Tỉnh Việt Nam

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Nước Việt Nam hiện nay được chia thành 59 tỉnh và 5 thành phố trực thuộc Trung ương (tương đương cấp tỉnh).

Mục lục

1 Hành chính
2 Danh sách và thống kê
3 Xem thêm
4 Liên kết ngoài

[sửa] Hành chính

Theo pháp luật thì mỗi tỉnh Việt Nam nằm dưới sự quản lý của một Hội đồng nhân dân (HĐND) do dân bầu. Hội đồng nhân dân bầu ra Ủy ban nhân dân (UBND) - đơn vị hành pháp của chính quyền tỉnh. Bộ máy như vậy cũng tương ứng với cấu trúc chính quyền trung ương. Các chính quyền tỉnh trực thuộc Chính phủ.

Ngày 22 tháng 11 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban hành chính các cấp. Sắc lệnh quy định cách thức tổ chức chính quyền dân chủ nhân dân trong cả nước. Chính quyền ở mỗi địa phương sẽ có hai cơ quan: thay mặt cho dân là Hội đồng nhân dân, do phổ thông đầu phiếu bầu ra, và vừa thay mặt cho dân, vừa đại diện cho Chính phủ là Uỷ ban hành chính, do Hội đồng nhân dân đề cử. Sắc lệnh quy định nhiệm vụ quyền hạn của Hội đồng nhân dân và Ủy ban hành chính mỗi cấp. Từ năm 1976, Ủy ban hành chính đổi tên là Ủy ban nhân dân.

[sửa] Hội đồng nhân dân

Mỗi hội đồng nhân dân có Thường trực Hội đồng nhân dân gồm Chủ tịch Hội đồng nhân dân và những người được ủy quyền được chọn trong những đại biểu trong Hội đồng nhân dân, thường là Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân. Thường trực có nhiều nhiệm vụ, trong đó có việc đại diện Hội đồng khi không có kỳ họp. Hội đồng có một số ban có những nhiệm vụ chuyên biệt. Mỗi tỉnh đều có một Ban Kinh tế và Ngân sách, một Ban Văn hóa Xã hội và một Ban Pháp chế. Nếu một tỉnh có thành phần thiểu số không phải người Việt đông thì thường tỉnh đó cũng có một Ban Dân tộc.

Người dân được quyền bầu trong các cuộc bầu cử Hội đồng nhân dân khi được 18 tuổi, và được quyền ra ứng cử khi đủ 21 tuổi. Để ứng cử, một ứng cử viên phải tự đề cử mình hay được Mặt trận Tổ quốc chọn. Những ứng cử viên được bầu tại các hội nghị hiệp thương do Mặt trận Tổ quốc tổ chức. Những người tham dự hội nghị quyết định các ứng cử viên có đủ tiêu chuẩn theo Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân hay không bằng cách giơ tay biểu quyết hay bầu bí mật. Các ứng cử viên không được hội nghị tín nhiệm sẽ không được đưa vào danh sách ứng cử.

Số ứng cử viên được bầu cho mỗi huyện là từ một đến ba. Số ứng cử viên cho mỗi huyện phải nhiều hơn số ghế được bầu.

[sửa] Ủy ban nhân dân

Ủy ban nhân dân, như đã nói trên, là đơn vị hành pháp của chính quyền tỉnh, có nhiệm vụ định đoạt và thi hành các chính sách. Ủy ban được xem như là một nội các. Ủy ban nhân dân có một chủ tịch và ít nhất hai phó chủ tịch, và có từ 9 đến 11 ủy viên. Chủ tịch Ủy ban nhân dân phải là thành viên của Hội đồng nhân dân (HĐND), do HĐND bầu và Thủ tướng Chính phủ chuẩn y. Các thành viên khác của Ủy ban nhân dân không nhất thiết phải là thành viên của HĐND. Chủ tịch Ủy ban nhân dân chịu trách nhiệm và báo cáo định kỳ trước HĐND và Thủ tướng Chính phủ về các hoạt động kinh tế-xã hội trong phạm vi tỉnh.

[sửa] Tỉnh ủy (Thành ủy)

Do Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng cầm quyền duy nhất ở Việt Nam nên nhân vật số một ở mỗi tỉnh thành là Bí thư Tỉnh ủy hoặc Bí thư Thành ủy (đối với thành phố trực thuộc trung ương).

Bí thư Tỉnh ủy hoặc Bí thư Thành ủy ở mỗi tỉnh thành thường là ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, riêng Bí thư Thành ủy Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh thường là ủy viên Bộ Chính trị của Đảng Cộng sản.

Bí thư Tỉnh ủy hoặc Bí thư Thành ủy được đại hội đảng bộ tỉnh (hoặc thành phố trực thuộc trung ương) sở tại bầu lên, nhưng cũng có khi do Bộ Chính trị điều động, bổ nhiệm khi chưa đến kỳ đại hội đảng bộ.

[sửa] Danh sách và thống kê

(Số liệu của Tổng cục Thống kê tính đến 2004)

Đơn vị tỉnh thành đông dân nhất là Thành phố Hồ Chí Minh, một trong 5 thành phố trực thuộc Trung ương. Thành phố Hồ Chí Minh có trên sáu triệu người trong ranh giới chính thức. Đơn vị đông dân thứ nhì cũng là tỉnh đông dân nhất, tỉnh Thanh Hóa, với trên ba triệu sáu người. Tỉnh ít dân nhất là Bắc Kạn, một tỉnh tại khu vực rừng núi đông bắc bộ.

Tính theo diện tích, tỉnh lớn nhất là tỉnh Nghệ An, trải dài từ thành phố Vinh đến thung lũng sông Cả. Tỉnh nhỏ nhất là tỉnh Bắc Ninh, nằm tại đồng bằng sông Hồng đông người.

