp Apostołów. Każdemu też rozdzielano według potrzeby. (Dz 4:32-35)
- Duch Pana Boga nade mną, bo Pan mnie namaścił. Posłał mnie, by głosić dobrą nowinę ubogim, by opatrywać rany serc złamanych, by zapowiadać wyzwolenie jeńcom i więźniom swobodę; aby obwieszczać rok łaski Pańskiej, i dzień pomsty naszego Boga; aby pocieszać wszystkich zasmuconych. (Iz 61:1-2)
- A teraz wy, bogacze, zapłaczcie wśród narzekań na utrapienia, jakie was czekają. Bogactwo wasze zbutwiało, szaty wasze stały się żerem dla moli, złoto wasze i srebro zardzewiało, a rdza ich będzie świadectwem przeciw wam i toczyć będzie ciała wasze niby ogień. Zebraliście w dniach ostatecznych skarby. Oto woła zapłata robotników, żniwiarzy pól waszych, którą zatrzymaliście, a krzyk ich doszedł do uszu Pana Zastępów. Żyliście beztrosko na ziemi i wśród dostatków tuczyliście serca wasze w dniu rzezi. Potępiliście i zabili sprawiedliwego: nie stawiał wam oporu. (Jak 5:1-6)
- Nie toczymy bowiem walki przeciw krwi i ciału, lecz przeciw Zwierzchnościom, przeciw Władzom, przeciw rządcom świata tych ciemności, przeciw pierwiastkom duchowym zła na wyżynach niebieskich. (Ef 6:12)
[edytuj] Teologowie wyzwolenia i wspierający teologię wyzwolenia
- Marcella Althaus-Reid, Argentyna-Szkocja
- Jean-Bertrand Aristide, Haiti (ur. 1953)
- Alan Boesak, Afryka Południowa
- Paulo Evaristo Arns, Brazylia (ur. 1921)
- Hugo Assmann, Brazylia (ur. 1933)
- Tomás Balduíno, Brazylia (ur. 1923)
- Carlos Filipe Ximenes Belo, Timor Wschodni (ur. 1948)
- Clodovis Boff, Brazylia
- Rafael Puente Calvo, S.J., Boliwia (ur. 1940)
- Leonardo Boff, Brazylia (ur. 1938)
- Robert McAfee Brown, USA
- Hélder Câmara, Brazylia (1909-1999)
- Katie Geneva Cannon, U.S.A.
- Pedro Casaldáliga, Hiszpania-Brazylia (ur. 1928)
- James Cone, U.S.A. (ur. 1938)
- Ernesto Cardenal, Nikaragua (ur. 1925)
- Fernando Cardenal, Nikaragua
- Virgilio Elizondo, U.S.A.
- Ignacio Ellacuría, S.J., Hiszpania-Salvador (1930-1989)
- Paul Gauthier, Francja (1914-2002)
- Gustavo Gutiérrez, Peru (ur. 1928)
- François Houtart, Belgia (ur. 1925)
- Gérard Jean-Juste, Haiti (ur. 1947)
- Sebastian Kappen, Indie (1924-1993)
- Elmar Klinger, Niemcy (ur. 1938)
- Erwin Kräutler, Austria-Brazylia (ur. 1939)
- Hans Küng, Szwajcaria-Niemcy (ur. 1928)
- Martin Maier, S.J., Niemcy
- Ignacio Martín-Baró, S.J., Hiszpania-Salvador (1942-1989)
- Herbert McCabe, O.P., UK (1926-2001)
- Johann Baptist Metz, Niemcy (ur. 1928)
- José Míguez Bonino, Argentyna
- Jürgen Moltmann, Niemcy (ur. 1926)
- Segundo Montes, S.J., Hiszpania-Salvador (1933-1989)
- Carlos Mugica, Argentyna (1930-1974)
- Henri Nouwen, Holandia (1932-1996)
- Óscar Romero, Salvador (1917-1980)
- Samuel Ruiz, Meksyk (ur. 1924)
- Edward Schillebeeckx, Belgia-Holandia (ur. 1914)
- Juan Luis Segundo, S.J., Urugwaj (1925-1996)
- Stefan Silber, Niemcy
- Stephen Sizer, Anglia
- Diane Drufenbrock, USA
- Jon Sobrino, S.J., Hiszpania-Salvador (ur. 1938)
- Dorothee Sölle, Niemcy (1929-2003)
- Camilo Torres Restrepo, Kolumbia (1929-1966)
[edytuj] Polskojęzyczna bibliografia przedstawicieli Teologii Wyzwolenia
- Juan Alfaro – Chrześcijańska nadzieja i wyzwolenie człowieka; IW PAX 1978
- Juan Alfaro – Teologia postępu ludzkiego; Biblioteka ODiSS 1971
- Leonardo Boff – Sakramenty Kościoła; IW PAX 1981
- Helder Camara – Godzina trzeciego świata; Znak 1973
- Helder Camara – Żyć ewangelią; IW PAX 1995
- Ernesto Cardenal – Poezje; Wydawnictwo Literackie 1989
- Ernesto Cardenal – Poematy; Wydawnictwo Literackie 1990
- Gustavo Gutierrez – Teologia wyzwolenia. Historia, polityka i zbawienie; IW PAX 1976
- Camilo Torres – Stuła i karabin; IW PAX 1970
- Teofilo Cabestrero (red.) - U źródeł teologii wyzwolenia; KAW 1985
- Dionizy Tanalski (red.) – Teologia wyzwolenia. Wybór tekstów; Akademia Nauk Społecznych PZPR, 1986
[edytuj] Polskojęzyczna literatura o Teologii Wyzwolenia
- Hans Waldenfels – Teologowie Trzeciego Świata - jedenaście szkiców biograficznych z Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej; Verbinum 1987
- Battista Mondin – Teologowie wyzwolenia; IW PAX 1988
- Józef Wołowski (red.) – Teologia wyzwolenia a szanse dialogu; IW PAX 1988
- Wiesław Mysłek, Mirosław Nowaczyk (red.) – Teologia wyzwolenia; Akademia Nauk Społecznych PZPR, 1988
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Kongregacja Nauki Wiary, INSTRUKCJA O NIEKTÓRYCH ASPEKTACH "TEOLOGII WYZWOLENIA" (Libertatis nuntius) (1983)
- Kongregacja Nauki Wiary, INSTRUKCJA O CHRZEŚCIJAŃSKIEJ WOLNOŚCI I WYZWOLENIU (Libertatis conscientia) (1986)
- O. Stanisław Obirek, "Teologia ubogich", Tygodnik Powszechny 2003
- Marek Zając, "Wywrotowiec z Nazaretu", Tygodnik Powszechny 2005
- Ocena pontyfikatu Jana Pawła II przez księdza związanego z teologią wyzwolenia
- Dorothee Sölle - współtwórczyni i najbardziej znana przedstawicielka europejskiej teologii wyzwolenia
