มอร์ฟีน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

มอร์ฟีน
ชื่อ IUPAC 7,8-didehydro-4,5-epoxy- 17-methylmorphinan-3,6-diol
เลขทะเบียน CAS 57-27-2	รหัส ATC N02AA01
PubChem 5980	DrugBank APRD00215
สูตรเคมี	C17H19NO3
น้ำหนักโมเลกุล	285.4 ก/โมล
ชีวปริมาณออกฤทธิ์ (Bioavailability)	~30%?
กระบวนการสร้างและสลาย (Metabolism)	ไต 90%, ระบบน้ำดี 10%
ครึ่งชีวิตของการกำจัด	2-3 ชั่วโมง
การขับถ่าย	ไต
ลำดับขั้นของยาต่อการตั้งครรภ์	Category C (ออสเตรเลีย)
สถานะตามกฎหมาย	Schedule 8 (ออสเตรเลีย), Class A (UK), DEA C-II (USA), Schedule I (แคนาดา)
ช่องทางการรับยา	ปาก, ฉีดเข้าผิวหนัง, ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ, ฉีดเข้าเส้น
การละลายในน้ำ	149 mg/L (60 mg/mL สำหรับเกลือซัลเฟต)
ความหนาแน่น	?
จุดหลอมเหลว	255°C (เกลือซัลเฟต)
จุดเดือด	?

มอร์ฟีน (อังกฤษ: Morphine จากภาษากรีก Morpheus หมายถึงเทพเจ้าแห่งการนอนหลับ) เป็นตัวยาสำคัญในฝิ่น เป็นยาบรรเทาในกลุ่ม โอปิออยด์ ที่ทรงพลังมาก เหมือนกับโอปิแอตตัวอื่น ๆ มอร์ฟีนจะออกฤทธ์ตรงต่อระบบประสาทส่วนกลาง (central nervous system-CNS) และมีผลที่ซินแนพซ์ (synapse) ใน อาร์คูเอต นิวเคลียส (arcuate nucleus) เป็นผลให้บรรเทาความเจ็บปวดได้เป็นอย่างดี

สารบัญ 1 ผลข้างเคียง 2 ใช้ทางการแพทย์ 2.1 การรับยา 2.2 ข้อบ่งใช้ 2.3 ข้อห้ามใช้ 3 ประวัติ 4 แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้] ผลข้างเคียง

• ทำให้สภาพจิตใจอ่อนแอ
• รู้สึกเคลิบเคลิ้มเป็นสุข (euphoria)
• เซื่องซึม (drowsiness)
• เฉื่อยชา (lethargy)
• สายตาพร่ามัว (blurred vision)
• ทำให้ท้องผูก (constipation)
• เบื่ออาหาร (decreases hunger)
• ยับยั้งอาการไอ (inhibits the cough reflex)

[แก้] ใช้ทางการแพทย์

[แก้] การรับยา

• ยาฉีด (Parenteral)
  • ยาฉีด เข้าผิวหนัง (subcutaneous)
  • ยาฉีด เข้าเส้น (intravenous)
  • แผ่นติดผิวหนัง (slow-release transdermal patch)
• ทางปาก (Orally)
  • ยาน้ำ (elixir หรือ solution)
  • ยาเม็ด
    • ยาเม็ดตอก (tablet form)
    • ยาแคปซูล ( capsule )ในกรณีที่เป็นยารูปแบบที่ออกฤทธิ์ต่อเนื่องกันเป็นระยะเวลานาน อาจใช้การบรรจุ pellet ขนาดเล็กภายในแคปซูล ซึ่งในกรณีนี้อัตราการปลดปล่อยยาจะขึ้นอยู่กับความหนาของฟิมล์ที่เคลือบเพลเลทไว้

• ยาเหน็บ (suppository form)

[แก้] ข้อบ่งใช้

ตามกฎหมายอนุญาตให้มอร์ฟีนได้ดังนี้;

• บรรเทาอาการปวดที่รุนแรงและเฉียบพลัน
  • ปวดหลังผ่าตัด
  • ปวดจากบาดแผล
• อาการปวดเรื้อรังขนาดกลางและรุนแรง
  • อาการปวดจากมะเร็ง
  • ปวดจากถอนฟัน
• ใช้ร่วมกับยาชาทั่วไป
• ใช้เป็นยาแก้ไอ (antitussive) ในกรณีไออย่างรุนแรง
• แก้ท้องร่วงเรื้อรัง

มอร์ฟีนต่อเชื่อมกับแอกตีพไซด์ในเซลล์

สูตรโครงสร้างมอร์ฟีน

มอร์ฟีนในรูปผลึก

[แก้] ข้อห้ามใช้

• ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน (Acute pancreatitis)
• ไตวาย (Renal failure)

[แก้] ประวัติ

• ค.ศ. 1803 เฟรดริค เซอร์เทอร์เนอร์ (Friedrich Serturner) เภสัชกรชาวเยอรมัน สามารถแยกมอร์ฟีนจากฝิ่นได้ โดยตั้งชื่อตามชื่อเทพเจ้าแห่งการนอนหลับของกรีก มอร์ฟีอัส (Morpheus) ว่า 'มอร์เฟียม' (morphium)
• ค.ศ. 1874 สังเคราะห์เฮโรอีน (Heroin) จากมอร์ฟีนได้

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

• Morphine Apparently in Your Head - นิตยสาร Wired article about endogenous production of morphine
• Morphine, Molecule of the Month.

ยาบรรเทาปวด แก้
พาราเซตามอล (อะเซตามิโนเฟน) · เอ็นเซด · โอปิแอต · เตตร้าไฮโดรแคนนาบินอล · คีตามีน
ตัวยาในกลุ่มเอ็นเซด แก้ คีโตโปรเฟน · คีโตโรแลค · ซีลีคอกซิบ · ไดโคลฟีแนค · นาโปรเซน · มีลอกซิแคม · ไพรอกซิแคม · เมตทิล ซาลิไซเลต · โรฟีคอกซิบ · อินโดเมตทาซิน · แอสไพริน · ไอบูโปรเฟน· อีโทโดแลค· ไดฟลูนิซอล· โลโซโปรเฟน· ทีนอกซิแคม·ไนมีซูไลด์·มีฟีนามิก แอซิด
ตัวยาในกลุ่มโอปิออยด์ แก้ คาร์เฟนทานิล · โคดีอีน · โคดีอิโนน · ซูเฟนทานิล · เดกซ์โตรโพรพอไซฟีน · ไดไฮโดรโคดีอีน · ทรามาดอล · บิวพรีนอร์ฟีน · เฟนทานิล · เมทาโดน · มอร์ฟีน · มอร์ฟิโนน · เพทิดีน · รีมิเฟนทานิล · ออกซิโคโดน · ออกซิมอร์ฟีน · อัลเฟนทานิล · เฮโรอีน · ไฮโดรโคโดน · ไฮโดรมอร์โฟน