Danh sách 64 tỉnh, thành xếp theo vần chữ cái

Tên	Tỉnh lỵ	Số dân	Diện tích	Tên	Tỉnh lỵ	Số dân	Diện tích
An Giang	Thành phố Long Xuyên	2.170.100	3.406 km²	Khánh Hòa	Thành phố Nha Trang	1.111.300	5.198 km²
Bắc Giang	Thành phố Bắc Giang	1.563.500	3.823 km²	Kiên Giang	Thành phố Rạch Giá	1.630.300	6.268 km²
Bắc Kạn	Thị xã Bắc Kạn	296.200	4.857 km²	Kon Tum	Thị xã Kon Tum	366.100	9.615 km²
Bạc Liêu	Thành phố Bạc Liêu	786.200	2.526 km²	Lai Châu	Thị xã Lai Châu	308.000	9.059 km²
Bắc Ninh	Thành phố Bắc Ninh	987.400	808 km²	Lâm Đồng	Thành phố Đà Lạt	1.138.700	9.765 km²
Bà Rịa-Vũng Tàu	Thành phố Vũng Tàu	897.600	1.982 km²	Lạng Sơn	Thành phố Lạng Sơn	731.700	8.305 km²
Bến Tre	Thị xã Bến Tre	1.345.600	2.322 km²	Lào Cai	Thành phố Lào Cai	565.700	6.357 km²
Bình Định	Thành phố Quy Nhơn	1.545.300	6.025 km²	Long An	Thị xã Tân An	1.400.500	4.491 km²
Bình Dương	Thị xã Thủ Dầu Một	883.200	2.696 km²	Nam Định	Thành phố Nam Định	1.947.100	1.641 km²
Bình Phước	Thị xã Đồng Xoài	783.600	6.857 km²	Nghệ An	Thành phố Vinh	3.003.200	16.487 km²
Bình Thuận	Thành phố Phan Thiết	1.135.900	7.828 km²	Ninh Bình	Thị xã Ninh Bình	911.600	1.384 km²
Cà Mau	Thành phố Cà Mau	1.200.800	5.202 km²	Ninh Thuận	Thành phố Phan Rang-Tháp Chàm	554.700	3.360 km²
Cần Thơ (Thành phố trực thuộc trung ương)		1.122.500	1.390 km²	Phú Thọ	Thành phố Việt Trì	1.314.500	3.520 km²
Cao Bằng	Thị xã Cao Bằng	508.200	6.691 km²	Phú Yên	Thành phố Tuy Hòa	848.900	5.045 km²
Đắk Lắk	Thành phố Buôn Ma Thuột	1.687.700	13.085 km²	Quảng Bình	Thành phố Đồng Hới	831.600	8.052 km²
Đắk Nông	Thị xã Gia Nghĩa	385.800	6.515 km²	Quảng Nam	Thành phố Tam Kỳ	1.452.300	10.407 km²
Đà Nẵng (Thành phố trực thuộc trung ương)		764.500	1.256 km²	Quảng Ngãi	Thành phố Quảng Ngãi	1.259.400	5.138 km²
Điện Biên	Thành phố Điện Biên Phủ	440.800	9.560 km²	Quảng Ninh	Thành phố Hạ Long	1.067.300	5.900 km²
Đồng Nai	Thành phố Biên Hòa	2.174.600	5.895 km²	Quảng Trị	Thị xã Đông Hà	616.600	4.746 km²
Đồng Tháp	Thành phố Cao Lãnh	1.639.400	3.246 km²	Sóc Trăng	Thành phố Sóc Trăng	1.257.400	3.223 km²
Gia Lai	Thành phố Pleiku	1.095.900	15.495 km²	Sơn La	Thị xã Sơn La	972.800	14.055 km²
Hà Giang	Thị xã Hà Giang	660.700	7.884 km²	Tây Ninh	Thị xã Tây Ninh	1.029.800	4.030 km²
Hải Dương	Thành phố Hải Dương	1.698.300	1.648 km²	Thái Bình	Thành phố Thái Bình	1.842.800	1.545 km²
Hải Phòng (Thành phố trực thuộc trung ương)		1.770.800	1.526 km²	Thái Nguyên	Thành phố Thái Nguyên	1.095.400	3.543 km²
Hà Nam	Thị xã Phủ Lý	820.100	852 km²	Thanh Hóa	Thành phố Thanh Hóa	3.646.600	11.116 km²
Hà Nội (Thủ đô)		3.082.800	921 km²	Thừa Thiên-Huế	Thành phố Huế	1.119.800	5.054 km²
Hà Tây	Thị xã Hà Đông	2.500.000	2.192 km²	Tiền Giang	Thành phố Mỹ Tho	1.681.600	2.367 km²
Hà Tĩnh	Thị xã Hà Tĩnh	1.286.700	6.056 km²	Trà Vinh	Thị xã Trà Vinh	1.015.800	2.215 km²
Hòa Bình	Thành phố Hòa Bình	803.300	4.663 km²	Tuyên Quang	Thị xã Tuyên Quang	718.100	5.868 km²
Thành phố Hồ Chí Minh (Thành phố trực thuộc trung ương)		6.378.100	2.095 km²	Vĩnh Long	Thị xã Vĩnh Long	1.044.900	1.475 km²
Hậu Giang	Thị xã Vị Thanh	781.000	1.608 km²	Vĩnh Phúc	Thị xã Vĩnh Yên	1.154.800	1.371 km²
Hưng Yên	Thị xã Hưng Yên	1.120.300	923 km²	Yên Bái	Thành phố Yên Bái	723.500	6.883 km²