Pangaea
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Pangaea neu Pangea (o Παγγαία, Hen Roeg am 'cyfanfyd' neu 'byd cyfan') yw'r enw a roddir ar yr uwchgyfandir y credir iddo fodoli yn ystod y cyfnodau Paleosoïg a Mesosoïg, cyn i broses tectoneg platiau wahanu'r cyfandiroedd cyfansoddol i'w dosbarthiad presennol. Ymddengys mai'r Almaenwr Alfred Wegener, prif ddamcaniaethydd damcaniaeth llifo cyfandirol, a ddefnyddiodd yr enw am y tro cyntaf, yn 1920.
Yn strwythurol, credir mai ehangdir anferth ag iddi siap cryman a ymledodd dros y Gyhydedd oedd Pangaea. Enwir y dyfroedd y credir iddynt fod yn amgaeëdig yn y gryman honno Môr Tethys. Oherwydd maint anferth Pangaea, ymddengys mai sych iawn oedd ei ardaloedd mewnol oherwydd diffyg glaw. Yn ddamcaniaethol, byddai'r uwchgyfandir mawr hwnnw yn galluogi anifeiliad y tir i fudo heb rwystr yr holl ffordd o Begwn y De i Begwn y Gogledd.
Gelwir y cefnfor anferth a amgylchynnai uwchgyfandir Pangaea ar un adeg yn Banthalassa.
Credir i Bangaea dorri i fyny tua 180 miliwn o flynyddoedd yn ôl (mya) yn ystod y cyfnod Jwrasig, yn gyntaf yn ddau uwchgyfandir (Gondwana i'r de a Laurasia i'r gogledd), ac yna yn gyfandiroedd yn yr ystyr sy'n gyfarwydd i ni heddiw.
[golygu] Cysylltiadau allanol
- Arolwg USGS
- Fideo am symudiadau Pangea
- "PANGAEA" Cronfa data er anrhydedd i Alfred Wegener
- Labordy ym Mhrydain sy'n astudio Pangaea
| Cyfandiroedd y Ddaear | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
 Affrica-Ewrasia |
 Yr Amerig |
 Ewrasia |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
 Affrica |
 Antarctica |
 Asia |
 Ewrop |
 Gogledd America |
 De America |
 Oceania |
||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
| Uwchgyfandiroedd daearegol : Gondwana · Lawrasia · Pangaea · Pannotia · Rodinia · Colwmbia · Kenorland · Ur · Vaalbara | ||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
