Češki jezik

Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije

Češki jezik čeština ili český jazyk
Države govorenja:	Češka; Slovačka, Hrvatska
Regije govorenja:	Evropa
Broj govornika:	oko 12 miliona
Rang:
Jezična porodica:	indoeuropski slavenski zapadnoslavenski češki
Službeni status
Služben u:	Češka, EU
Regulatori:
Jezični kôd
ISO 639-1:	cs
ISO 639-2:
SIL	CZC
Vidi također: Jezik \| Popis jezika

Češki jezik (na češkom: čeština ili český jazyk) je službeni jezik 10,5 miliona stanovnika Češke. Najveća je češka dijaspora u Sjedinjenim Američkim Državama, a procjenjuje se da ih ondje ima oko 0,5 milijuna. U ostalim dijelovima Amerike i u pojedinim evropskim zemljana broj im ne prelazi nekoliko desetaka hiljada.

Specifičnost je današnjega češkog jezika postojanje jasne razlike između pisanog (spisovný jazyk) i govornog jezika (obecná čeština) koji se upotrebljiva u neslužbenoj i poluslužbenoj usmenoj komunikaciji. Kao jedan od najstarijih evropskih književnih jezika, češki je još od srednjeg vijeka predmet brojnih opisa, počevši od Jana Husa, preko J. A. Comeniusa, J. Dobrovskoga pa do Praškoga lingvističkog kruga u 20. vijeku. Povijest se češkog jezika dijeli na četiri razdoblja: pračeški (od kraja 10. do sredine 12. vijeka), staročeški (od sredine 12. do 15. vijeka), srednjočeški (od 16. do 18. vijeka) i novočeški (19. i 20. vijekovi).

Iz staročeškog su razdoblja posvjedočena samo imena i glose u latinskim tekstovima te čehizmi u staroslavenskim tekstovima. Od druge polovice 13. stoljeća započinje procvat češke književnosti. U vrijeme Jana Husa jezik je demokratiziran brojnim pučkim izrazima, a u doba humanizma i renesanse obogaćen i brojnim tuđicama i posuđenicama, na što je reagirao puristički pokret u vrijeme baroka. Tek je u vrijeme nacionalnoga preporoda u 19. stoljeće (obrozeni) ponovno uspostavljena ravnoteža.

[uredi] Češko pismo

Češko je pismo latinica koja je od Husova vremena proširena dijakritičkim znakovima: "háček"-kvačica, koji označava mehkoću (palatalnost) suglasnika i "čárka"-crtica koja označuje dužinu samoglasnika. Osim kvačice i crtice, postoje i treći znak, apostrof koji se piše direktno uz malo slovo d ili t: d' odnosno t', a čita se đ odnosno ć. Velika takva slova pišu se s kvačicom. Od Jana Husa u češkom je preostao samo jedno slovo sastavljeno od više znakova a to je ch, što se čita h.

Češka je grafija bitno utjecala na Gajevu reformu hrvatske latinice.

[uredi] Vanjske linkovi

Slavenski jezici
Istočnoslavenski	bjeloruski \| staroruski † \| staronovgorodski dijalekt † \| ruski \| istočnorusinski \| starobjeloruski † \| ukrajinski
Zapadnoslavenski	češki \| kašupski \| knaanski † \| donjolužičkosrpski \| zapadnorusinski \| polabski † \| poljski \| pomorjanski † \| slovački \| slovinački † \| gornjolužičkosrpski
Južnoslavenski	banatskobugarski \| bosanski \| bugarski \| gradišćanskohrvatski \| crkvenoslavenski \| hrvatski \| makedonski \| moliškohrvatsko narječje \| crnogorski \| starocrkvenoslavenski † \| srpski \| srpskohrvatski jezik † \| slavenski (Grčka) \| slovenski
Ostali	praslavenski † \| russenorsk † \| slavenosrpski † \| slovio
	^†Izumrli jezici

	Službeni jezici Evropske unije
bugarski \| češki \| danski \| engleski \| estonski \| finski \| francuski \| grčki \| irski italijanski \| letonski \| litvanski \| mađarski \| malteški \| njemački \| poljski portugalski \| rumunski \| slovački \| slovenski \| holandski \| španski \| švedski
Izvor: Službena stranica EU